چالشی خاموش اما شوم

به گزارش قائم آنلاین،  مریم عباسی‌نژاد مدیر برنامه پیشگیری از خودکشی دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اظهارنظری در شهریور ۱۳۹۸ از افزایش خودکشی در ایران یاد کرد و به گفته وی، هر سال بیش از پنج درصد به آمار خودکشی در کشور افزوده خواهد شد.

براساس جدیدترین تحقیقات پژوهشگران رشته علوم اجتماعی آمار خودکشی در ایران طی مدت چهارساله ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ به میزان ۶۰ درصد افزایش نشان داده و هر سال ۱۵ درصد به آمار خودکشی در کشور افزوده شده است و دامنه خودکشی‌ها اکنون به سراسر کشور کشیده شده است.

نکته قابل توجه اینکه آمار خودکشی‌ها در مدت سه ماهه نخست سال ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش معنی‌داری در تعداد پیدا کرده و حتی ماهیت و کیفیت آن متفاوت شده است. آمار خودکشی‌ها در ایران اکنون نسبت به سال ۱۳۹۸ با افزایش ۲۳ درصدی همراه بوده و ماهیت و کیفیت آن نیز  تغییر یافته، بنحویکه بعضا خودکشی به صورت زنجیره‌ای و سریالی در نقاط مختلف کشور مشاهده شده است.

حسین اسدبیگی رئیس گروه دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز درباره وضعیت آمار خودکشی در ایران گفت: طبق خلاصه سالنامه پزشکی قانونی، در سال ۹۸، پنج هزار و ۱۸۳ نفر خودکشی کامل داشتند که از این تعداد سه هزار و ۶۲۶ نفر از آن‌ها مرد و یک هزار و ۵۱۷ نفر از آن‌ها زن بودند، این درحالی‌است که در سال ۹۷ طبق این گزارش، پنج هزار و ۱۰۱ نفر بر اثر خودکشی کامل فوت کردند.

وی در ادامه درباره علت میزان بالای خودکشی در جمعیت مردان نسبت به جمعیت زنان به ارائه توضیحاتی پرداخت و بیان کرد: تحقیقات نشان داده است که در تمام جوامع، چه در ایران و چه در سایر کشورهای دیگر، خودکشی منجر به فوت در مردان از زنان بیشتر است، اما اقدام به خودکشی در جمعیت زنان بالاتر است که ممکن است زنان برای جلب توجه یا ترساندن، تعداد اندکی قرص بخورند و حالشان هم خوب شود.

رئیس گروه دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه نرخ خودکشی در سال ۹۸ نسبت به سال قبل‌تر، هشت دهم درصد افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: زمانی که روند آمارهای خودکشی مورد بررسی قرار می‌گیرد نشان می‌دهد که هر ساله آمار خودکشی افزایش می‌یابد.

هر چند تلاش ما از مسئولین برای اطلاع از آخرین تعداد خودکشی طی سال جاری در مازندران بی نتیجه ماند، اما با نگاهی به اخبار بر می‌آید که این روند طی سال‌جاری در استان رو به رشد بوده است.

وحید حسین‌زاده معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار بلاغ در خصوص افزایش نسبی میزان خودکشی در استان مازندران، اظهار کرد: طی سال‌های اخیر بیشترین فراوانی افراد که افکار و یا اقدام به خودکشی داشتند به افراد با سن ۳۰ تا ۳۵  سال اختصاص یافته است.

وی افزود: در گذشته افراد مسن بیشترین اقدام به خودکشی را داشته‌اند، این در حالی‌است که در چند سال اخیر سن خطر برای خودکشی پایین آمده است. رشد روز افزون رفتارهای خودکشی گرایانه در بین جوانان و نوجوانان در دهه‌های اخیر، بیانگر اهمیت این آسیب اجتماعی است.

معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی مازندران، خاطرنشان کرد: اورژانس اجتماعی با راه اندازی خط تلفن ۱۲۳ تلاش کرده است با ارائه خدمات تخصصی گام اساسی در راستای مداخله در امر خودکشی بر دارد و با ارائه خدمات از اقدام به خودکشی مجدد افراد جلوگیری کند.

این مسئول ادامه داد: طی تماس‌هایی که با خط ۱۲۳ گرفته می‌شود تیم تخصصی از طریق خودروی خدمات سیار با حضور در محل، در گام نخست اقدام به ممانعت از این اتفاق می‌کند و پس از آن با بررسی به علت اقدام به خودکشی با ارائه خدمات روانشناسی و مددکاری اجتماعی به فرد و خانواده توانمندی و خود مراقبتی فرد را افزایش می‌دهد.

حسین‌زاده متذکر شد: نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۱۰ درباره کاهش خودکشی از طریق اتحاد علیه افسردگی در آلمان انجام گرفت، بعد از پنج سال مداخله درمانی در مورد بیماران افسرده و اجرای پژوهش، میزان خودکشی قبل و بعد از مداخله ارزیابی شد و نتایج این تحقیق نشان داد که میزان خودکشی به طور معناداری در طی دوره  مداخله کاهش پیدا کرد.

وی در خصوص میزان خودکشی  میان زنان و مردان، بیان کرد: با توجه به آمارهای موجود اقدام به خودکشی در بین زنان بیشتر از مردان بوده است، این امر حتی در تحقیقات بعمل آمده هم نشان داده می‌شود.

معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی مازندران، در خصوص مهمترین علل خودکشی در میان زنان گفت: از نظر روانشناسان و صاحب نظران اختلافات شدید و خشونت‌های خانوادگی، بیماری‌های روحی و روانی، افسردگی شدید، نا امیدی‌های گسترده از زندگی، ازدواج‌های اجباری و قبل از سن قانونی، عوامل عاطفی، از دست دادن نزدیکان و بستگان، نابود شدن اعتبار و پایگاه اجتماعی، اخراج شدن از وظیفه، احساسات درماندگی و تنهایی، فقر و بیکاری، اعتیاد مردان در خانواده، افزایش ناامنی و وارد شدن مصایب گوناگون بر دل مادران، انواع شکست‌ها، ناکامی در عشق، کنکور و اهداف مهم در زندگی، حاکمیت سنت‌ها، دخالت خانوادگی، افکار منفی، قرار گرفتن زیر فشارهای روحی و روانی، بی‌عدالتی‌ها و تبعیض، محرومیت‌های گسترده‌ی زنان و بانوان در خانواده و جامعه، ممانعت دختران از کار و تحصیل، از مهم‌ترین عوامل افزایش خودکشی در بین زنان و دختران به‌شمار می‌رود.

این مسئول با بیان اینکه خودکشی زنان و دختران، از پیامدها و تبعات بزرگ و خطرناک خانوادگی و اجتماعی برخوردار است؛ عنوان کرد: بیشترین آسیب خودکشی مادران و زنان، بر کودکان خانواده وارد می‌شود؛ که از آن جمله: فروپاشی نظام خانواده، بی‌سرپرست شدن فرزندان، افزایش کودکان خیابانی، ترویج خودکشی در بین کودکان، گرفتار شدن کودکان به امراض روانی و روحی به‌خاطر نبود مادر، عقده‌مند شدن طفل، افزایش سوءاستفاده از کودکان در موارد مختلف و تربیت ضعیف آنان، از پیامدها و تأثیرات خودکشی مادران بالای کودکان می‎باشد.

حسین‌زاده اعلام کرد: بیشترین فراوانی برای اقدامات تخصصی به  ارجاع، به مرکز مداخله در بحران اجتماعی جهت حل مشکل اختصاص دارد، طی تماس‌هایی که با خط ۱۲۳ گرفته می شود تیم تخصصی از طریق خودروی خدمات سیار با حضور در محل می‌یابد و در گام اول تلاش می‌گردد تا فرد نجات یابد؛ البته در پاره ای موارد، افرادی که با خط تلفن تماس می‌گیرند به صورت مداخلات تلفنی نیز خدماتی به ویژه در زمینه افکار خودکشی ارائه می‌شود؛ همچنین مشاوره تلفنی خانواده نیز جایگاهی ممتاز برای حل مشکلات انسان‌ها می تواند پیدا کند.

وی در خصوص مهمترین علل خودکشی، تصریح کرد: بیشترین عامل تاثیرگذار خودکشی افراد، درگیری با اعضای خانواده طی سال‌های اخیر بوده و پس از آن به گزینه  افسردگی شدید اختصاص دارد.

معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی مازندران، با بیان اینکه عوامل خودکشی را می‌توان به عوامل زیستی، روانشناختی، محیطی و اجتماعی تقسیم کرد؛ متذکر شد: عده‌ای از محققین و پژوهشگران بویژه جامعه شناسان و روانشناسان اجتماعی و جرم شناسان بیشتر شرایط نامساعد و نامناسب فرهنگی و اجتماعی را مورد توجه قرار می‌دهند و لذا از عوامل روانشناختی تاثیر گذار، افسردگی شدید یکی از بالاترین متغیر تاثیرگذار برای خطر خودکشی است که بر این اساس، همراه شدن اختلالات مثل اضطراب، بی قراری و تغییرات سریع خلق، خطر خودکشی را افزایش می‌دهد.

به گفته حسین‌زاده، بر اساس آمارهای پذیرش شده در سال‌جاری با مداخله ‌به‌موقع اورژانس‌های اجتماعی در مازندران، از اقدام خودکشی ۳۲۱ نفر طی سال‌جاری و همچنین ۴۴۶ نفر در سال گذشته جلوگیری به‌عمل آمده است.

شاید اورژانس‌های اجتماعی یک شانس مجدد دوباره برای زندگی باشد اما در کنار تمامی عوامل اثرگذار بر علل ارتکاب خودکشی و افزایش مرموزانه و هولناکش در جامعه امروزی، ترویج باورها و اعتقادات دینی یکی از دلایل پیشگیری این آسیب اجتماعی در حال رشد است که این روزها کمتر به عنوان یک راهکار به آن پرداخته می‌شود.

این روزها، خودکشی به پای ثابت ستون حوادث جراید و نیز اخبار پر بازدید شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است، چالشی خاموش اما مهیب که روندی رو به رشد مرموزانه‌اش خبر از تشدید یک آسیب اجتماعی هولناک در نه تنها مازندران بلکه کشور دارد؛ این روزها و سال‌ها دیگر خودکشی، سن و سال و مرد و زن نمی‌شناسد! زنگ هشدار به صدا در آمده است.