جوانان مخاطب هدف آلبوم سرود «تا قله»

به گزارش قائم آنلاین، سرود یکی از گونه‌های هنری مردمی است و به همین دلیل مقام معظم رهبری می‌فرمایند «ما به سرود نیاز داریم. این خیــلــی مــهـــم است اگر بتوانید یک سرود زیبای اثر گذار خوش مضمون درست کنید، جوری که بچه ها وقتی توی کوچه راه میروند، از خانه به مدرسه می روند، زیرلب هایشان آن را زمزمه کنند».

امروزه کارکرد سرود بسیار گسترده‌تر از دهه‌های قبل شده است. سرود در گذشته تک‌بُعدی و به اصلاح مونوپُلی بود اما با گذشت زمان و گسترش موسیقی در جامعه و توسعه متنوع ژانرهای موسیقایی، سرود هم از این قافله عقب نمانده و آثاری می‌بینیم که بسیار خود را با معیارهای روز تطبیق داده و شانه به شانه دیگر ژانرها پیش می‌روند. از مفاهیم اجتماعی گرفته تا خلق آثاری با موضوعات سیاسی، ورزشی، دفاع مقدسی، بین‌المللی، محرم و عاشقانه، سرود نیز به تمام این عرصه‌ها ورود کرده و آثاری شایسته خلق شده است.

در اثری که با عنوان سرود خلق می‌شود، کار برای سازندگان به مراتب دشوارتر و محدودتر می‌شود چراکه کار را باید برای گروه سنی نوجوان بسازند و مهیا کنند، گروهی که شاید همگی از توانایی بالا و حرفه‌ای خوانندگی برخوردار نباشند. حال چنانچه بخواهیم اثری بسازیم که حداقل با آثار متعارف پاپ روز جامعه تقابل و برابری داشته باشد، این مسولیت نیز به مراتب سنگین‌تر می‌شود.

 آلبوم سرود «تا قله» که به‌همت دفتر موسیقی و سرود سازمان صداوسیما جمهوری اسلامی ایران و مرکز رسانه‌ای و عملیات‌های ویژه سازمان تبلیغات اسلامی تهیه و تولید شده است در ۱۰ قطعه با اجرای گروه‌های سرود نجم الثاقب، طاها لارستان، نبی اکرم (ص)، وصال، اسراء، آوای مهر طاها، شمیم ولایت، رایة الزهرا (س)، میثاق تهران و شهید فرجی به‌ مخاطبان ارائه خواهد شد.

این اثر در سال ۱۳۹۹ توسط جمعی از هنرمندان توانمند عرصه سرود کشور به‌منظور ایجاد حس انگیزشی بیشتر برای آینده ایران در نوجوانان، ترویج فرهنگ سرود و همچنین کمک به پیشرفت گروه های سرود کشوری، ویژه نوجوانان تهیه و تولید شده است.

این ۱۰ قطعه به نام‌های قطار، این خونه، شوق تولید، روشن تر از صبح، تا قله، از آن ماست فردا، هوای تازه، یه قصه جدید، زندگی و فرداها با سروده‌های قاسم صرافان، سید صادق آتشی، علی فردوسی، محمد رسولی، محمد جواد الهی پور و حسین صیامی تولید شده است.

امید رهبران، حامد جلیلی، مهدی شکارچی، احسان جوادی، امید روشن بین، علیرضا ولایی، مجتبی جوادی، سعید عنایتی، امیرحسین بخشی، سیدمحمد صادق آتشی، هادی کولیوند، احسان غلامنژاد و حسین صیامی به‌ عنوان آهنگساز و تنظیم‌کننده در این آلبوم حضور دارند.

کارگاه سینمایی نگاه مجری طرح، حسن حسن پور مدیر پروژه و مدیر هنری، حسین حسین زاده مدیر اجرایی، زهرا سادات حسینی سرپرست گرافیک و امور هنری و مریم رفائی مدیر روابط عمومی از جمله عوامل این آلبوم هستند.

مروری تحلیلی بر آلبوم «تا قله» صورت گرفته که در ادامه می خوانید:

قطار

اورتوری که با ساکسفون و ریتم کوبنده پدال و به فاصله کوتاهی به همخوانی کری می رسد که داستان سرود دهه چهارم انقلاب را پیش روی مخاطب قرار می دهد. بهره از موتیف های بدیع و عناصر موسیقایی بین المللی همچون جَز در لایت موتیف ساکسفون و ترنس و هاوس در ساختار ریتم بر پایه ای از کلام ایرانی با بُن مایه ای از موسیقی و رپرتوار ایرانی که با آغاز کلام ریتمی جاماییکایی، شنونده را به دنبال خود می کشاند.

خوانش یک دست همراه با کوک دقیق همخوانان و اضافه شدن فاصله سوم و پنجم و هارمونیزه شدن جمع خوانی در دقیقه ۱ ثانیه ۵ با «دلمون گرمه به فردا، با امید در انتظاریم…» بر جذابیت و استحکام قطعه می افزاید و خالق اثر به درستی، طرح اولیه را بسط و گسترش می دهد.

بهره از فواصل موسیقی بلوز و قرینه سازی های دور و نزدیک و پرشهای تونیک به نمایان و رونمایان از مشخصه های این سرود است که دغدغه آهنگساز برای رسیدن به موسیقی ای که بتوان جوانان را به شنیدن اثری در قالب سرود اما با فاکتورها و اِلِمان های روز موسیقی ترغیب کرد، نشان می دهد که در این قطعه کم و بیش شاهد این جذابیت هستیم لیکن جملات ساکسفون در بخش پیشین این تغییرات در دقیقه ۱ ثانیه ۲۱ از موتیف هایی بیشتر شنیده شده بهره برده و می توانست از الحانی بدیع تر بهره ببرد.

در مجموع قطعه قطار به صورت پیوسته با شعر مناسب و انتخاب ملودی کلام و تنوع ریتمیک و فضاسازی های درامز با سنکپ و ضد ضربهای هیجان انگیز، حس امید و سرزندگی را در شنونده ایجاد می کند و با سلوی کوتاه و زیبای ساکسفون با کادانسی بدیع به پایان می رسد.

این خونه

این قطعه از تنوع سبکهای مختلف موسیقی روز غربی بهره می برد. فضاسازی ترنس و پاپ اول قطعه، ساکسفون سوپرانو و پَد یک دست  و پیانو، زیر بنای خوانش گروه همخوانان رده سنی نوجوانان می شود. بی شک خوانش و حفظ ریتم این قطعه برای این گروه سنی دشوار است و دقت و درستی این خوانش این قطعه قابل تقدیر است.

از دقیقه ۱ ثانیه ۲۲ سولوی الکتریک گیتار به میان می آید و  فضا را به سمت متال و هوی متال می برد اما با خوانش کُر، فضا در چرخشی متنوع به حال و هوای پیشین باز می گردد. از دقیقه ۲ ثانیه ۲۰ ریتم درامز قطع میشود و گیتار فاز و پد و بیس و شیکر تنها راهنما و موجودی درک و تداوم ریتم نوجوانان گروه کُر این قطعه می شود که به درستی و سر میزان با آکسان گذاری درست می خوانند.

بیس و ریتم جان دار و متنوع این اثر و خوانش درست گروه از ویژگی های این اثر محسوب می شود لیکن کلیت لایت موتیف و ملودی کلام می توانست از جملات بدیع تر بهره ببرد ضمن اینکه این قطعه از منظر قابلیت هایی که دارد جا داشت مقداری بیشتری بسط و گسترش داده شود و کشش های آخر مصراع ها هم می توانست کمتر و به شیوه های متنوع تر تصنیف شود.

شوق تولید

این قطعه بی شک یکی از بهترین قطعات این آلبوم از منظر تنظیم و ارکستراسیون محسوب می شود. ریتم چهار ضربی این قطعه با آکوردهای ضد ضرب گیتار و بلافاصله تک خوانی که شعر گیرای قاسم صرافان را بعد چند میزان تحویل گروه کُر می دهد، و بهمراه بیس قوی و جملات جذابی که در قالب آرتیکولاسیون(جمله بندی) بدیع باعث جذاب شدن اثر شده است. این قطعه از آن دسته سرودهاست که می تواند حتی در پلی لیست فلش سیستم خوردروها ورود کند.

کلیّت شنیداری این قطعه از منظر زیبایی شناختی، در ساختاری موجز اما زیبا و فنی و زنده شنیدنیست و با کادانسی از گلیساندوی گیتار بیس به خوبی و غیرمنتظره به پایان می رسد.

روشن تر از صبح

اورتور گیرای زهی استرینگ با جملات سازهای بادی برنجی و ریتم دو ضربی و بیس قوی آغازگر این قطعه است که به فاصله چند میزان به کلامی از حسین صیامی میرسد. این اثر قرابت نزدیکی به یک قطعه پاپ جوان پسند امروزی دارد همچنانی که در ملودی کلام از فرم موسیقی و لحن و حالت های خوانندگی تغزلی و عاشقانه ای امیدبخش بهره می گیرد. هم گروه سرود همخوان هم خواننده از توانایی قابل قبولی برخوردارند بویژه تک خوان که به راحتی تکنیک ها،تحریرها، یبره ها و حالت های خوب یک خواننده سبک پاپ را به اجرا می گذارد.

«روشن تر از صبح» از تنظیم پرو پیمانی به واسطه بهره از زهی ویلن ها و سازهای بادی استفاده کرده و ریتم کوبنده با بیس سر ضربف بر گیرایی و جذابیت اثر افزوده است. گروه سرود نیز با اجرای نت هایی با فواصل باز و نت هایی که به سمت پایان میزان ها با پرش به نت های زیر توان و آمادگی خود را به رخ می کشد.

در مجموع این قطعه را می توان اثری قابل قبول توصیف کرد که از تنظیم، اجرای توانمند گروه کُر و تک خوان و بویژه بخش سکشن زهی که با جوابهایی ماهرانه در استایل ترکی استامبولی بهره می برد.

 تا قلّه

اورتور این قطعه با آواهایی از گروه کر و سلوی ساز ایرانی تار آغاز می شود. بیس این اثر به درستی نوشته شده و با کیفیت ضبط و میکسو بالانس شده است. شعر امیدبخش و مملو از تصویر قاسم صرافان همچون همیشه آماده دریافت یک ملودی زیباست.

ترکیب ملودی هیجان انگیز این قطعه با کلام و سلوی تار بر روی تنظیمی از موسیقی ژانر پاپ آن را شنیدنی کرده لیکن در برخی میزان ها توانایی گروه همخوانان در مقایسه با دیگر قطعات این آلبوم در سطحی پایین تر است لیکن در بین دیگر فاکتورهای آن ازجمله ملودی گیرا، تنظیم بسیار خوب که در آن به صورتی فیوژن از تار ایرانی در ژانر پاپ استفاده شده، کمتر احساس می شود.

این قطعه همچنین در دل خود حسی نوستالژیک ایجاد می کند که نوای دل انگیز تار و روند ملودیک کلام و ضربات مداوم کیک و بیس ملغمه ای از شور و هیجان و دلتنگی به دست می دهد.

از آن ماست فردا

ریتم دوضربی و سازهای بادی با نت های آکسان دار و کششی ترومبون، هورن و ترومپت بر روی بیسی محسوس شروعی حماسی برای سرودی حماسیست. ملدوی این قطعه زیبا و گیراست. بارقه نور و امید از وحدت و ایران و کارو تلاش زیر سایه خداوند توسط گروه سرود «آوای طاها» با شعری از علی فردوسی بر روی آهنگ سعید عنایتی توانسته این حس را به شنونده منتقل کند.

نقطه ضعف این قطعه مجموعه تنظیم و تنوع خطوط هارمونیک و کنترپوئنتیک قطعه است. حجم گروه سرود نیز می توانست بیشتر باشد اما طرح و نمودار لایت موتیف و ملودی کلام و به خصوص کروس و ترجیع بند این قطعه دارای جذابیتی است که ضعفهای این قطعه را کم و بیش پوشش می دهد.

هوای تازه

تنوع اورتور کوتاه این قطعه از همان ابتدا با الکتریک گیتار و کیک و بیسی به روز و ریوِربی محسوس، پس از ۱۲ ثانیه شنونده را مهمان خواننده ای جوان می کند که به سب پاپ امروزی میخواند و بعد ادامه شعر را به گروه سرود می سپارد. طرح ملودیک این قطعه با چینش آکوردهای درست سازهای الکترونیک و بهره از لوپ ها و میدی های با کیفیت، فضایی جوان پسند به این قطعه بخشیده که می توان آن را علاوه بر کارکرد سرودی اش به عنوان یک اثر پاپ تغزلی شنید و لذت برد.

گروه سرود شمیم ولایت یزد نزدیک ترین نمودار تحریرها و ویبره هایی را که خواننده یا همان تک خوان اجرا می کند را در نزدیک ترین حالت ممکن اجرا می کنند و توانسته اند این طرح نسبتا دشوار را برای گروه سنی نوجوان که بیش از یک همخوانی سرودی ساده و بدون تزئین از آنان انتظار نمی رود، را به درستی اجرا کنند. البته در برخی تحریرها تنظیم کننده و مسول میکس و مستر با بهره از نرم افزار ملوداین صدای گروه را به اصطلاح «پیچ بِند» کرده و برخی تحریرها را توانسته به این شکل برای گروه تسهیل و اجرایی کند.

این قطعه به نسبت از منظر تنظیم و طرح لایت موتیف یکی از بهترین قطعات این آلبوم محسوب می شود. و در نهایت این قطعه یا کادانسی زیبا با چند میزان از یک ساز که احتمالا میدی تار یا مَندولین باشد، قطعه را به خوبی به پایان می رساند.

یه قصه جدید

«یه قصه جدید» نمونه ای قابل قبول برای معرفی به عنوان اثری سرودیست که بتوان به جرات آن را برای ترغیب جوانان معرفی کرد. نگاه امروزی توامانِ آهنگسازی و تنظیم که از ذهن «احسان غلام نژاد» تراوش کرده قابلیت های جذب بالایی را برای این اثر متصور می سازد.

سولوی آغازین ویلن بر روی آکوردهای گیتار و به فاصله چند میزان، کیک جان دار، شنونده را محیای شنیدن سرودی می کند که از منظر جذابیت ها و تزئینات و آرتیکولاسیون، موسیقی پاپ امروز را با دوخت و قواره ای قشنگ بر تن سرودی زیبا کرده که هدف غایی جذب حداکثری را اقناع می کند.

علاوه بر آهنگسازی و ملودی کلام که از جذابیت لازم برخوردار است، بخش تنظیم نیز با برجستگی سولوهای ویلن و اشاراتی شنیدنی به موسیقی بلوز و بهره از تکنیک های لگاتو و استگاتو و ورود به جا و احساس برانگیز کیک و درامز و شِیکِر و بیس همه و همه در میکس و مستری درست و دقیق که به درستی نیز در بخش مهندسی صدا، با بهره از کمپرسور، صدایی قدرتمند و گوش نواز برای شنونده مهیا می کرده است. همین عناصر و اِلِمانها شاکله اصلی و کلی در موفقیت یک اثر موسیقایی محسوب می شوند. و به جرات می توان گفت «یه قصه جدید» یکی از دو سرود برتر این آلبوم است.

 زندگی

تونالیته ماهور و سولوی سه تار در اثری فیوژن با بیس غربی و طبلای هندی مقدمه ای حرفه ای و زیبا را برای سرودی تمام و کمال با گروهی نوجوان به فواصل هارمونیک را به درستی و در حجمی مطلوب ارائه می دهند. بهره از ساز ایرانی سه تار با کوبه ای طبلای هندی مهمترین مشخه تنظیم این قطعه است.

سرود «زندگی» بر اساس متر و معیارهای یک سرود جذاب و به روز با بهره از آهنگ و تنظیم حرفه ای و خوانش دقیق و کُرال گروه همخوانان نوجوان در کنار ضبط و رزولوشن بالا و تفکیک متناسب صداها و میکس و مَستر برجسته، این اثر را بهترین اثر آلبوم «تا قله» به مخاطب خاص و عام معرفی می کند.

استفاده از کلامی امیدبخش و مملو از تصویر و آکسان گذاری به جا و بهره از تونالیته و دستگاه ماهور ایرانی که منطبق برا گام «ماژور» غربی محسوب می شود، اثری فیوژن به دست می دهد که در کنار موجز و گویا بودن اثر، با زمانی نسبتا کوتاه و شنیدنی، شنونده را به شنیدن مجدد اثر ترغیب می کند.

«فرداها»

شعر «حسین صیامی» با تضمین بیت معروف «کجایید ای شهیدان خدایی» تصویری نوستالژیک از حماسه و شهادت را به انتظار ظهور گره می زند. این تصویر در تلفیق با آهنگی متناسب کلام و تنظیم پر مایه امید رهبران و خوانش نوجوانان گروه سرود وصال، اثری نسبتا خوب به دست می دهد.

یکی از اشکالاتی که بر این قطعه می توان وارد کرد بهره از موتیف ها و جملات و نغماتی است که برای گوش ها آشناست و قبلا در آثاری از این دست شنیده شده است. به نظر اگر شعر خوب حسین صیامی را آهنگسازی دیگر تصنیف می کرد می توانست از تنوع و نوآوری بیشتری برخوردار شود.

علی رغم اینها نمی توان از زهی مخملین ویلن و سولوهای زیبا و نیز جواب های سازهای بادی برنجی چشم پوشی کرد.

*«تاقله» آلبومی سرودی که به مذاق جوانان خوش خواهد آمد

در مجموع آلبوم سرود «تا قله» اثری قابل قبول است که حتما ارزش چندین بار شنیدن را دارد و نمونه ایمناسب برای کارها و فعالیت های سرودی در مدارس و آموزشگاهها است. اثری که می تواند نظر بسیاری از مخاطبینی که طی دو دهه اخیر به دلایل مختلف و هجوم موسیقی های مجاز و غیرمجاز، بغیر از موسیقی پاپیولار گوش به گونه ای دیگر از موسیقی نمی سپارند، به خود جلب کند.

آلبوم «تا قله» اثری صرفا سرودی با همان تعریف سنتیِ مینیمالیستی از سرود نیست بلکه گونه ای موسیقایی است که با بهره از موتیف ها، فیگورها،  ریتم ها، جمله بندی های بدیع و به روز شده، می خواهد نظر مخاطب را به سرود جلب کند.

مجموعه واریاسیون یا همان تکرار متوالی و متنوع بر مبنای تم واحد یکی از متداول‌ترین فنونی است که بسیاری از آهنگسازان در آثار خود از آن بهره می‌برند. البته بخش اعظم واریاسیون غریزی‌ است و انسان بر این مبنا همواره دوست دارد مُدهایی تکرارشونده ولی در تونالیته‌ها و فواصل مختلف بشنود. فقط آهنگسازان باید مخاطبان خود را بشناسند و دریابند که آن‌ها چه نوع تکرارها و واریاسیون‌هایی را می‌پسندند و کدام را نمی‌پسندند و همین نکته در گیرایی این اثر، بسیار راه‌گشا بوده چراکه واریاسیون تقریبا در تمام قطعات این آلبوم شنیده می شود.

بی شک مسیری که آلبوم «تا قله» پیموده و جذابیت های شنیداری که به عنوان ارزش افزوده در ماهیت ارزشمند سرود تجمیع شده، مسیر را برای جذب مخاطب بیشتر و شنیده شدن سرود هموار کرده و با تداوم این سِیر صعودی، در آینده ای نه چندان دور شاهد ورود این ژانر فاخر به پلی لیست مخاطبان هدف که همانا جوانان هستند، خواهیم بود.