سوئیفت در موقعیت خطرناکی قرار دارد

به گزارش قائم آنلاین، دیمیتری مدودف نخست‌وزیر روسیه اخیرا در سخنانی هشدار داده است که محدود کردن دسترسی روسیه به سیستم پرداختی بانکی بین‌المللی (سوئیفت) به طور مجازی به مفهوم اعلام جنگ است. غرب باید به این نکته کاملا واقف باشد و مسکو هم در این زمینه اطلاعات لازم را دارد.

سیستم سوئیفت برای پرداخت خارج از مرزی بین ۱۱ هزار مؤسسه مالی در ۲۰۰ کشور جهان برقرار است.

نخستین محدودیت مالی برای روسیه در سال ۲۰۱۴ انجام شد و بار  دیگر این ایده سال گذشته توسط واشنگتن مطرح شد. روسیه نیز در سال‌های گذشته با درک این موضوع اقدام به راه‌اندازی جایگزین سوئیفت به نام «میر» کرده است و تلاش می‌کند تا با کشورهای دیگر مبادلات بانکی خود را در این قالب انجام دهد.

این پروژه با استانداردهای سوئیفت عمل کرده و در حال حاضر در داخل روسیه استفاده از آن آغاز شده است. قرار است این نظام پرداخت به نظام پرداخت چین و هند نیز متصل شود. اخیرا توافقی با چین برای پرداخت مبادلات دو کشور در قالب میر به امضا رسانده است.

این نظام پرداخت همچنین قرار است برای اتصال به شبکه سپام ایران که نظام پرداخت بین بانک‌های کشورمان محسوب می‌شود، همگام شود.

آمریکا تقریبا درباره همه کشورهایی که درگیر تحریم کرده است گزینه تحریم بانکی یا همان عملیات پرداخت موسوم به سوئیفت را مطرح می‌کند.

خبرنگار فارس در زمینه احتمال کنار گذاشته شدن روسیه از سوئیفت گفت‌و‌گویی با دکتر بیمن انجام داده است.

دکتر «ویلیام اورمان بیمن» استاد مردم‌شناسی در دانشگاه مینه‌سوتا معتقد است هرگونه طرح خارجی برای اعمال کنترل بر خلیج فارس اشتباه بوده و کشورهای منطقه، خود باید این مسئولیت را به دوش بکشند.

بیمن پیش‌تر مدیرگروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم‌شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. بیمن دکتری مردم‌شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش‌های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و… بسیار مشهور است.

فارس: چندی پیش دیمیتری مدودف، نخست وزیر روسیه هشدار داد محدود کردن دسترسی روسیه به سیستم پرداخت بانکی بین المللی سوئیفت به معنای اعلام جنگ است. دلیل این موضع گیری چیست؟

بیمن: محدودیت‌های دسترسی به سوئیفت، یکی از تحریم‌هایی است که بر ایران تحمیل شده است. از نظر فنی، سوئیفت نباید به عنوان ابزار و یا اهرم نفوذ آمریکا در جریان نقل و انتقالات بین‌المللی پول باشد. اما چون دلار آمریکا جزء اساسی سیستم انتقال سوئیفت است، لذا این سیستم نیز به طور موثر و قابل توجهی از سوی آمریکا کنترل می‌شود.

محدود کردن حضور روسیه در سوئیفت نیز به این معناست که روسیه دیگر قادر نخواهد بود تا سوئیفت را در نقل و انتقالات مالی بین‌المللی بکار گیرد. این شرایط می‌تواند بر تبدیل و مبادله روبل روسیه به دیگر ارزها نیز تاثیرگذار باشد. پس این ایده که معتقد است که چنین شرایطی به معنای جنگ است، کاملا صحیح به نظر می‌رسد؛ اگرچه منظور جنگ اقتصادی است نه جنگ نظامی.

فارس: روسیه  در آستانه قطع ارتباطش با سوئیفت، برروی جایگزینی برای آن کار می کند- یک شبکه پیام دهی مالی داخلی با عنوان  SPFS. این سیستم با طبق همان استانداردهای سوئیفت عمل می کند و در حال حاضر در داخل مورد استفاده است. آیا با این وجود روسیه از مناسبات مالی بین المللی متصل با سوئیفت کنار خواهد کشید؟

بیمن: سوال خیلی خوبی است. هیچ کس نمی‌داند که روسیه در ارتباط سوئیفت چکار خواهد کرد، اما اگر دسترسی این کشور را به سوئیفت مسدود کنند و از نقل و انتقالات مالی روسیه توسط سوئیفت جلوگیری کنند، روسیه نیز خارج خواهد شد، اگرچه این اقدام مطلوب خودش نیست. در واقع آن‌ها به صورت رسمی از سوئیفت خارج نخواهند شد، بلکه انتظار دارند که دولت متفاوت دیگری در آمریکا روی کار بیاید تا شاید تحریم‌ها را در آینده حذف کند. لازم به ذکر است که روسیه در نظر دارد تا SPFS را راه اندازی کند تا بواسطه آن بتواند تجارت با ایران را بدون نقض تحریم‌های آمریکا و با استفاده از دلار تسهیل کند.

فارس: قرار است این سیستم داخلی به سیستم پرداخت بین بانکی و بین مرزی CIPS چین و مکانیسم پرداخت آینده هند متصل شود. این سیستم پرداخت روسی با سیستم «سپام» ایران هم کار می کند. ارزیابی شما از آینده این مکانیسم چیست و آیا می تواند نیازهای این کشورها را جوابگو باشد؟

بیمن: صرف نظر از این که چه کسی دولت را در آمریکا در دست دارد، کنترل نظام مبادلات پولی بین‌المللی توسط آمریکا به عنوان بخشی از کنترل سیاسی انجام می‌شود و بسیاری از کشورها از این موضوع ناراضی و شاکی هستند.

این شرایط باعث می‌شود تا سوئیفت به صورت جانبدارانه کنترل و هدایت و لذا بی ثبات شود. پس در چنین شرایطی چندان تعجب آور نیست که دیگر کشورها بدنبال دور زدن و کنار گذاشتن استفاده از دلار  هستند تا بتوانند مکانیسم مالی بی طرفانه‌ای که از فراز و نشیب‌های سیاسی مصون و با ثبات است، فراهم کنند.

فارس: با توجه به استفاده آمریکا از سوئیفت به عنوان ابزاری سیاسی آینده سوئیفت را چگونه پیش بینی می کنید؟

بیمن: در حال حاضر سوئیفت در نتیجه اقدامات دولت ترامپ ( که البته از زمان جرج بوش آغاز شد) در موقعیت خطرناکی قرار دارد. به شخصه معتقد به جریان آزاد  تجارت بین‌المللی هستم و معتقدم که آمریکا از قدرتش در راستای سیاسی کردن سیستم سوئیفت سوءاستفاده کرده است.

به هر حال نتایج این شرایط بسیاری جدی است و ممکن است منجر به ایجاد چندین مکانیسم نقل و انتقلات مالی رقیب در نظام بین‌الملل شود که برای نظم اقتصادی بین‌المللی بسیار مضر است. خیلی سخت است که حل چنین شرایطی را درک کنیم، اما ممکن است از سوی سازمان ملل، بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول برای حل این وضعیت، توجه بیشتری شود.