از توزیع رایگان واکسن کرونا تا بازگشت شادی به مدرسه

به گزارش قائم آنلاین،  استفاده از توانمندی‌های دانش‌آموزان در امور مدرسه، از همان روزهای تشکیل کلاس و درس آغاز شد؛ از همان زمان که یکی از بچه‌های سال بالاتری، دست راست معلم بود و در انجام امور کلاس کمکش می‌کرد.

بعدها که کلاس‌های درس، ترکیب یکسان از همکلاسی‌های همسن شد، مبصر کلاس به عنوان نماینده کلاس شکل گرفت؛ مبصر نیز وظایف متعددی را از جمله حضور و غیاب بچه‌ها، جمع‌آوری تکالیف، جمع‌آوری برگه‌های امتحانی و مدیریت گچ و تخته پاک‌کن کلاس را به عهده است.

اما کم‌کم، استفاده از قابلیت‌های نظارتی و مدیریتی دانش‌آموزان به سایر امور مدرسه هم کشیده شد؛ از انتظامات مدرسه تا همیار ناظم، همیار مدیر، همیار معلم و همیار کتابدار از جمله همراهی دانش‌آموزان در امور مدرسه بودند.

تا اینکه آیین‌نامه اجرایی مدارس مصوب شصت و پنجاه و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخ ۲۰ مرداد ۱۳۷۹ به تمام استان‌ها ابلاغ شد. در ماده ۱۸ این آیین‌نامه عنوان شده بود که همه مدارس باید نسبت به تشکیل شوراهای دانش‌آموزی مدرسه اقدام کنند.

* روایت شکل‌گیری شوراهای دانش‌آموزی

در ماده ۲۰ و تبصره یک آن در آیین‌نامه اجرایی مدارس، وظیفه تشکیل و هدایت شوراهای دانش‌آموزی در مدرسه بر عهده مدیر، معاون و مربیان امور تربیتی است. بنابراین مدیریت و برنامه‌ریزی این شورا در سطح مدرسه بر عهده مدیر مدرسه است و مدیر موظف است زمینه برگزاری انتخابات شوراهای دانش آموزی را فراهم کند.

انتخابات شوراهای دانش‌آموزی هر ساله در هفته اول آبان یعنی پس از آغاز رسمی فعالیت مدارس و شکل‌گیری کامل کلاس‌ها در مدارس کشور، برگزار می‌شود. نکته حائز اهمیت این ماجرا این است که هر دانش‌آموز که شرایط لازم را برای کاندیداتوری دارد، می‌تواند ثبت نام کرده و یک هفته قبل از انتخابات، در مدرسه تبلیغات کند.

امسال بیست و سومین دوره انتخابات شوراهای دانش‌آموزی برگزار شد و البته امسال با سال‌های گذشته تفاوت ویژه‌ای داشت و آن هم سال کرونایی بود که موجب شد انتخابات به صورت مجازی در سامانه «شاد» برگزار شود. تبلغات بچه‌ها نیز به جای آنکه روی دیوار مدرسه و به صورت حضوری و چهره به چهره باشد به شبکه آموزشی دانش‌آموزان(شاد) منتقل شد.

* ماجرای تبلیغات کاندیدهای شوراهای دانش‌آموزی

در سال‌های گذشته در مدرسه، جایی را در نظر می‌گرفتند که دانش‌آموزان تبلیغات خود را در آن قرار دهند. یا در حیاط و یا در سالن مدرسه بود. دانش‌آموزان هم شعارهایی را برای جذب دانش‌آموزان طراحی می‌کردند.

در قانون تبلیغات دانش‌آموزی آمده است: دانش‌آموزان می توانند به مدت ۵ روز قبل از انتخابات در خصوص دیدگاه‌ها، نظرها و برنامه‌های خود به تبلیغ بپردازند؛ تبلیغات انتخاباتی تا آخرین ساعات رسمی روز قبل از انتخابات آزاد است و در روز برگزاری انتخابات هرگونه تبلیغ ممنوع است.

تبلیغات باید ویژگی‌هایی نیز داشته باشد؛ کاندیداها باید دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود را از طریق سخنرانی در مراسم آغازین و میزگردهای مختلف ضمن تهیه تراکت های ساده و کم هزینه با هماهنگی مسئولان مدرسه به دانش آموزان ارائه دهند البته مدیران مدارس نیز برای نصب بهتر تراکت های تبلیغاتی کاندیداها باید محل های مشخصی را لحاظ ‌کنند. کاندیداها باید از اعلام برنامه‌ها و شعارهای خارج از اختیارات و وظایف قانونی پیش بینی شده در شیوه‌نامه پرهیز کنند ضمن اینکه تبلیغات نباید به گونه‌ای باشد که بعد از انتخابات به موضع‌گیری یا تقابل بین دانش‌آموزان منجر شود؛ تبلیغات نباید مانع دقت و شناخت دانش آموزان نسبت به کاندیداها شود.

به رغم این قانون، اما گاهی اوقات تبلیغات دانش‌آموزان آنقدر عجیب و غریب و دور از دسترس است که به موضوعی طنز تبدیل شده است. از خرید کیک و بستنی یک ماه دانش آموزان تا تغییراتی در حد وزارتی.

* اهداف و شرح وظایف شورای دانش‌آموزی

از جمله اهداف شورای دانش آموزی شامل «تحکیم و تعمیق ارزش‌ها، باورهای دینی، آموزه های سیاسی و اجتماعی در بین دانش آموزان»، «تکریم عملی شخصیت دانش آموزان و تقویت خودباوری و اعتماد به نفس در آنان»، «تمرین مشارکت جویی و مسئولیت پذیری و تقویت روحیه انتقاد پذیری و حسن سلوک و احترام متقابل و کسب مهارت برای نقش اجتماعی که در آینده ایفا خواهند کرد»، «توجه عملی به مطالبات و خواسته های دانش‌آموزان در چارچوب مقررات، قوانین و آیین‌نامه اجرایی مدارس» و «تسهیل در حسن اجرای برنامه‌های آموزشی و پرورشی و مدیریتی و امور اجرایی مدارس از طریق واگذاری مسئولیت به دانش آموزان و همکاری با معاون پرورشی و تربیت بدنی مدرسه» است.

از دیگر اهداف شوراهای دانش آموزی می توان به «ایجاد زمینه مناسب جهت آموزش و ارتقای سطح علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانش آموزان برای حضور موثر آنان در عرصه های مختلف جامعه»، « توسعه و بهبود نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری از طریق مشارکت دانش آموزان»، «کسب مهارت های زندگی، توسعه و تقویت فعالیت های گروهی اعم از آموزشی، پرورشی، اقتصادی ،اجتماعی و زیستی»، «فراهم کردن زمینه مساعد در جهت تبادل تجربیات، تعامل و اندیشه، تفاهم و همدلی بین دانش آموزان و برقراری ارتباط صحیح و دوسویه بین آنان و مسئولان مدرسه» و «تلاش برای غنی سازی اوقات غیر رسمی مدرسه با هدف ایجاد نشاط و انگیزش بیشتر برای دانش آموزان» اشاره کرد.

شوراهای دانش آموزی وظایف متعددی دارند که می توان به «بهره مندی از شیوه‌نامه‌های پرورشی و آموزشی و مراقبت بر همسویی فعالیت های شورای دانش‌آموزی و انجمن های آن با مفاد آیین نامه اجرایی مدارس»، « بررسی پیرامون چگونگی مشارکت دانش‌آموزان در فعالیت‌های آموزشی و پرورشی و اجرایی مدرسه و ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه»، «همکاری در برنامه‌ریزی و اجرای مناسبت های مذهبی و انقلابی و ملی در مدرسه»، « اداره امور نشریه‌های دانش آموزی و همکاری در اداره امور کتابخانه مدرسه»، «همکاری در ارتقای مهارت‌های فرهنگی، هنری علمی و ورزشی دانش‌آموزان و برگزاری مسابقات مربوطه» و«همکاری در برگزاری بازدیدها و اردوهای تفریحی، مذهبی و پرورشی» اشاره کرد.

از دیگر وظایف این شورا، «همکاری در برگزاری نماز جماعت و اداره نمازخانه مدرسه»، « همکاری در تشکیل و اداره تعاونی آموزشگاهی مدارس در راستای ایجاد زمینه‌های مناسب برای ممارست اقتصادی و دایر نمودن نمایشگاه‌های عرضه دست سازه های دانش آموزان»، «همکاری در امور انتظامی و بهداشتی مدرسه»، «همکاری در تنظیم برنامه امتحانات داخلی مدرسه»، « شرکت در جلسات شورای مدرسه و انجمن اولیا مربیان بر اساس ضرورت و ارتباط موضوع» و «ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه جهت تشویق دانش آموزانی که مشارکت فعال در امور اجرایی آموزش و پرورشی مدرسه داشتند»، است.

اما خب برای دانش‌آموزان در تبلیغات خود، نکاتی را مطرح می کنند که جای بسی تأمل است. به عنوان مثال به نمونه تبلیغ زیر توجه کنید که دانش آموز از تأمین واکسن کرونا به صورت رایگان برای همه دانش آموزان، ساخت مدرسه در مناطق محروم و افزایش حقوق معلمان یا حذف امتحانات پایان ترم وعده داده است. ریشه این طرز رفتار دانش‌آموزان نسبت به انتخابات دانش آموزی را باید در زندگی واقعی اجتماعی جستجو کرد.

البته برخی دانش‌‌آموزان هم تلاش می‌کنند تا با شعارهای جذاب و منطقی تر به جریان تبلیغات شوراهای دانش آموزی وارد شوند. فراموش نشود شورای دانش آموزی رکنی از ارکان مدرسه و نهادی صنفی است که اعضای آن طی انتخابات آزاد به منظور زمینه سازی رشد مهارت های فردی، اجتماعی و توسعه مشارکت دانش آموزان در امور آموزشی و پرورشی و تعامل بین مسؤولان مدرسه و آنان انتخاب می‌شوند.

قرار است دانش آموزان در امور آموزشی و پرورشی با مسؤولان مدرسه مشارکت داشته باشند و در این مشارکت می‌توان ایده‌های جذاب و ناب ارائه کرد به ویژه در این روزها که کرونا موجب شده است که آموزش از فضای مدرسه به خانه برود.

اعضای شوراهای دانش‌آموزی می‌توانند برنامه‌ای ارائه دهند تا مشارکت دانش آموزان در برنامه های آموزشی و پرورشی مدارس در شرایط کرونا، رونق بیشتری بگیرد.

امسال بیست و سومین انتخابات شوراهای دانش آموزی در شرایط کرونا و در بستر سامانه «شاد» برگزار شد؛ البته برای رأی گیری مشکلاتی وجود داشت و تا ۱۲ آبان هم انتخابات تمدید شد و در نهایت ساعت ۱۰ صبح دوازدهم آبان‌ماه امسال، پایان انتخابات شورای دانش آموزی اعلام شد

تا ۱۲ آبان تعداد ۲۰۵۲۰ واحد آموزشی لیست داوطلبان خود را نهایی کردند و تعداد آرای مأخوذه ۲ میلیون و۵۳۳ هزار و ۳۴۲ رأی بود؛ همچنین تعداد ۲۸۶ هزار و ۳۳۲ نفر داوطلب برای عضویت در شوراهای دانش‌آموزی ثبت شد.

علی رمضانی مدیرکل فرهنگی هنری، اردوها و فضای پرورشی وزارت آموزش و پرورش درباره برگزاری بیست و سومین انتخابات شوراهای دانش‌آموزی گفت: «این دوره از انتخابات به صورت الکترونیکی و در بستر شبکه آموزشی دانش‌آموزان (شاد) از روز سه شنبه ششم آبان ماه سال جاری همزمان در سراسر کشور با پیام وزیر آموزش و پرورش آغاز شد و همه دانش‌آموزان تمامی دوره‌ها از پایه سوم ابتدایی به بالا می‌توانستند مشارکت داشته باشند و به عضویت هیأت رئیسه شورای دانش‌آموزی درآیند. با هدف ایجاد رضایت خاطر بیشتر دانش‌آموزان، انتخابات در روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه (نهم، دهم و یازدهم آبان ماه ۹۹) تمدید شد».

وی ادامه داد: «با توجه به اینکه اعلام کرده بودیم دانش‌آموزان برای شرکت در این دوره از انتخابات از سامانه همگام استفاده کنند اما این ظرفیت و فرصت را به تمام مخاظبان دادیم و تمام فضا را در نظر گرفتیم تا افراد بتوانند شرکت خوبی در این انتخابات داشته باشند؛ همچنین میزان مشارکت دانش‌آموزان و خانواده‌ها در شبکه شاد بی نظیر بود. امیدواریم برای سال آینده بتوانیم از تمام ظرفیت مجامع، مجلس و شورای دانش‌آموزی با توجه به هماهنگی‌های صورت گرفته با سازمان دانش‌آموزی استفاده کنیم».

یادمان نرود که تشکیل شوراهاهای دانش‌آموزی در مدارس زمینه مشارکت عملی و حضور دانش آموزان در فرآیند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری را فراهم می کند و بی‌شک مدیران و مسؤولان آموزشی و پرورشی مدارس ضمن حفظ جایگاه و مسؤولیت خود به جای پرداختن مستقیم به همه کارها، به عنوان ناظر و راهنما، بسیاری از فعالیت‌ها را به دانش آموزان واگذار می کنند که این خود موجب جلب اعتماد و مسؤولیت پذیری بیشتر و ظهور فعالیت داوطلبانه و مسؤولانه دانش‌آموزان شده و زمینه مشارکت و تعامل هر چه بیشتر آنان برای دخالت موثر در سرنوشت خود را فراهم می‌کند.

توجه به امور پرورشی مدرسه، نکته‌ای مورد توجه مخاطبان خبرگزاری فارس در سامانه فارس من بوده است و خواهان پیگیری آن بودند؛ بی‌شک یکی از فعالیت های امور پرورشی، این است که شوراهای دانش آموزی نمایشی نبوده و واقعا به مشارکت دانش‌آموزان بینجامد.