چالش‌های اخذ مالیات انجمن‌های علمی به دلیل برداشت‌های متفاوت از قوانین

به گزارش قائم آنلاین، انجمن‌های علمی مبدا تولید و ترویج علم در میان متخصصان و ارکان کشور هستند. این نهادهای علم محور با تکیه بر فعالیت داوطلبانه بیش از ۲۹۰ هزار و ۳۲۸ عضو حقیقی و ۸۶۴۴ عضو حقوقی خود به سازماندهی فعالیت‌های علمی، مهارت افزایی نیروی کار در صنعت و دانشگاه مشغول هستند.

بر اساس آمارها تا پایان سال ۱۳۹۸ تعداد ۳۹۶ انجمن علمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز فعالیت دریافت کردند.

پراکندگی انجمن‌های علمی ایران در ۶ گروه تخصصی تا پایان سال ۱۳۹۸

درخواست صدور مجوز تاسیس انجمن‌های علمی در سال ۱۳۹۸ با اولویت تسهیل در ثبت درخواست و سنجش سابقه فعالیت هیات موسس، در دبیرخانه کمیسیون انجمن‌های علمی مورد بازبینی قرار گرفت.

بنا بر روال تعیین شده، هر یک از درخواست‌ها مطابق با دستورالعمل‌های تعیین شده در چهار مرحله “بررسی در دبیرخانه”، “بررسی توسط داوران”، “طرح و بررسی در کمیته‌های تخصصی” و “تاییئ و رد درخواست در کمیسیون انجمن‌ها” مورد بررسی قرار گرفتند.

صدور مجوز فعالیت انجمن‌های علمی با اولویت عدم تشابه در نام و موضوع با انجمن‌های در حال فعالیت و همچنین ضرورت تاسیس انجمن بررسی می‌شود که بررسی و تایید آن توسط کمیته‌های تخصصی متشکل از انجمن‌های علمی و در نهایت با کمیسیون انجمن‌های علمی ایران است.

بر این اساس در سال گذشته ۱۲ مجوز برای تاسیس انجمن، صادر و ۶۵ درخواست برای صدور انجمن به دبیرخانه کمیسیون انجمن‌های علمی ارسال شده است. علاوه بر آن ۱۲ درخواست رد و ۲۰ مورد درخواست در حال بررسی است.

صدور مجوز تاسیس در ۵ سال گذشته

رشد کمی انجمن‌های علمی در طول ۳ سال گذشته به تفکیک گروه‌های تخصصی به این شرح است:

در راستای بهره مندی از ظرفیت‎ انجمن‌های علمی ایران در بخش‌های مختلف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کمیسیون انجمن‌های علمی اقدام به انتخاب اعضای هیات مدیره انجمن‎های علمی به عنوان ناظر کمیسیون، در مجامع انجمن‌ها کرد. این طرح که با استقبال انجمن‎های علمی مواجه شد، طی فراخوانی به انجمن‌ها اعلام و پس از بررسی شرایط داوطبان، از دی ماه سال گذشته اعضای هیات مدیره انجمن‌های علمی به عنوان ناظر کمیسیون در مجامع انجمن‌های علمی ایران شرکت کردند.

برگزاری همایش‌های علمی به عنوان بخشی از فرآیند مدیریت دانش، نقش مهمی در تقویت ارتباط میان اعضای جامعه علمی، تبادل اندیشه آنها و اشاعه دستاوردهای پژوهشی در سطح جامعه دارد.

مطابق آیین نامه همایش‌های علمی مصوب سال ۹۷، شورای معاونان که به تایید وزیر علوم رسیده است، مجوز برگزاری همایش‌های ملی و بین المللی انجمن‌های علمی پس از تصویب در هیات مدیره انجمن و تایید احراز شرایط آیین نامه، توسط کمیسیون انجمن‌های علمی صادر می‌شود.

در این راستا از میان ۸۹ درخواست صدور مجوز، برای تعداد ۷۹ درخواست مجوز صادر شد و ۱۰ مورد رد شده است.

علاوه بر آن در سال گذشته ۳۵ مورد درخواست صدور مجوز همایش بین المللی توسط انجمن‌ها به کمیسیون ارائه شد که از این تعداد ۹ مورد به علت عدم احراز شرایط آیین نامه موفق به دریافت مجوز نشدند.

کمک‌های مالی انجمن‌های علمی در پایان هر سال و بر اساس نتایج ارزیابی عملکرد سال قبل به انجمن‌های علمی تخصیص می‎یابد. بر اساس موافقت نامه اعلام شده در سال ۱۳۹۸، تخصیص کمک‌های مالی بر اساس رتبه انجمن‌ها و رعایت برخی ضوابط صورت گرفت.

با توجه به عملکرد انجمن‌های علمی، بر اساس قانون این نهادها معاف از مالیات هستند، ولی به گفته دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی گاهی تفاسیر مختلفی از این قانون صورت می‌گیرد و انجمن‌های علمی مشمول اخذ مالیات می‌شوند.

دکتر محمد جلالی در گفت و گو با ایسنا در خصوص اخذ مالیات از انجمن‌های علمی توضیح داد: بر اساس قانون انجمن‌های علمی، این نهادها مشروط بر اینکه فعالیت‌های آنها غیر انتفاعی و بر اساس حوزه‌های تخصصی آنها باشند معاف از پرداخت مالیات هستند و در صورتی که از حوزه فعالیت تخصصی خود عدول کنند، مشمول مالیات می‌شوند.

وی ادامه داد: ولی متاسفانه در این زمینه ابهاماتی وجود دارد و در برخی مواقع تفاسیری از قانون می‌شود که چالش‌هایی را برای انجمن‌ها ایجاد می‌کند که ما در تعامل با دستگاه‌های مالیاتی هستیم تا مشکلات را رفع کنیم.

جلالی، تحت شمول قرار دادن برخی از فعالیت‌ها و تفاسیر و برداشت‌های متفاوت دستگاه‌های مالیاتی از قانون را از چالش‌های انجمن‌های علمی در این زمینه نام برد و گفت: در برخی موارد انجمن‌های علمی مشمول مالیات می‌شوند و آنها را در پیچ و خم دستگاه‌های مالیاتی قرار می‌دهند.

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی با تاکید بر اینکه انجمن ها در رده ثبت شرکت‌ها قرار می‌گیرند، اضافه کرد: به این ترتیب نهادها و شرکت‌های غیر تجاری و غیر انتفاعی تحت مشمول قانون عام تجارت می‌شوند؛ از این رو باید دفاتر مالیاتی داشته باشند و اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه دهند.