امام سجاد (ع)؛ پاسدار و پیام‌رسان نهضت عاشورا

به گزارش قائم آنلاین، امام سجاد، اسوه زهد و تقوا و نمونه صبر شکیبایى و مظهر آمیختگى علم و حلم پس از ایفاى وظیفه الهى خود و حفظ ارزشهاى دین و پاسدارى از تشکل شیعى در سخت ترین ادوارسیاسى – اجتماعى -، در سال ۹۵ هجرى قمرى به لقاى پروردگار و وصال معبود خویش شتافت.

در تاریخ وفات آن حضرت سال ۹۴،۹۵ و ۹۶ هجرى قمرى گفته شده است ولى پیشینه دارترین و معتبرترین نقل مربوط به سال ۹۵ هجرى قمرى مى باشد.

علت شهادت امام سجاد – علیه السلام – و چگونگى وفات آن پیشواى صالحان، عمده تاریخنگاران تصریح کرده اند، ولید بن الملک ، ایشان را مسموم ساخته و آن حضرت در نتیجه همان مسمومیت درگذشته است.
امام سجاد علیه السلام در امر عبادت و مناجات با حضرت حق از همگان پیشی گرفته بود، چندان که مورد سوال و حتی اعتراض خاندان و یاران خویش قرار می گرفت.
امام علیه السلام در هنگام ادای فریضه نماز، چنان خوف خدا سراسر وجودش را فرا می گرفت که تمام اعضای بدنش می لرزید و چون وارد نماز می شد چنان خشک و بی حرکت می ایستاد که جز آنچه باد از لباسشان تکان می داد دیگر حرکتی از او مشاهده نمی شد. امام باقر علیه السلام عبادت پدرش را چنین توصیف می کنند: «پدرم در نماز قیامی داشتند چون قیام بنده ای ذلیل در پیشگاه سلطانی با شکوه و با هیبت، و نماز او چنان می نمود که نماز وداع است و گویی برای همیشه با آن خداحافظی می کند.»

امام سجاد علیه السلام در ضمن فرمایشاتی نشانه های شیعه بودن را این گونه بیان می فرمایند: «شیعیان ما، با آثار عبادت و نیز سادگی و بی آلایشی در زندگی شناخته می شوند. در چهره های آنان آثار عبادت نمایان است… هنگامی که همه ساکت و خاموشند، آنان در تقدیس و تسبیح خدایند و آنگاه که همه خوابند، آنها به نماز و نیایش پروردگار می پردازند و آن وقت که دیگران در سرور و خوشی های زودگذر غرق می شوند، آنان در فکر اندیشه های درخشان و اصیل انسانی به سر می برند.»

از سیاست های ثابت و همیشگی اهل بیت علیهماالسلام بعد از شهادت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام احیای نهضت عاشورا بود؛ زیرا نهضت عاشورا تابلوی زیبا و پرافتخار غیرت دینی و شجاعت و ظلم ستیزی و عدالت خواهی است و امامان معصوم با احیای آن می خواستند این ارزش ها را در جوامع مسلمان زنده نگه دارند. در این باره امام سجاد علیه السلام نقش به سزایی داشتند؛ چراکه در مدت ۳۵ سال حیات پربرکتشان بعد از واقعه عاشورا، به روش های مختلف نهضت عاشورای حسینی را در جامعه زنده می کردند که خود مبارزه شدیدی علیه دستگاه حاکم به شمار می رفت. برخی اقدامات امام سجاد علیه السلام در این باره عبارت است از: گریه مداوم بر سیدالشهداء علیه السلام؛ یادآوری وقایع عاشورا؛ توصیه حضرت به زیارت امام حسین علیه السلام و سجده بر تربت حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و سفارش بدان.

واقعه کربلا از چهره پلید امویان پرده برداشت. اهل بیت علیهم السلام و در رأس آنان امام زین العابدین علیه السلام به عنوان پیام رسانان عاشورا نقش زیادی در شناساندن چهره پلید امویان به جامعه اسلامی داشتند. خطبه های امام سجاد علیه السلام در کوفه و شام و مدینه و مبارزات پی گیر آن حضرت در دوران حیاتشان بیشترین اثر را در این زمینه داشت.

حضرت سید الساجدین پس از گذراندن یک عمر پربرکت که در یکی از حساس ترین دوره های تاریخ اسلام واقع شد از ویژگی های مهمی در بین مردم برخوردار شده بود؛ چراکه فضایل و مکارم اخلاقی آن حضرت در هر مجلس و محفلی بیان می شد و در یک کلام امام در دل ها و عواطف مردم جا گرفته بود. این وضع بر امویان دشوار بود و آنها را می رنجاند و از همه کس بیشتر ولیدبن عبدالملک کینه امام را در دل داشت. او بارها می گفت: «من تا وقتی که علی بن الحسین در دنیا باشد راحت نیستم». این بود که وقتی زمام سلطنت را به دست گرفت تصمیم گرفت امام را مسموم کند. لذا زهر کشنده ای برای کارگزارش در مدینه فرستاد و به او دستور داد تا این زهر را به امام بخوراند و آن نانجیب نیز دستور ولید را عملی کرد. زهر در بدن نازنین امام کارگر شد و بدین وسیله حضرت در سن ۵۷ سالگی در مدینه طیبه به شهادت رسید.

پیکر پاک امام سجاد علیه السلام را در شهر مدینه تشییع کردند. در آن شهر از پیکر امام تشییع بی نظیری صورت گرفت؛ زیرا توده های مردم از مناطق مختلف بر جنازه حضرت حاضر شدند و همگی پریشان و گریان و دل شکسته جنازه مطهر حضرت را بر دوش می بردند. مردم در هاله ای از اشک با امام وداع می کردند. بدن مطهر حضرت سجاد علیه السلام را به قبرستان بقیع بردند و در قبری که در کنار قبر عمویش امام حسن مجتبی علیه السلام آماده ساخته بودند به خاک سپردند.

جعفری تأکید کرد: باید از امام زین العابدین (ع) که بهترین استفاده را از دوران مبارزه با بنی امیه نمود، الگو بگیریم و بدانیم اعمالی امروز نزد خداوند مورد پذیرش است که در مسیر دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا باشد، در غیر این صورت جز اعمالی خشک نخواهد بود.

وی اشاره به اینکه باید از زندگی سراسر نور چهارمین امام شیعیان الگو و سرمشق گرفت، ادامه داد: هرگز افراد جامعه نمی‌توانند به موفقیتی برسند و اعمالشان ماندگار شود مگر اینکه اعتقادی قوی داشته باشند، همان‌گونه که این بزرگوار عمل می‌کردند، سجده‌های طولانی امام سجاد (ع) چنان در زبان‌ها چرخید که عنوان سجاد یا بسیار سجده کننده برایشان گذاردند.

این استاد دانشگاه با اشاره به شهادت امام سجاد (ع) اظهار داشت: امام سجاد، اسوه زهد و تقوا و نمونه صبر شکیبایى و مظهر آمیختگى علم و حلم پس ازایفاى وظیفه الهى خود و حفظ ارزشهاى دین و پاسدارى از تشکل شیعى در سخت‌ترین ادوارسیاسى_اجتماعى در سال ۹۵ هجرى قمرى به لقاى پروردگار و وصال معبود خویش شتافت.

وی افزود: در تاریخ وفات آن حضرت سال ۹۴،۹۵ و ۹۶ هجرى قمرى گفته شده است ولى پیشینه دارترین و معتبرترین نقل مربوط به سال ۹۵ هجرى قمرى مى باشد.

جعفری با اشاره به طول عمر زندگی امام سجاد (ع) و نقل‌هایی که در این زمینه وجود دارد گفت: اگر نقل مشهور را در سال ولادت و نیز رحلت امام سجاد (علیه السلام) سال ۳۸ هجرى و ۹۵ قمرى ملاک قرار دهیم، عمر شریف وى هنگام وفات ۵۷ سال بوده است. دو سال آن مقارن با روزگار خلافت على بن ابى طالب (ع) و ۱۰ سال آن در دوران امامت عموى گرامیش حسن بن على (ع) و ۱۰ سال در روزگار زعامت حسین بن على (ع) بوده و ۳۴ سال آن به دوران امامت خود آن حضرت اختصاص داشته است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: درباره علت شهادت امام سجاد (علیه السلام) و چگونگى وفات آن پیشواى صالحان، عمده تاریخنگاران تصریح کرده اند، ولید بن الملک، ایشان را مسموم ساخته وآن را حضرت در نتیجه همان مسمومیت درگذشته است.

وی ادامه داد: بعضى هم نوشته اند که هشام بن عبدالملم در روزگار خلافت ولید، امام على بن الحسین (علیه السلام) را مسموم کرده است.

جعفری با اشاره به محل دفن امام سجاد (ع) گفت: بقیع زمین کوچکى است که بسیارى از بزرگان اسلام را در خود جاى داده است، از آن جمله چهار امام شیعه امام حسن مجتبى علیه السلام، امام زین العابدین علیه السلام، امام محمد باقر علیه السلام و امام جعفرصادق علیه السلام است.

وی خاطرنشان کرد: در گذشته زمان، مسلمانان و شیفتگان اسلام و اهلبیت، به تجلیل آبادى این مکان همت گماشته و براى هر یک از این بزرگان، حرم وبارگاهى بنا کرده بودند. اما سوگمندانه، و هابیان در شوال ۱۳۴۴ هجرى قمرى این آثار را تخریب کردند و همه را با خاک یکسان کردند.