ساخت و اکران فیلم در شرایط کرونایی با ذات هنر در تضاد است

به گزارش قائم آنلاین، علی کریم، کارگردان سینما با وجود آنکه حدود هشت ماه است که پروانه ساخت اثر جدیدش صادر شده اما به دلیل شیوع ویروس کرونا پیش تولید و ساخت فیلمش را برای بار سوم متوقف کرده، در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: موضوع این نیست که من نمی‌خواهم فیلم را بسازم بلکه در بهمن‌ماه که پروانه ساخت صادر شد وارد مرحله پیش تولید شدم. درواقع بعد از هفت سال در صدد بودم که این فیلم را بسازم و حدود چهار سال روی ایده و فیلمنامه آن کار کردم اما در همان مراحل پیش‌تولید در بهمن ماه ۹۸، ویروس کرونا جهان را در برگرفت و ایران نیز از آن مستثنی نبود.

او ادامه داد: برای خلق یک اثر که مدعی هستیم نگاه انسانی در اولویت است، اگر جان یک انسان در خطر قرار بگیرد چگونه می توانیم خودمان را ببخشیم و در پایان فکر کنیم یک اثر هنرمندانه خلق شده و خوشحال باشیم. برای دوری از این کابوس هولناک روند ساخت فیلم را به صورت حضوری قطع و سعی کردیم با روش‌های دیگر مانند دورکاری بخش کانسپت و طراحی استوری بورد و طراحی صحنه را پیش ببریم تا زمان مناسب که مهیا شد وارد مراحل تولید شویم اما متاسفانه وارد پیک‌های بعدی پاندمی شدیم و برای دفعه سوم پیش تولید را متوقف کردیم و حتی مجبوریم محل جدیدی که برای تولید فیلم در اختیار گرفته‌ایم را برای هماهنگی با افزایش هولناک هزینه‌ها ترک کنیم.

کریم با اشاره به ایجاد فاصله زمانی بین پیش‌تولید و مراحل بعدی ساخت فیلم که می‌تواند منجر به تهیه یک برنامه مدون برای ساخت اثر شود، گفت: این روش، متد درست و کاملی برای مراحل پیش تولید یک فیلم است. در سینمای استودیویی که این روزها همه درباره‌اش حرف می‌زنند و اصرار دارند که به سمت آن حرکت کنند، پیش تولید فیلم بیشترین زمان را به خود اختصاص می­ دهد و به همه جزییات فکر می‌شود و حاصل آن دفترچه ­ای است که نقشه راه گروه تولید فیلم است و همه می‌دانند که قرار است چه کاری از صفر تا صد انجام شود اما در سینمای ایران این‌گونه نیست و همه چیز در صحنه فیلمبرداری، مشخص می‌شود و در لحظه و با هزینه بالا اتفاق می‌افتد و به همین دلیل تعداد جلسات فیلمبرداری هم‌اکنون به بالای صد و بیست یا سی جلسه رسیده است.

این کارگردان در تکمیل موضوع توقف فیلم به دلیل شیوع کرونا، گفت: مشکلی که برای تولید این فیلم وجود دارد این است که فضاهای فیلم‌ بسته است، تعدادی از بازیگران و عوامل پشت‌صحنه مسن و در خطر ابتلا هستند، بنابراین نمی‌توانم این ریسک را حتی به خاطر ساخت بهترین اثر متصور در ذهن هم بپذیرم و با جان عوامل فیلم و خانواده شان بازی کنم. همزمان با دورکاری و هماهنگی با گروه طراحی و مدیرفیلمبرداری منتظر هستیم تا درمان یا راهی برای پیشگیری از این بیماری مطرح شود. باورم این است که اگر هر کدام از عوامل فیلم دچار مشکل شوند، جبران ناپذیر است، بنابراین اگر واکسن یا درمانی درکار نباشد باید صبر کنیم اپیدمی پایان یابد. بر این اساس تلاش می‌کنم در این مدت کارهایی که می‌توان در زمان پیش‌تولید و به شکل دورکاری انجام داد را با دقت پیش ببریم.

وی در ادامه تاکید کرد: اینکه تعدادی از بازیگران و همکاران ما در زمان تولید فیلمی به کووید ۱۹ مبتلا شوند یا نشوند پیغام بدی است و نشانگر این است که فیلمبرداری حتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی هم نمی‌تواند تضمینی باشد و عوامل در امان نیستند. قبل این تعطیلات من حتی به کسی پیشنهاد نکردم به سینما برود چه رسد به فیلم‌سازی. با وجود اینکه همه شکایت دارند و معتقدند سینما و تیاتر زمین خورده است، باید توجه کرد که این یک اتفاق جهانی است و ما هم از آن مستثنا نیستیم. با این حال می‌توانیم از ظرفیت اکران آنلاین استفاده کنیم.

فکر نمی‌کنم هنر اینقدر ارزش داشته باشد که بخواهد جان کسی را فدای آن کرد

این کارگردان اضافه کرد: من فکر نمی‌کنم هنر اینقدر ارزش داشته باشد که بخواهد جان کسی را فدای آن کرد یا آرامش خانواده‌ای را به بازی گرفت. حفظ جان از هر چیزی مهمتر است زیرا هر کدام از افرادی که در کنار ما هستند خانواده‌ای دارند و من به عنوان کسی که مسئولیت اجرای یک پروژه را بعنوان تهیه‌کننده و کارگردان برعهده دارم خطر نمی‌کنم. خلق مهم‌ترین اثر هنری هم نمی‌تواند به بهای از دست رفتن جان یک انسان تمام شود. هنر و اثر هنری بدون توجه به این نکته بی‌ارزش و تهی است. نکته دیگر این است که فیلمسازی و خلق با این حجم از استرس و نگرانی امکان پذیر نیست، وقتی دغدغه سلامت جان و روان هم‌نوع را داشته باشیم بعید است بتوانیم با تمام وجود به خلق لحظاتی که در ذهن پرورش داده‌ایم فکر کنیم. من فکر می‌کنم اینکه ما اصرار به ساخت و اکران فیلم‌ها داریم با ذات هنر در تضاد است. به نظرم در این شرایط شبه جنگی پاندمی، سکوت، تمرکز و مراقبت از همدیگر بر هر چیزی ارجحیت دارد.

او با بیان اینکه پروسه گرفتن پروانه ساخت فیلمش با سختی‌هایی همراه بوده، افزود: با وجود اینکه دریافت پروانه ساخت مشقات زیادی داشت و به دلیل وجود قوانین دست‌وپا گیر که امیدوارم به زودی از بین برود، حدود هشت ماه طول کشید، فکر نمی‌کنم ساخت فیلم نسبت به حفظ جان آدم‌ها اولویت داشته باشد. برای درک بهتر موضوع کافی است به یک بیمارستان بروید تا متوجه شوید شرایط کنونی با زمان جنگ فرقی ندارد و احساس می‌کنید پشت خط‌مقدم هستید و مدام‌ مصدومان جنگی به بیمارستان وارد می‌شود. اگر یک بار این صحنه را ببینید بعید می‌دانم بعد از آن به این فکر کنید که با ساختن یک فیلم سینمایی کار ارزشمندی انجام داده‌اید.

سود اصلی را در زمان پیش‌تولید می‌برند

علی کریم در پاسخ به اینکه چرا با وجود آنکه فیلم‌ها ممکن است به سختی امکان اکران پیدا کنند، همچنان اصرار برای ساخت وجود دارد، توضیح داد: پاسخ این پرسش برمی‌گردد به پروسه پیچیده فیلمسازی در ایران. این امر نشان می‌دهد متاسفانه سود اصلی، زمان تولید و پیش‌تولید به تهیه‌کننده و صاحبان اثر می‌رسد، بنابراین شاید دلیلی برای اکران وجود نداشته باشد آن هم در شرایطی که هزینه‌های تولید یک فیلم سرسام‌آور است و یک اثر باید چند برابر هزینه خود در زمان اکران بفروشد تا به سودآوری برسد. قطعا سرمایه‌گذاری که با پول تمیز وارد شده در این شرایط متضرر می‌شود و در چرخه معیوب تولید و اکران این روزهای سینمای ایران، سود تهیه‌کننده در تولید است نه اکران.

این کارگردان همچنین اضافه کرد: امیدوارم تصمیمی که امروز و در این برهه از زمان گرفتم یک احساس واقعی باشد و تداوم پیدا کند. معتقدم اگر این جهان‌بینی و توجه به زندگی در پشت خلق یک اثر وجود نداشته باشد، در نهایت اثر هنری یک اثر تکنیکال درجه یک خواهد بود و در سطح می‌ماند و از محتوی خبری نیست. این بسیار هولناک است که با مبتلا شدن عوامل و بازیگران یک پروژه به بیماری کوید ۱۹ همچنان به چرخه تولید فیلم ادامه دهیم و با سو استفاده از کلید واژه مثبت اندیشی خطر را جدی نگیریم.

کاش روزی نرسد که فکر کنم اشتباه کردم فیلمم را نساختم

علی کریم در پایان صحبت‌های خود به نقش سازمان سینمایی در حمایت از آثاری که در این شرایط هستند، اشاره کرد و گفت:  امیدوارم سازمان سینمایی از فیلم‌هایی که در چنین شرایطی تصمیم به توقف تولید گرفته‌اند حمایت کند. این حمایت لزوماً مادی نیست بلکه می‌تواند حمایت معنوی از آثار داشته باشد. به طور مثال من که با درآمد خودم و به صورت مستقل فیلم می‌سازم باید حداقل از حمایت‌های غیرمالی سازمان سینمایی بهره‌مند شوم و شرایطی ایجاد نشود که چند روز دیگر بگوییم چه کار اشتباهی کردیم و کاش ما هم مثل بقیه وارد این جهنم می‌شدیم  و فیلم را تولید کرده بودیم.