برخی خانواده ها حتما خون بندناف نوزاد خود را ذخیره کنند

به گزارش قائم آنلاین، باوجود شیوع ویروس کرونا در کشور، خدمت جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف به عنوان یکی از خدمات بهداشتی و درمانی همچنان بی وقفه ارایه می شود.

شرکت بن یاخته های رویان پژوهشگاه رویان در زیرمجموعه جهاد دانشگاهی کشور یکی از مجموعه هایی است که این خدمت را به صورت جدی در کشور ارائه می کند.

براساس آخرین تغییرات هزینه ها در سال جاری، هزینه اولیه جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف در بانک خون بند ناف رویان مبلغ ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است؛ همچنین برای افرادی که علاقه مند باشند که آزمایش ژنتیک (یا آزمایش HLA) را هم انجام دهند، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به مبلغ اضافه می شود که متقاضی باید این مبلغ را هم بپردازند.

در مراحل بعدی که استفاده از نمونه برای درمان بیماری است، از آزمایش ژنتیک (یا آزمایش HLA) برای تشخیص وجود یا نبود تطابق ژنتیکی بین اهداکننده و گیرنده خون بندناف استفاده می شود که یکی از فاکتورهای مهم استفاده از خون بند ناف است.

سپس بعد از سال اول، دارنده نمونه باید هر سال هزینه ای را با عنوان هزینه شارژ سالیانه برای نگهداری نمونه در بانک خون بپردازد که امسال هزینه شارژ سالیانه ۱۶۰ هزار تومان است.

درباره جمع آوری ذخیره خون بند ناف در شرایط فعلی این گزارش را مشاهده کنید:

البته در شرایط فعلی اقتصادی کشور، برخی از خانواده ها دغدغه دارند که نتوانند هزینه جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف در بانک خون بند ناف را پرداخت کنند؛ برای این افراد امکان پرداخت هزینه به صورت اقساط دیده شده است؛ همچنین امکان دریافت تسهیلات از بانک برای جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف در بانک خون بند ناف هم فراهم شده است.

درباره آخرین مقررات جمع آوری و ذخیره خون بند ناف با مرتضی ضرابی، رئیس بانک خون رویان پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی گفت ‌وگو کرده ایم.

آنچه در گفت ‌وگو با مرتضی ضرابی، رئیس بانک خون پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی می خوانید:

*کدام خانواده ها حتما خون بند ناف نوزاد خود را ذخیره کنند؟

*بخشی از هزینه های ذخیره سازی خون بند ناف از خانواده نیازمند دارای کمک دریافت نمی شود

*از هفته ۳۶ بارداری به بعد اقدام برای جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف ممکن می شود

*طبق استانداردهای جهانی جمع آوری نمونه خون بند ناف نوزاد، هیچ ضرری ندارد

*مادران به موارد منع قرارداد توجه کنند

*خون بند ناف غیر از خود نوزاد، برای چه کسانی قابل استفاده خواهد بود؟

*آیا بیماری سخت پدربزرگ و مادربزرگ و دایی یا خاله با استفاده از خون بند ناف نوزاد درمان می شود؟

*کدام خانواده ها حتما خون بند ناف نوزاد خود را ذخیره کنند؟

فارس: در ابتدا در این باره صحبت کنیم که اساسا چه خانواده هایی باید خون بند ناف نوزاد خود را ذخیره کنند و  چه خانواده هایی ضروری است که این کار را انجام دهند؟

مرتضی ضرابی، رئیس بانک خون پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی در پاسخ به این سوال، گفت: به خانواده ها به ویژه به خانواده هایی که یک عامل خطر در خانواده و فامیل دارند حتما توصیه می کنیم از خدمت ذخیره سازی خون بند ناف نوزاد استفاده کنند.

وی ادامه داد: به خانواده هایی که عامل خطر دارند برای مثال فرزندی مبتلا به بیماری خونی دارند، حتما توصیه می شود که خون بند ناف نوزاد خود را از ذخیره کنند؛ همچنان که اغلب پیوندهای سلول های بنیادی که تاکنون برای درمان بیماران مختلف انجام داده ایم در این خانواده ها بوده اند که بیمار مبتلا به بیماری خونی داشته اند. در این موارد، نمونه خون کودک تازه متولد شده کاملا با نمونه خون برادر یا خواهر از نظر ژنتیکی انطباق داشته است و جمع آوری و ذخیره سازی نمونه خون بند ناف نوزاد تازه متولد شده، دیگر عضو خانواده را از بیماری نجات داده است.

*بخشی از هزینه های ذخیره سازی خون بند ناف از خانواده های نیازمند کمک دریافت نمی شود

فارس: پیش از این، یکی از اهداف و الگوهای بانک خون بند ناف رویان این بود که هیچ خانواده نیازمند به خدمات ذخیره سازی خون بند ناف به دلیل مشکل مالی از دریافت این خدمت محروم نشود و تسهیلاتی را برای این منظور به خانواده های نیازمند ارایه می داد، آیا این کمک ها هنوز برقرار است.

ضرابی در پاسخ به این سوال، توضیح داد: اگر خانواده هایی مشکل مالی در این زمینه داشته باشند مورد حمایت قرار می گیرند؛ این حمایت ها به این صورت است که از خانواده های دارای شرایط خاص، حتی بخشی از هزینه های مربوط به جمع آوری و ذخیره سازی نمونه خون بند ناف را دریافت نمی کنیم و بخشی از آزمایش ها را هم به صورت رایگان و بدون هزینه انجام می دهیم.

وی ادامه داد: از این رو است که معتقدیم که تا به حال هیچ خانواده و بیماری را به خاطر مشکل مالی از دریافت خدمات بانک خون بند ناف محروم نکرده ایم و همچنان هم بر این اعتقاد راسخ هستیم.

*از هفته ۳۶ بارداری به بعد اقدام برای جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف ممکن می شود

فارس: با توجه به اینکه تصمیم گیری در خانواده ها برای ذخیره سازی خون بند ناف گاهی سخت می شود، بهترین زمان برای مراجعه متقاضیان جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف چه زمانی است؟

ضرابی در این باره توضیح داد: خانواده ها باید قبل از تولد نوزاد در این باره تصمیم بگیرند؛ زیرا انجام آزمایش های لازم به منظور عقد قرارداد برای جمع آوری خون بند ناف مستلزم زمان کافی است. بهتر است مادران و خانواده ها زمانی که فرصت کافی دارند در این باره تحقیق کنند و تصمیم خود را بگیرند.

وی اضافه کرد: از هفته ۳۶ بارداری به بعد مادران و خانواده ها می توانند به سایت بانک خون بند ناف رویان مراجعه کنند. در این زمان با توجه به تاریخ زایمان، ثبت نام برای جمع آوری و ذخیره سازی خون بند ناف انجام می شود.

رئیس بانک خون بند ناف رویان تاکید کرد: زمان خون گیری برای جمع آوری خون بند ناف نوزاد تازه متولد شده، همزمان با زایمان است و زمان جمع آوری خون هنگام زایمان هم محدود است و بعد از آن قابل انجام نیست. در هنگام زایمان همکاران ما در بیمارستان حضور پیدا می کنند و نمونه گیری را انجام می دهند و نمونه را در اسرع وقت به بانک منتقل می کنند.

*طبق استانداردهای جهانی جمع آوری نمونه خون بند ناف نوزاد، هیچ ضرری ندارد

فارس: برخی از مادران درباره احتمال بروز خطر برای مادر و نوزاد هنگام جمع آوری نمونه خون بند ناف نوزاد در زایمان ابهام دارند و می پرسند که آیا امکان بروز مشکل برای مادر و نوزاد هنگام جمع آوری نمونه خون وجود دارد؟

رئیس بانک خون رویان در این باره، توضیح داد: جمع آوری نمونه خون بند ناف نوزاد هم به دو روش داخل رحمی یا خارج رحمی انجام می شود که در هر دو صورت همکاران ما باید هنگام زایمان در بیمارستان حضور داشته باشند.

ضرابی تاکید کرد: هیچ یک از این دو روش هم هیچ گونه تداخل یا ضرری برای مادر و نوزاد ندارد و اساسا خللی در روند زایمان ایجاد نمی کند. حتی جمع آوری نمونه خون بند ناف به صورت داخل رحمی هم هیچ گونه اختلالی ایجاد نمی کند و طبق استانداردهای جهانی جز روش های کاملا امن برای مادر و نوزاد است.

*مادران به موارد منع قرارداد توجه کنند

فارس: بعد از عقد قرارداد بین خانواده و بانک خون بند ناف امکان لغو قرارداد وجود دارد؟

ضرابی در پاسخ به این سوال، گفت: اگر مادری شرایط خاصی پیدا کند، منع قرار داد می شود، برای مثال تاتوی مادر یا استفاده مادر از داروی های خاص، مشمول منع قرارداد است.

وی ادامه داد: به همین دلیل همواره به مادرانی که قصد جمع آوری و ذخیره سازی نمونه خون بند ناف نوزاد خود را دارند توصیه می کنیم که به جز مواردی که پزشک توصیه دارد از داروها استفاده نکنند و در مجموع به مادران توصیه می کنیم که سایر اقداماتی که مشمول منع قرارداد است را انجام ندهند و به موارد مشمول منع قرار داد توجه کنند که ذخیره سازی خون بند ناف نوزاد آنان امکان پذیر باشد.

*خون بند ناف غیر از خود نوزاد، برای چه کسانی قابل استفاده خواهد بود؟

فارس: بسیاری از خانواده ها با این سوال مواجه اند که خون بند ناف غیر از خود نوزاد، برای چه کسانی قابل استفاده خواهد بود؟ یعنی اگر خون ذخیره شود فقط نوزاد می تواند از آن استفاده کند یا دیگر افراد خانواده یا فامیل هم در صورت نیاز قادر به استفاده از آن هستند؟

ضرابی در پاسخ به این سوال، توضیح داد: خون بند ناف نوزاد به غیر از خود نوزاد، برای اعضای خانواده درجه یک نوزاد هم می تواند قابل استفاده باشد.

وی گفت: گاهی درمان بیماری با خون بند ناف خود فرد انجام می شود، در موارد دیگری ممکن است فرد بیمار با خون بندناف خودش درمان نشود که در این شرایط استفاده از خون بند ناف خواهر یا برادر بیشترین شانس ممکن را در درمان بیماری ایجاد می کند.

وی توضیح داد: اساسا به همین دلیل است که به خانواده ها توصیه می شود که خون بند ناف همه فرزندان خود را در بانک خون بند ناف ذخیره کنند.

*آیا بیماری سخت پدربزرگ و مادربزرگ و دایی یا خاله با استفاده از خون بند ناف نوزاد درمان می شود؟

فارس: یکی از سوال هایی که به طور مشخص مطرح است این است که آیا به غیر از اینکه دیگر فرزندان یک خانواده، امکان درمان با استفاده از خون بند ناف یکی از فرزندان را دارند، آیا بیماری سخت افرادی از جمله پدربزرگ و مادربزرگ، دایی یا خاله هم با استفاده از این امکان درمان می شود؟

رئیس بانک خون بندناف رویان در این باره توضیح داد: نخستین فاکتور مطرح برای درمان بیماری با خون بند ناف، نوع بیماری فردی است که قرار است با خون بند ناف نوزاد درمان شود که همان طور که گفته شد بعد از نمونه خون بندناف هر فرد، خون بند ناف خواهر یا برادر بیمار بیشترین شانس ممکن را در درمان بیماری ایجاد می کند. فاکتور مهم دیگر برای درمان بیماری با خون بند ناف، تطابق ژنتیکی بین اهداکننده و گیرنده خون بندناف است. شاخصی به اسم HLA وجود دارد که نشان دهنده ویژگی های ژنتیکی است و افراد نیمی از نشانگرهای HLA را از پدر و نیمی را از مادر به ارث می برند.

وی ادامه داد: برای انجام پیوند سلول های خون بند ناف باید ۴ تا ۶ نشانگر از ۶ نشانگر HLA بین اهداکننده و دریافت کننده مطابقت داشته باشد. هر چه تطابق ژنتیکی بین اهداکننده و دریافت کننده بیشتر  باشد، بعد از پیوند، خطر بروز عوارض بعدی پیوند کمتر می شود.

ضرابی توضیح داد: خون بند ناف هر فرد با بدن خودش به طور صد در صد تطابق دارد. با توجه به اینکه افراد نیمی از نشانگرهای HLA را از پدر و نیمی را از مادر به ارث می برند؛ از این رو ۲۵ درصد احتمال تطابق کامل ژنتیکی بین خواهر و برادران وجود دارد و ۵۰ درصد هم احتمال تطابق نسبی وجود دارد. همچنین هر یک از والدین با فرزندان به میزان ۵۰ درصد احتمال تطابق ژنتیکی دارند؛ خواهر و برادرهای دارای یک والد مشترک هم با توجه به اینکه فقط از یک والد HLA مشترکی دریافت می کنند، در بهترین حالت ۵۰ درصد تطابق ژنتیکی دارند. افراد خانواده درجه ۲ مانند دایی، خاله، عمه و عمو و فرزندان آنان و مادربزرگ و پدربزرگ هم امکان تطابق نسبی را دارند که البته احتمال کمی است.