استقبال سنتی از بهار با گِل‌مالی خانه‌های کاهگلی

منازل روستایی سوادکوه در گذشته‌ای نه چندان دور با چوب ساخته می‌شد و برای پوشاندن دیوار از گل استفاده می‌کردند این معماری اگرچه مدتی است جای خود را به بلوک‌های سیمانی  و آجر داده، اما هنوز در برخی روستا‌های کوهستانی شهرستان خانه‌هایی به چشم می‌خورند با سقف‌های چوبی و دیوار‌های گلی.

*گل مالی کردن خانه‌های روستایی(گل‌گویی)

روش‌های متداول قدیمی در خانه تکانی روستا‌های سوادکوه، خِنِه بِندوسِن یا گل مالی کردن خانه‌های روستایی بود که بانوان روستایی در این روش برای آنکه خانه‌های زیبایی داشته باشند دیوار خانه را با مخلوطی از خاک نرم و فضولات گاو می‌اندودند.

این بانوان هنرمند گل‌مالی دیوار‌های خانه را عموما به دو صورت انجام می‌دادند یا اینکه کل دیوار با همان مخلوط گل گویی می‌اندوند و دیگر آنکه آنان که خوش ذوق‌تر بودند دیوار خانه را به دو قسمت تقسیم می‌کردند؛ قسمت پایین دیوار را گل مالی می‌کردند و قسمت بالای آن را با نوعی گل سفید می‌اندودند که به این روش اندودن دیوار‌ها کمر بُر می‌گویند و دلیل این کار آن بود که این گل‌های سفید عموما رنگ پس می‌دادند.

صورت معمول خانه تکانی در این روستا به این صورت است که معمولا افراد یک خانواده و یا بانوان همسایه و یا هم محلی‌ها گردهم می‌آیند و برای پاکسازی خانه‌ها و گردوغبار روبی همدیگر را یاری می‌رسانند.

*خانه‌ای از چوب و دیواری از گل

مهرعلی رهنما که از اهالی روستای کنگلوی سواکوه است در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: خانه‌های روستا‌های سوادکوه در گذشته‌های نه چندان دور از چوب و برای پوشاندن دیوار از گل استفاده می‌کردند.

وی خاطرنشان کرد: بانوان پرتلاش سوادکوهی برای آنکه خانه‌های زیبایی داشته باشند دیوار خانه‌ها را با مخلوطی از خاک نرم و فضولات گاو که به آن گل‌گویی می‌گفتند، می‌اندوند.

این پیشکسوت عکاسی افزود: استفاده از این نوع مصالح علاوه بر زیبا کردن فضای بیرون خانه‌ها، درون خانه را نیز در زمستان گرم و در تابستان خنک نگه می‌دارد.

*زیبایی دیوار با ترکیب رنگ‌ها

خانم دستاران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما به روش‌های گل مالی دیوارها اشاره واظهار کرد: یکی از دلایل دو رنگ کردن دیواره این بود که این گل‌های سفید عموما رنگ پس می‌دادند؛ بنابراین تا آن قسمتی از دیوار که هنگام نشستن و تکیه دادن تا حدود سر آن‌ها را تشکیل می‌داد با گل‌گویی می‌اندوند؛ هم اینکه گل گویی رنگ پس نمی‌داد و هم با ترکیب رنگ‌ها زیبایی خاصی به دیوار‌ها داده می‌شد.

هر چند امسال مردم شهرستان سوادکوه همچون دیگر نقاط کشور با آمدن مهمان ناخوانده‌ای همچون کرونا، طعمی متفاوت از سال‌های قبل ایام شب عید را سپری می‌کنند اما خانه‌تکانی منافاتی با این مسئله ندارد.

به گزارش بلاغ ، خانه تکانی کدبانو‌های روستای سوادکوه تنها به اندودن خانه‌ها خلاصه نمی‌شود آن‌ها هر ساله یک هفته مانده به عید، فرش‌ها، لحاف، پرده‌ها و هر چیز قابل شستشو را از خانه‌های خود خارج می‌کنند و آن‌ها را می‌شویند و از غبار سال گذشته می‌زدایند و به استقبال سالی پر از خوشی و شادی گام برمی‌دارند.