“چند تکلیفی” دانش آموزان در آموزش آنلاین و حواسی که متمرکز نیست

به گزارش عصرقائم، دکتر مژگان ناقل در گفت‌وگو ، با بیان اینکه آموزش آنلاین برای بچه‌ها حالت “چند تکلیفی” ایجاد کرده است، اظهار کرد: در شرایط فعلی آموزش آنلاین، معمولا بچه ها حالت “چند تکلیفی” دارند چراکه همزمان با حضور در کلاس آنلاین در گوشی و یا تب‌لت و لپ‌تاپ خود، گروه‌های مجازی دیگر در شبکه‌های اجتماعی را نیز چک می‌کنند و از سوی دیگر حواس پرت کن‌های زیادی نظیر ورود و خروج اعضا خانواده به داخل اتاق، صدای تلویزیونی که در اتاق دیگر است و… وجود دارد و در واقع محیط آموزش آنها شکل رسمی کلاس آماده یادگیری و بدون “حواس پرت کن‌ها” را ندارد و این باعث می‌شود بچه ها نتوانند بر روی تکلیف اصلی خود یعنی یادگیری متمرکز شوند.

این روانشناس معتقد است: انضباطی که در کلاسهای حضوری وجود داشت در کلاسهای مجازی وجود ندارد و این چند تکلیفی بودن دانش آموزان و در عین حال نبود تماس‌های چشمی و بازخوردی که معلم در کلاسهای حضوری از دانش آموزان می‌گرفت باعث می‌شود دانش آموزان نتوانند درگیری لازم با درس را در کلاسهای آنلاین داشته باشند.

وی ادامه داد: در کلاسهای حضوری، زبان بدن معلم و نوع نگاه کردن و در عین حال حضور سایر دانش آموزان باعث می‌شد بچه‌ها به اندازه کافی با دیدن تمرکز سایر دانش آموزان و ایجاد تماس چشمی با معلم، مشوق تحصیل و آموزش را از محیط دریافت کنند؛ اما در کلاسهای آنلاین این مشوق‌ها وجود ندارد، در نتیجه انگیزه برای یادگیری کاهش و بچه‌ها این کلاسهای آنلاین را جدی نمی‌گیرند.

نظمی که در کلاسهای حضوری خواه نا خواه رعایت می‌شد

ناقل با اشاره به نظم القاء شده به دانش آموزان در کلاسهای حضوری، یادآور شد: در آموزش حضوری بچه‌ها از همان ابتدای صبح منظم سر صف می‌ایستند و وجود آداب صبحگاهی و همخوانی کردن بچه‌ها با یکدیگر نوعی نظم را  به دانش آموزان القاء می‌کند. همین نظم القاء شده باعث می‌شود دانش آموزان با تمرکز بیشتری سر کلاس بنشینند و در عین حال معلم با ارتباط چشمی و بازخوردی که از دانش آموزان می‌گیرد متوجه می‌شود کدام دانش آموز حواسش پرت شده‌ است. اینگونه دانش آموزان خواه ناخواه نظم را رعایت می‌کنند و این در حالی است که در کلاسهای آنلاین هیچ کدام از این مشوق‌ها وجود ندارد.

مشکلات “تمرکز و توجه” حین آموزش در پسران بیشتر از دختران است

به گفته این روانشناس، اگرچه نمی‌توان به طور ۱۰۰ درصد بیان کرد که حواس پرتی در حین آموزش در دختران بیشتر است یا پسران، اما معمولا مشکلات” تمرکز و توجه” در پسران بیشتر از دختران است، چراکه پسران “تکانشی تر” هستند و نشستن پای یک تکلیف برای مدت طولانی و داشتن انگیزه بالا برای انجام آن در پسرها کمتر است.

وی همچنین این را هم گفت که حواس پرتی دختران حین آموزش معمولا به صورت توجه به رفتارهای بزرگسالان یا تماشای انیمیشن محبوب و یا بازی‌های دخترانه بروز می‌کند اما این امر در پسران بیشتر به صورت استفاده از اپلیکیشن‌های محبوب و یا وب گردی بروز می‌کند.

ناقل در ادامه به بیان راهکارهایی برای جلوگیری از حواس پرتی دانش آموزان هنگام آموزش آنلاین پرداخت و تصریح کرد: والدین نباید این انتظار را داشته باشند که دانش آموزان حتما در کلاس‌های آنلاین همانند کلاسهای حضوری تمرکز کامل داشته باشند چراکه کاستی های آموزش آنلاین باعث کاهش تمرکز بچه ها شده و نمی‌توان از آنها انتظار نشستن طولانی مدت بر سر کلاس‌های آنلاین را داشت، چه بسا در کلاس‌های حضوری زنگ تفریح بر سر موعد مقرری وجود داشت؛ اما در کلاسهای آنلاین بعضا حتی زنگ تفریح هم با نظم انجام نمی‌شود.

“حواس پرت کن‌ها” را به حداقل برسانید

این روانشناس افزود: محیطی که بچه ‌ها در آن قرار می‌گیرند و در کلاس آنلاین حاضر می‌شوند باید حداقل “حواس پرت کن ها” را داشته باشد و تا جایی که امکان دارد باید حواس پرت کن هایی نظیر صدای تلویزیون، رفت و آمد و… را محدود کرد.  یکی از مسائلی که حتی مانع تمرکز بزرگ ترها برای انجام امور می‌شود همین تکنولوژی‌ها و گوشی‌های هوشمند است که ما را از فعالیت‌های متمرکز باز می‌دارد و بهتر است این موارد را محدود کنیم. حتی بچه‌ها می‌توانند از هدفون‌ها استفاده کنند تا صداهای محیط کمتر مزاحم آموزش آنها شود.

انضباط کلاسهای حضوری را به خانه آورید

ناقل با بیان اینکه والدین باید تا حد امکان چارچوب انضباطی کلاسهای حضوری را در کلاسهای آنلاین رعایت کنند، خاطر نشان کرد: در کلاسهای حضوری دانش آموزان معمولا ساعت شش صبح از خواب بیدار و ساعت هفت صبح سر کلاس بودند. حتما برای کلاس‌های آنلاین هم دانش آموزان باید صبح زود بیدار و صبحانه میل کنند و سپس با پوشیدن لباس مرتب سر کلاس حاضر شوند. دانش آموزان نباید سر کلاس صبحانه بخورند. رعایت این مسائل باعث می‌شود بچه ها در چارچوب رسمی و منظمی قرار گرفته و کلاسهای آنلاین را جدی بگیرند.

به گفته وی، والدین می‌توانند برای ترغیب دانش آموزان به جدی گرفتن کلاسهای آنلاین و افزایش تمرکز آنها، جداولی طراحی کرده و روزی که فرزندشان  با تمرکز بالا پای صحبت معلم نشسته است در آن جداول به او امتیاز دهند و اگر کم کاری کرده است از امتیاز او کم کنند و در نهایت برای تشویق می‌توانند با توجه به میزان تمرکز او، اجازه‌ فعالیت بیشتر در گروه‌های مجازی دوستانه و یا تماس تصویری با دوستان و بازی با آنها را بدهند.

والدین برای تقویت ارتباط بچه‌ها با محیط بیرون برنامه ریزی کنند

این روانشناس در عین حال با اظهار نگرانی نسبت به کاهش تعاملات اجتماعی دانش آموزان با هم‌سالان خود در ایام پاندمی کووید ۱۹، تصریح کرد: والدین حتما ارتباط فرزند با دوستانش را در اولویت بگذارند، چراکه ایام پاندمی کووید ۱۹  ایام پر استرسی برای همه‌ از جمله کودکان و نوجوانان است و بچه‌ها نیز این تنش‌های کووید ۱۹ را تجربه کرده‌اند و این تنش‌ها به آنها هم منتقل شده است. از سوی دیگر  در این ایام مدارس هم حضوری نبوده و کودکان و نوجوانان ارتباطی با دنیای بیرون نداشته‌اند. والدین برای تقویت ارتباط فرزندانشان با محیط بیرون باید برنامه ریزی کنند تا ولو با یک تماس تصویری بچه‌ها با دوستانشان ارتباط بگیرند. این ارتباط‌ها و تماسهای تصویری خیلی کمک می‌کند تا اضطراب بچه‌ها کمتر شده و  از سوی دیگر تعامل با دوستان مشوق خوبی برای افزایش اشتیاق دانش آموزان به درس خواندن است.

وی معتقد است که به دلیل دوری دانش آموزان از محیط مدرسه، می‌توان خوشبین بود که آنها انگیزه بالایی برای تجربه حضور در مدارس را داشته باشند و این فاصله گرفتن از مدرسه با شروع کلاس‌های حضوری می‌تواند یک انگیزه بالایی برای نشستن سر کلاس درس ایجاد کند.

این روانشناس در بخش دیگر سخنان خود به عدم یادگیری عمیق دانش آموزان در کلاسهای آنلاین نیز اشاره کرد و با بیان اینکه بعضا پاسخگویی آزمونها و حل تکالیف در آموزش مجازی بر عهده والدین بوده است، تصریح کرد: در این آموزش اکثر بچه ها یادگیری عمیق و درستی را تجربه نکردند و از سوی دیگر اکثرا پاسخگویی آزمونها و حل تکالیف توسط والدین انجام شد. بنابراین مفاهیم پایه در بچه‌ها قوی نیست و نگرانی از میزان بار علمی دانش آموزان به جا است، اما دانش آموزان باید این  اعتماد به نفس را داشته باشند که توانایی یادگیری مطالب جدید را  دارند. باید اجازه دهیم بچه‌ها وارد چالش یادگیری شوند و آنها را در این مسیر تشویق کنیم. اگر دانش آموزی وارد این چالش نمی‌شود به این‌ معنا است که ترس از شکست بالایی دارد که از چالش فرار می‌کنند و این مساله در روابط بزرگسالی هم خودش را نشان می‌دهد. در این مواقع هم روش‌های فرزندپروری و هم سیستم آموزش و فشارهایی که درباره نمره خوب و بد وجود دارد را باید تغییر داد.

به‌جای دانش آموز امتحان ندهید!

وی در ادامه با اشاره به سختگیری والدین برای کسب نمره کامل توسط دانش آموزان و تبعات آزمون دادن والدین به جای بچه‌ها در کلاسهای آنلاین، به والدین توصیه کرد: والدین به جای روش‌های سخت گیرانه خود باید به بچه‌ها نشان دهند همان طوری که هستند مورد قبول اند. اینگونه بچه‌ها توانایی فعلی خور را پذیرفته و تلاش می‌کنند بهتر شوند و از شکست نترسند؛ چراکه می‌دانند حتی اگر شکست بخورند دوست داشتنی هستند. بعضا والدین استرس زیادی برای نمره بچه‌ها دارند. توصیه می‌کنم با وجود گرفتن نمره کم توسط بچه‌ها اما آزمون دادن را به بچه‌ها بسپارند تا مسئولیت نمراتشان را خودشان بپذیرند. اگر آزمون‌ها و تکالیفشان را  خود فرزندان انجام دهند باعث می‌شود از زیر بار مسئولیت در نروند و مسئولیت پذیر شوند.