تولد جمهوری فرانسه

به گزارش قائم آنلاین، روزنامه اعتماد نوشت: «یک: دهم آگوست ۱۷۹۲ چند هزار نفر از اهالی محلات کارگری پاریس به کاخ تویلری که اعضای خانواده سلطنتی فرانسه آنجا اقامت داشتند هجوم بردند، بیشتر نگهبانان کاخ را کشتند و لویی شانزدهم و اطرافیانش را به اسارت گرفتند. آنان که شب پیش تالار شهر را اشغال کرده و با تشکیل یک کمون جدید، حکومت را به دست گرفته بودند مجلس را هم با خود همراه یا در واقع مطیع کردند و برکناری لویی شانزدهم از سلطنت و سرنگونی نظام پادشاهی را اعلام داشتند. خود لویی و اعضای خانواده‌اش را هم برای محاکمه و مجازات به حبس انداختند و چون مانعی سد راه تحقق خواسته‌های آنان نمی‌شد، قانون اساسی را نیز باطل کردند و تصمیم به برگزاری انتخابات تازه‌ای گرفتند؛ انتخاباتی برای تشکیل کنوانسیونی که حکومت فرانسه را به دست بگیرد و قانون اساسی تازه‌ای که به قول رابرت پالمر «بیشتر موافق با موازین دموکراسی باشد» تدوین کند. چون در این انتخابات به همه مردان حق رای داده شده بود، حکومت انقلابی جدید را به درستی جمهوری خواندند.

دو: انقلاب فرانسه در همان گام نخست، پادشاهی این کشور را سرنگون نکرد و نظام سلطنتی برای حدود سه سال دیگر، البته به شکل مشروطه ادامه یافت. اما در این دوره مشکلات اقتصادی فرانسه شدت گرفت، این کشور درگیر جنگ خارجی شد و کنش و واکنش‌های لویی شانزدهم هم اندک اعتبار باقی مانده سلطنت را مخدوش کرد. تلاش ناموفق او برای فرار از پاریس و حمایت رسمی دشمنان فرانسه از او به این بی‌آبرویی افزود و اثرگذاری جریان‌ها و محافلی را که از همان آغاز کار خواهان عزل شاه بودند، بیشتر کرد. پیشروترین نیروهای انقلاب به این جمع‌بندی رسیدند که برای عبور از بحران‌ها و مشکلات و نجات کشور فرانسه برداشتن چند گام ضروری است و یکی از این گام‌ها، سرنگونی سلطنت و برکناری لویی شانزدهم است. معتقد بودند دلبستگان به نظام قدیم و دشمنان انقلاب پشت تاج و تخت پناه گرفته‌اند و به پشتوانه حکومت سلطنتی، مانع پیشروی انقلاب و تحقق خواسته‌های مردم می‌شوند. جبهه متحدی که تابستان ۱۷۹۲ شکل گرفت و حمله به کاخ تویلری را رهبری کرد، تقریبا همه این نیروها را در خود جای می‌داد و در واقع همین ضدیت با اصل سلطنت، محور اتحادشان بود.

سه: جی بوشر در کتاب انقلاب فرانسه می‌نویسد قیام دهم آگوست پاریس که سلطنت مشروطه را ساقط کرد، نه یک گام رو به جلو در مسیر انقلاب فرانسه که تحولی انقلابی در دل انقلاب بود. گروه‌های کوچک تندرو به هدف تشکیل یک جمهوری واقعا دموکراتیک، عامه مردم دنبال خود کشیدند؛ یک جمهوری که بتواند هم اهداف اصیل انقلاب، یعنی آزادی و برابری و برادری را محقق کند و هم مردم را برای جنگ با دشمنان داخلی و خارجی، سازماندهی و بسیج کند. آنان نظام مشروطه را نابود کردند، زیرا هم از احتمال خیانت لویی شانزدهم و تبانی او با دشمنان فرانسه نگران بودند و هم می‌دیدند که سلطنت او به جای وفاداری به منافع و خواسته‌های ملت، فقط برخی طبقات خاص جامعه را نمایندگی می‌کند. رابرت پالمر می‌نویسد: «جمهوری‌خواهی در فرانسه تا اندازه‌ای یک تصادف تاریخی بی‌مقدمه بود، از آن جهت که فرانسه هنگام جنگ سلطانی داشت که به شخص او اعتماد نمی‌کرد و تا اندازه‌ای یک نوع نهضت طبقات پایین‌تر اجتماع یا شبه‌پرولتاریا بود که به هر حال در آن بسیاری از انقلابیون بورژوا سهیم بودند.»