ماندگاری نیروی انسانی، نیازمند توجه به ابعاد مختلف است

به گزارش قائم آنلاین، دکتر سجاد دلاوری در وبینار تأثیر پاندمی کووید ۱۹ بر منابع مالی و انسانی بخش سلامت، تأکید کرد: در یک مطالعه مروری که توسط من و جمعی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز درخصوص راهکارهای ماندگاری نیروی انسانی در بحران‌های همه‌گیری انجام شد، حدود ۵۰ مطالعه و راهکارهای ارائه شده برای ماندگاری نیروی انسانی در شرایط همه‌گیری مورد بررسی قرار گرفت.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: کرونا علاوه بر مسائل اقتصادی، چالش‌های فراوانی در عرصه منابع انسانی برای مدیران ایجاد کرده است و بیمارستان‌ها با مشکل نیروی انسانی مواجه شده‌اند. از زمان همه‌گیری کرونا در جهان، گروهی از کادر درمانی محل کار خود را ترک کرده‌اند، گروهی به بیماری مبتلا شده و تعدادی نیز جان خود را از دست داده‌اند. نظام پرستاری بین‌المللی (ICN) اعلام کرده است که ۱۵۰۰ پرستار در ۴۴ کشور جهان جان خود را در اثر ابتلا به کرونا از دست داده‌اند و این مسئله بسیار دامنه‌دارتر بوده و احتمالا این تعداد به ۲۰ هزار نفر خواهد رسید.

دکتر دلاوری خاطر نشان کرد: این واقعیت‌ها نشان می‌دهد نیروی انسانی در حوزه سلامت با مشکلات و چالش‌های فراوانی روبرو است؛ علاوه بر کمبود نیروی انسانی، کادر درمانی با مشکلاتی مانند فشار کار سنگین، ترس و اضطراب از ابتلا به بیماری، خستگی، بی‌خوابی، افسردگی مواجه هستند که بر کیفیت خدماتی که ارائه می‌کنند، تأثیرگذار هستند.

وی افزود: فشار روانی ناشی از ابتلا یا فوت سایر همکاران و بیماران در اثر کرونا، نگرانی از انتقال بیماری به اعضای خانواده، قرنطینه و انزوای اجتماعی، دوراهی‌های اخلاقی که با آن مواجه هستند و باید در آن زمینه تصمیم‌گیری کنند، بحث اضطراب و نگرانی از تخصیص تجهیزات و دارو در شرایط محدودیت منابع، تصمیم‌گیری برای بیمار در نبود اعضای خانواده، همگی اثرات منفی زیادی در روح و روان کادر درمان ایجاد می‌کند.

دکتر دلاوری تأکید کرد: در بسیاری از کشورها شاهد این مسئله هستیم که این فشارها باعث می‌شود کادر درمانی تصمیم به ترک محل کار خود بگیرند؛ به عنوان مثال در آمریکای جنوبی ۱۰۰ پرستار در یک روز درخواست انصراف از کار خود را ارائه کردند. در نتیجه با مشکل کمبود نیروی انسانی در حوزه سلامت مواجه خواهیم بود و ادامه‌دار بودن این مسئله، مشکلات عدیده‌ای در بیمارستان‌ها ایجاد خواهد کرد.

وی افزود: هدف عمده ما در این مطالعه مروری، ارائه یک سری راهکار برای ماندگاری نیروی انسانی در شرایط کرونا و سایر بیماری‌های همه‌گیر است. این گزارش بر پایه مطالعات قبلی و تجربه‌های مشابه در دنیا مانند آنفلوآنزا، H۱N۱ یا بیماری سارس است. یک سری مطالعات مربوط به سال ۲۰۲۰ را نیز بررسی کردیم که مربوط به ماندگاری نیروی انسانی در شرایط کووید ۱۹ بود، البته این شواهد به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد. راهکارهای ارائه شده در این ۵۰ مطالعه را به شکل تحریر تماتیک دسته‌بندی کردیم.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز خاطر نشان کرد: بیماری‌های نوپدید در سال‌های اخیر بسیار افزایش پیدا کرده‌اند. دامنه این بیماری‌ها درحال افزایش است و فاصله ظهور این بیماری‌ها درحال کمتر شدن است و احتمالا با فاصله‌ زمانی کمتر، شاهد بیماری‌های نوپدید دیگری خواهیم بود.

وی افزود: بنابراین بحث توجه به نیروی انسانی در حوزه سلامت بسیار بااهمیت بوده و باید به یک برنامه راهبردی تبدیل شود تا بتوانیم علاوه بر مدیریت شرایط کنونی، از بروز بحران‌های مشابه در آینده پیشگیری کنیم و حداقل در حوزه نیروی انسانی دچار مشکل نشویم.

دکتر دلاوری تأکید کرد: بررسی راهکارهای ارائه شده در این مطالعات نشان می‌دهد، برنامه‌ریزی نیروی انسانی حوزه سلامت باید منعطف بوده و این اجازه را به ما بدهد که در شرایط بحرانی یک سری تغییرات در این حوزه ایجاد کنیم. نیروی انسانی آینده باید به‎گونه‌ای تربیت و آموزش داده شوند که حس ازخودگذشتگی، ایثار و خدمت‌رسانی در وجودشان تقویت شود و به عوامل ماندگاری نیروی انسانی از همان زمان دانشجویی توجه شود.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: همچنین باید به موضوع توسعه شغلی هم توجه ویژه‌ای شود. در شرایط کرونا، تقاضا برای برخی خدمات در بیمارستان‌ها (مانند عمل‌های جراحی) کاهش پیدا کرد. در تأمین نیروی انسانی، باید کارکنان چندمهارته تربیت کنیم؛ به عنوان مثال، یک تکنیسین اتاق عمل بتواند در شرایط بحرانی به عنوان پرستار فعالیت کند.

وی تأکید کرد: در بحث استخدام نیروی انسانی، باید عوامل مؤثر بر ماندگاری افراد در شرایط سخت و بحرانی مورد بررسی قرار گرفته و این موضوعات به سیاست‌گذاران ارائه شود. بحث صلاحیت (competency) برای تصدی مشاغل نیز بسیار مهم است. باید شایستگی و توانمندی‌هایی که باعث ماندگاری بیشتر افراد می‌شوند، مشخص شده و این گروه از افراد بیشتر جذب شوند. جذب نیروهای موقت در شرایط بحرانی نیز از دیگر نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرند.

دکتر دلاوری تأکید کرد: انسان موجودی چندبعدی و دارای نیازهای متفاوتی است. برای اینکه ماندگاری نیروی انسانی در شرایط مختلف را افزایش دهیم، باید به ابعاد مختلف فکر کرده و مجموعه‌ای از راهکارها را به کار ببندیم. پژوهش‌های زیادی در حوزه عوامل مؤثر ماندگاری نیروی انسانی انجام شده است، اما به پژوهش‌های بیشتری در این زمینه نیاز داریم و پژوهشگران عرصه منابع انسانی باید اثرگذاری این راهکارها را به دقت بررسی کنند.

وبینار تأثیر پاندمی کووید ۱۹ بر منابع مالی و انسانی بخش سلامت به همت پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی با حضور دکتر افسون آیین‌پرست، دانشیار پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، دکتر محسن بیاتی، استادیار اقتصاد سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دکتر سجاد دلاوری، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز عصر چهارشنبه (۱۰ دی‌ماه ۹۹) برگزار شد.