خطر انحصار در بازاری با ۱۵۰۰ تولیدکننده؟!

به گزارش عصرقائم، پس از نامه‌نگاری جمعی از تولیدکنندگان با رهبری در مورد لزوم ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره‌ای و تأیید این ممنوعیت از سوی رهبری، ابهامی در خصوص تبدیل بازار لوازم خانگی به بازار خودرو در محافل مختلف مطرح شد.

منتقدان این ممنوعیت معتقد هستند که به دلیل عدم ورود شرکت‌های خارجی به بازار لوازم خانگی، این بخش نیز پس از مدتی مشابه صنعت خودرو هم انحصاری می‌شود و هم تولیدکننده به زعم تصاحب بازار، دیگر دغدغه‌ای برای بهبود راندمان تولید و کیفیت نخواهد داشت.

اگرچه برای جلوگیری از بروز انحصار تنظیم‌گری دولت الزامی است اما نکته قابل توجه که از دید منتقدان دور مانده این است که عمده صنعت خودروسازی کشور در اختیار دو تولیدکننده است، در حالی که در حوزه لوازم خانگی حدود ۱۵۰۰ تولیدکننده فعال هستند. این مساله بیانگر باز بودن دست مشتریان داخلی برای انتخاب محصول است.

از سویی دیگر نیز در صنعت خودروسازی قیمت گذاری دستوری سبب رکود و افزایش سنگین قیمت این کالا برای مصرف کننده و زیان تولیدکننده و به تبع آن عدم انگیزه برای بخش خصوصی جهت ورود به این صنعت شده که در نتیجه ایجاد انحصار در این صنعت را گریز ناپذیر کرده است اما در صنایع لوازم خانگی مطلقاً چنین وضعیتی را شاهد نیستیم و این صنعت صرفاً با ضوابط سازمان حمایت اقدام به قیمت‌گذاری می‌کند.

همچنین باید توجه داشت که ورود و خروج تولیدکننده‌ها به صنعت لوازم خانگی به سادگی امکان‌پذیر بوده اما در صنعت خودرو به دلیل مدل قیمت گذاری و ساختار سهامداری غیرمنطقی و تودرتویی این صنعت، عملاً ورود و خروج سرمایه گذاری نشدنی است.

در این رابطه سید حسن حسینی شاهرودی دبیر انجمن صنفی صنایع لوازم خانگی اظهار کرد: پس از اینکه برجام به نتیجه نرسید و واردات لوازم خانگی ممنوع شد، طی سه سال اخیر در این صنعت تقریباً به خودکفایی رسیدیم و لوازم خانگی به طور تقریبی توانسته بن بست تحریم را بشکند و به رشد ۷۰ درصدی در تولید برسد.

وی با اشاره به ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره‌ای تصریح کرد: در حال حاضر موضوع انحصار در بازار لوازم خانگی را باب کرده‌اند و این صنعت را با صنعت خودروسازی مقایسه می‌کنند در حالی که این دو صنعت شباهتی بهم ندارند.

حسینی شاهرودی گفت: اگرچه صنعت خودروسازی سالهاست خصوصی شده اما همچنان دولت بر آنجا حاکمیت دارد و دائم به این شرکت‌ها وام‌های مختلفی می‌پردازد. تاکنون به کدام یک از شرکت‌های لوازم خانگی وام‌های این چنینی داده شده است؟ آیا حمایتی که از صنعت خودروسازی شد از صنعت لوازم خانگی شده است؟

وی یادآور شد: طی سالهای گذشته و پیش از تحریم (سال ۹۷) هیچ مانعی در برابر واردات لوازم خانگی وجود نداشت و این محصول به راحتی وارد کشور می‌شد به شکلی که بیش از ۷۰ درصد بازار در اختیار آنها بود.

دبیر انجمن صنفی صنایع لوازم خانگی ادامه داد: همین سیاست‌ها موجب شد تولیدکنندگان قدیمی همچون ارج، آزمایش، شهاب و غیره از دور خارج شوند.

حسینی شاهرودی گفت: از سویی دیگر نیز هیچ گونه سند چشم اندازی در سیاست‌های کلان کشور برای لوازم خانگی پیدا نمی‌کنید. در این سه سال هم به یمن تحریم، دولت به فکر ممنوعیت واردات افتاد که در همین سه سال صنعت لوازم خانگی جهش زیادی کرد.

وی تاکید کرد: بنابراین نمی‌توان صنعت لوازم خانگی را با صنعت خودروسازی قیاس کرد و برای هر دو یک نتیجه گرفت.

حسینی شاهرودی اظهار کرد: باید در خصوص نوع مصرف نیز فرهنگ سازی صورت بگیرد. صنعت لوازم خانگی ایران بعد از ۴۰ سال تازه به حرکت افتاده است.

وی گفت: کشورهای توسعه یافته به شدت از تولید خود دفاع می‌کنند چرا که در غیر این صورت اشتغال و درآمد ناخالص ملی آسیب می‌بیند.

رئیس انجمن لوازم خانگی نیز گفت: در حال حاضر ۴۰ درصد بازار لوازم خانگی در اختیار کالاهای وارداتی قاچاق است.

علیرضا دانیالی گفت: در حال حاضر ۴۰ درصد بازار لوازم خانگی ایران در اختیار کالای خارجی است که عمدتا به صورت قاچاق وارد می‌شود که از مبادی رسمی و مناطق آزاد و یک مقدار از کالاها به صورت پیله‌وری وارد می‌شود.

رئیس انجمن لوازم خانگی در پاسخ به این پرسش که با ممنوعیت واردات محصولات لوازم خانگی خارجی آیا انحصاری از سوی تولیدکنندگان مانند خودروسازی ایجاد نمی‌شود، گفت: مقایسه صنعت خودروسازی با صنعت لوازم خانگی غلط است، چون خودروسازی یک صنعت دولتی است که ۹۰ درصد بازار در اختیار دو شرکت خودروساز بزرگ قرار دارد و دولت آن را کنترل می‌کند، در حالی که در صنعت لوازم خانگی ۵۰۰ شرکت بزرگ و کوچک به تولید می‌پردازند و این صنعت رقابتی است و انحصاری در آن نیست و مقایسه این دو صنعت غلط است.

دانیالی اضافه کرد: برای انتقال دانش فنی و تکنولوژی و به کارگیری ماشین‌آلات پیشرفته باید در یک زمان معقول معمولا ۵ ساله صنعت داخلی لوازم خانگی حمایت شود و بعد از آن اجازه واردات داده شود، تا رقابت ایجاد شود.

وی گفت: تا زمانی که رقابت پذیری در صنعت لوازم خانگی ایجاد نشود، امکان صادرات وجود ندارد.

رئیس انجمن لوازم خانگی همچنین در مورد اینکه فضای کسب و کار و رقابت‌پذیری، کیفیت محصول و قیمت و طراحی جدید کالا، همچنین خدمات پس از فروش و نیز روابط تجاری با کشورهای همسایه از عوامل توسعه صادرات لوازم خانگی است، بیان کرد: ما نمی‌توانیم فقط به بازار عراق و افغانستان فکر کنیم، بلکه باید با همه کشورهای منطقه تعامل تجاری داشته باشیم.

دانیالی در مورد اینکه صادرکنندگان لوازم خانگی چه مشکلاتی در انتقال ارز دارند، افزود: معمولا از طریق صرافی‌ها با ریسک بالا و با هزینه ۱۰ تا ۱۵ درصد انجام می‌شود که باعث می‌شود، هزینه صادراتی در مقایسه با رقبا افزایش پیدا کند.

وی همچنین در نشست فعالان صنعت لوازم خانگی با وزیر گفت: باید بخش خصوصی در کنار دولت و مجلس به عنوان یک مشاور امین حضور داشته باشند تا زمانی که کالای تولیدی دارای کیفیت و رقابت‌پذیر نباشد و همچنین شاخص رقابت‌پذیری کشور ما در بین ۱۴۰ کشور ۹۹ باشد، نمی‌توانیم با چین که رتبه ۲۸ رقابت‌پذیری دارد رقابت کنیم. ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

رئیس انجمن لوازم خانگی اظهار داشت: شاخص فضای کسب و کار کشور ما رتبه ۹۹ است که باید این شاخص بهبود پیدا کند، در حالی که شاخص رقابت‌پذیری ایران ۹۹ است، این شاخص برای چین ۲۸ و برای کشور همسایه ترکیه ۶۱ است.

دانیالی افزود: با تورم ۵۰ درصد در کشور نمی‌توانیم کالای صادراتی تولید کنیم و این مشکلات مختص وزارت صنعت نیست، باید مشکلات کلی اقتصاد در دولت بررسی شود. تا زمانی که رشد اقتصادی مثبت نشود، نمی‌توانیم به صادرات فکر کنیم، زیرا در دهه ۹۰ رشد اقتصاد قابل توجه نبود، باید کاری کنیم نرخ رشد اقتصاد حداقل ۵ درصد برسد.

وی ادامه داد: بازار لوازم خانگی که با زحمت به دست می‌آید، متأسفانه به راحتی در اختیار لوازم خانگی قاچاق قرار می‌گیرد، شرکت‌های متوسط و کوچک تولید لوازم منزل نیاز به توجه بیشتری دارند. در حال حاضر ۲۵۰ بنگاه اقتصادی به تولید لوازم خانگی و قطعات می‌پردازند.

رئیس انجمن لوازم خانگی همچنین خواهان حمایت از تولیدکنندگان لوازم خانگی در نمایشگاه بین المللی لوازم خانگی شد که از ۲۵ تا ۲۸ آبان در تهران برگزار می‌شود، زیرا شرکت در این نمایشگاه علاوه بر اینکه قدرت تولید داخلی را به نمایش می‌گذارد، زمینه‌ای برای بازاریابی خواهد بود.