برگی از تاریخ| هدف فرح و لیلی از تاسیس کانون پرورشی

به گزارش قائم آنلاین، با شروع برنامه‌های انقلاب سفید و اصلاحات ارضی در دهه ۱۳۴۰ تغییرات اساسی در جامعه ایرانی پدید آمد که آن دهه به دهه تغییرات در ایران نامگذاری شد.

به طور مثال جمعیت شهرنشین ایرانی که تا سال ۱۳۳۵ حدود ۳۱.۴ درصد جمعیت کشور را در بر می‌گرفت بعد از اجرای اصلاحات اراضی توسط شاه در سال ۱۳۴۵ با افزایش بیش از ۶ درصدی به ۴۰ درصد رسید. تغییرات شتابان همه وجوه زندگی مردم را متأثر ساخت. از جمله این تغییرات موج گسترده مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ و در نتیجه افزایش جمعیت شهرنشینان بود.

فرح پهلوی که از نیمه دوم دهه ۴۰ در پی نقش‌آفرینی فرهنگی در کشور بود، تلاش داشت از خلاء فرهنگی که پس از مهاجرت روستاییان به شهرها پیش آمده، نهایت استفاده را ببرد، ریشه فرهنگی، دینی و مذهبی فرزندان و نونهالان ایرانی را قطع و با فرهنگ غربی آشنا کند. برای این امر در پی گسترش هنر معاصر و آوانگارد غربی برآمد. به همین دلیل با تاسیس کتابخانه کودک به پیشنهاد لیلی امیرارجمند که به نوعی هسته ابتدایی تشکیل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود، موافقت کرد.

در آن سال‌ها ریاست عالی مدیریت فرهنگی کشور به دست فرح و مدیریت اجرایی آن با لیلی امیرارجمند بود. اقدامات فرهنگی برپایه الگوهای غربی بود و هیچ رد پایی از آموزه‌های دینی در فعالیت کانون دیده نمی‌شد.

به عنوان نمونه لیلی امیرارجمند به پیشنهاد انتشار کتاب زندگی پیامبر(ص) برای کودکان در آن کانون، چنین پاسخ می‌دهد: «… در مورد کتاب زندگی حضرت محمد (ص) برای کودکان و نوجوانان نوشته آقای محسن جاویدان که برای اظهار نظر به این کانون ارسال فرموده بودید به اطلاع می‌رسد این کتاب متأسفانه در روال راه و رسم همیشگی کانون نیست و خصوصیاتی که برای کودکان و نوجوانان در آن چشمگیر باشد، مشاهده نمی‌شود».

لیلی امیر ارجمند کیست؟

لیلی جهان‌آرا که بعد‌ها به دلیل ازدواج با شاهرخ امیرارجمند به لیلی امیرارجمند معروف شد در یک خانواده طبقه متوسط و کارمند به دنیا آمد. پدرش عبدالله جهان‌آرا کارمند وزارت دارایى و مادرش ناهید شاهرخ کارمند بازنشسته موزه ایران باستان بود.

خانواده جهان آرا سبک زندگی غربی داشتند و لیلی را برای ادامه تحصیل به مدرسه فرانسوی رازی فرستادند. او در این مدرسه با فرح پهلوی همکلاسی شد و این دوستی تا پایان سلطنت پهلوی در ایران و حتی بعد از فرار شاه از کشور ادامه داشت.

فرح پهلوی در فرانسه، چهار دوست نزدیک به نام‌های لیلی امیرارجمند، کریم پاشا بهادری، فریدون جوادی و بژورن مایرولد داشت که با لیلی صمیمی‌تر از بقیه بود.

لیلی در فرانسه به مذهب مسیحیت کاتولیک گروید و این مساله در سند ساواک نیز مشاهده می‌شود. صمیمیت لیلی با فرح باعث شد بعد از ازدواج فرح با شاه مشاغل متعدد و مهمی را عهده‌دار شده که آخرین سمت وی عضو هیأت امناء و مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود.

لیلی امیرارجمند نه تنها اعتقادی به قید و بند‌های مذهبی نداشت، بلکه به قوانین قانونی و عرفی نیز اعتقاد نداشت. رفتارش چنان زننده بوده که حتی مادر محمدرضا نیز به آن انتقاد داشت.

او با دیپلمات‌‌های اروپاى شرقى و شوروى سابق ارتباط داشت و رفتار غیراخلاقی او پس از فرار شاه از ایران ادامه یافت تا آنجا که دولت باهاما، عذر همه آن‌ها را خواست و اعلام کرد که از نظر سیاسى و اجتماعى حضور شاه و همراهان براى کشور باهاما زیان‌آور است.

منبع: پژوهشکده مطالعات تاریخ معاصر ایران