کدام کشورها به واکسن کرونا نیاز دارند

به گزارش قائم آنلاین، پروفسور قاسم آهنگری، متخصص ایمونوژنتیک و استاد تمام دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در گفت و گو ، گفت: شاید دکتر Demitro Ivanosky گیاهشناس روس در سال ۱۹۰۳ که اولین بار پی به ویروس “تنباکو” که از نوع RNA است، برد، گمان نمی‌کرد روزی برسد که جهان درگیر چنین همه گیری RNA ویروس شود.

وی با تاکید بر اینکه در طول تاریخ بشر این اولین بار است که به صورت چنین گسترده‌ای از فرآورده‌های RNA استفاده می‌شود، اظهار کرد: دهه ۱۹۹۰ میلادی مطالعات بسیار محدود در دانشگاه “لوند” سوئد و سایر مراکز علمی دنیا در زمینه دارورسانی با استفاده از نانو ذرات انجام شد.

آهنگری ادامه داد: اخیرا برای طی فرآیند درمان بیماری فلج عضلانی تحت راهنمایی پروفسور “هانس ویگزل” یکی از نوابغ علوم پزشکی دنیا، رییس سابق انستیتو نوبل پزشکی و کارشناس ارشد واکسن‌های نوین سازمان بهداشت جهانی، که من نیز قبلا افتخار دستیاری ایشان را داشتم، در شرکت Sarepta مستقر در بوستون آمریکا برای اولین بار از طریق تصحیح فرآیند RNA موفق به درمان این بیماری و تایید FDA شدند.

آهنگری اضافه کرد: حدود یکسال از شیوع ویروس کرونا گذشته و دانشمندان علوم پزشکی در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها و شرکت‌های معتبر جهان مشغول تحقیق  بر روی روش‌های پیشگیری بر اساس تجربیات چندسال گذشته آنها و یا استفاده از تکنولوژی نوین واکسیناسیون هستند.

این استاد تمام دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با تاکید بر اینکه کشورها و کمپانی‌های پیشرو در این زمینه بر روی چند تکنولوژی فعالیت دارند، در این زمینه توضیح داد: گروه اول استفاده از RNA و ترجمه و ساخت پروتئین در داخل سلول میزبان است که کمپانی‌های “فایزر بیوان تک” و “مدرنا” در این زمینه فعال هستند و اخیرا مجوز استفاده اضطراری (EUA) و یا Emergency Use Authorization و نه بر اساس مجوز FDA Appreved را برای استفاده انسانی دریافت کردند.

وی گروه دوم را شامل کمپانی “استرازنکا” و در آینده نزدیک واکسن “کمپانی جانسون” دانست که بر اساس وکتور تولید می‌شوند و ادامه داد: واکسن‌های تولیدی این شرکت‌ها مشکلات دمایی منهای ۷۰ درجه سانتی‌گراد را ندارند، به طوری که کمپانی جانسون ادعا می‌کند این واکسن به مدت ۳ ماه در دمای ۲ تا ۴ درجه سانتی‌گراد در یخچال و منفی ۲۰ درجه سانتی‌گراد در فریزر به مدت دو سال قابل نگهداری است.

به گفته این محقق، این دو شرکت در حال دریافت  مجوز استفاده اضطراری EUA هستند.

آهنگری، گروه سوم واکسن‌های کرونای تولید شده را واکسن‌های “روسی” و “چینی”  عنوان کرد و یادآور شد: روسیه از زمان جنگ سرد دارای بانک بی نظیر وکتور در دنیا است و این دو کشور دارای مجوز EUA نیستند و تنها تاییدیه کشور خودشان را دارند.

پاسخ به ۲ سوال اساسی درباره واکسن کرونا

این متخصص ایمونوژنتیک با بیان اینکه ساخت بیش از ۵۰ واکسن کرونا در دستور کار کمپانی‌ها و مراکز تحقیقاتی مختلف دنیا قرار دارد، گفت: نکته مهم این است که تزریق واکسن‌های فوق تا چه زمانی ایمنی پایدار ایجاد می‎کنند؟ در حال حاضر نمی‌توان جواب آن را داد، چون زمان کافی برای ارزیابی وجود ندارد.

وی اضافه کرد: ولی اینکه آیا در حال حاضر تمام کشورها به طور یکسان علاقه‌ای به استفاده از واکسن کرونا به صورت اضطراری و سراسری دارند یا خیر، از شواهد چنین بر می‌آید که پاسخ منفی است؛ چرا که کشورهایی که مهمترین فاکتور Fatality و یا مرگ و میر و قربانی پایینی دارند، نظیر کشورهای آسیای جنوب شرقی با آمار مرگ و میر پایین و یا حتی در بعضی کشورها مانند هند با جمعیت حدود ۱.۵ میلیارد نفر دارای قربانی کم و یا کشور ژاپن با جمعیت حدود ۱۴۰ میلیون نفر میزان مرگ و میر آن کمتر از ۲ هزار کشته است و یا کشور مصر زیر ۸ هزار نفر قربانی دارد، عجله‌ای برای واکسیناسیون سراسری ندارند.

آهنگری پیشنهاد کرد: به علت داینامیسیتی ساختاری ویروس و با توجه به اینکه حدود یکسال از این اپیدمی می‌گذرد، حتما آمار قبلی حذف و از زمان ورود به دوره سال نو، آمار جدید ارائه می شود مانند اقدامی که برای شیوع ویروس آنفلوآنزا صورت گرفت؛ چرا که این ویروس دارای داینامیسیتی و قدرت تغییر فرم است که در سال گذشته و ابتدای اپیدمی به آن اشاره کرده بودم و هر سال می‌بایست آمار فرم جدید ارائه شود.

اطلاعاتی که درباره واکسن ها ارائه نشد

استاد تمام پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با تاکید بر ضرورت انتشار اطلاعات علمی و فنی واکسن‌های تولید شده، گفت: نکته مهم در زمینه واکسن‌های تولید شده، ارائه اطلاعات کلیدی آنها در خصوص ایمنی واکسن‌ها و فاکتورهای مختلف از نظر ایمونولوژیک است که متاسفانه این اطلاعات در حال حاضر به علل مختلف که عرض کردم ارائه نشده و این در حالی است که باید اطلاعات آن موجود باشد و از سوی دیگر شرکت‌های سازنده واکسن کرونا نیز اعلام کردند که نتوانسته‌اند در این مدت کم این آنالیزها را به صورت جامع و کامل انجام دهند.

وی اولین داده مورد نیاز درباره واکسن‌ کرونا را “AGE- stratification” دانست و توضیح داد: این عبارت به معنای این است که در تمام گروه‌های سنی به تفکیک باید اطلاعات اثربخشی واکسن و واکنش سیستم ایمنی بدن وجود داشته باشد. به طور مثال به صورت تفکیک شده پاسخ ایمنی در گروه‌های “کودکان”، “بالغین”، “میانسالان”، “افراد سالخورده” و گروه “کهنسالان” اعلام شود.

وی با بیان اینکه مطمئنا گروه کودکان کمترین آسیب پذیری را دارند، نمونه آن را کشور تایوان دانست که مدرسه‌ها باز است و مرگ و میرهای این کشور کم است؛ از این رو چنین کشوری نه تنها علاقه‌ای به واکسیناسیون سراسری ندارد، بلکه مخصوصا در کودکان و قشری از جامعه که در معرض خطر نیستند احساس نیاز نمی‌شود.

آهنگری عامل Absolute Risk Reductiom یا (ARR) را از دیگر فاکتورهایی دانست که نیازمند به دسترسی به اطلاعات آن هستیم، خاطر نشان کرد: ARR  یکی از فاکتورهای مهم برای ایمنی‌زایی است. هر چند تمرکز بیشتر شرکت‌ها بر روی این فاکتور است، ولی این فاکتور برای قضاوت نهایی در خصوص اثربخشی این واکسن کافی نیست.

این متخصص حوزه ایمنولوژنتیک با بیان اینکه Number Needed To Treat یا (NNT) فاکتور بسیار مهم در تایید واکسن‌ به ویژه واکسن‌های با تکنولوژی‌های جدید است، ادامه داد: فاکتور چهارم NNH و یا Number Needed To Harm است که میزان آسیب پذیری ناشی از واکسیناسیون به ویژه واکسن‌های تولید شده با تکنولوژی جدید را نشان می‌دهد. از این رو اینها فاکتورهای بسیار مهمی هستند تا بر اساس آن واکسن‌های تولید شده مورد قضاوت قرار گیرند و از مرحله EUA به مرحله تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA Approved)  برسند.

آهنگری با تاکید بر اینکه این چهار فاکتور مهمترین فاکتورها برای واکسن‌های موفق هستند که باید ریز اطلاعات و اثر بخشی ایمنی آنها در دسترس باشد، گفت: در حال حاضر این اطلاعات برای واکسن‌های تولید شده در دسترس نیست و به Effectivness (اثر بخشی) بسنده کرده‌اند.

وی با بیان اینکه از این رو اطلاعات ما درباره واکسن‌های کرونای تولید شده کامل نیست، اظهار کرد: در حال حاضر ویروس کل جامعه را به طور یکسال تهدید نمی‌کند و حدودا ۸۰ درصد از افراد مخصوصا گروه‌های کودکان بهبود می‌یابند. علاوه بر آن افردی که مبتلا شده‌اند، ایمنی طبیعی پایداری در آنها ایجاد نمی‌شود و احتمال داده می‌شود واکسن‌ها نیز ایمنی پایدار و طولانی مدتی نظیر واکسن‌های کلاسیک ایجاد نکند.

این محقق پژوهشگاه ملی زیست فناوری با تاکید بر اینکه مشخص نیست که واکسن کرونا چه مدتی پایداری ایمنی در بدن ایجاد می‌کند، ادامه داد: حال این سوال مطرح می شود که آیا افرادی که مبتلا شده‌اند، می‌بایست واکسن تزریق کنند که باید گفته شود در افرادی که Comorbidity (چند ابتلایی) بالا دارند، تزریق واکسن احتمالا موجب پاسخ هایپرایمیونیتی (پاسخ شدید ایمنی) خواهد شد.

وی با بیان اینکه هنوز مشخص نیست که این واکسن ها به طور کامل در تمام افراد به صورت یکسان ایمنی‌زایی موقت ایجاد نمی‌کنند و یا از بیماری علامت‌دار جلوگیری نمی‌کنند یا خیر، ادامه داد: پس این احتمال وجود دارد افراد واکسن زده دچار عفونت و انتقال ویروس شوند. بنابراین لازم است کما فی السابق دستور العمل‌های بهداشتی شامل ماسک زدن، رعایت فاصله اجتماعی و بهداشتی حتی با تزریق واکسن را رعایت کرد.

این محقق یادآور شد: این بیماری به صورت یک بیماری اندمیک درآمده و تنها واکسیناسیون کفایت نمی‌کند و باید به مردم آموزش داد ضمن رعایت نکات بهداشتی، چگونه با این ویروس در آینده زندگی زندگی کنند.