بررسی عملکرد دانشگاه علمی‌کاربردی جهاد در زمینه آموزش‌ مجازی

به گزارش عصرقائم، محمدرضا لوری‌زاده، معاون پژوهشی مؤسسه آموزش عالی علمی‌کاربردی جهاد دانشگاهی ضمن اشاره به تغییرات صورت‌گرفته در شیوه‌های معمول آموزش از زمان همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ گفت: این موضوع، متولیان آموزش به‌ویژه مسئولین دانشگاه جامع علمی‌کاربردی را بر آن داشت تا به موازات مأموریت ویژه به واحدهای استانی، واحدهای نظارت و ارزیابی، و مؤسسات و مراکز علمی‌ به منظور رصد فعالیت‌های واحدهای زیرمجموعه خود، طرح پژوهشی “بررسی نگرش باورها و ارزیابی کیفیت آموزش‌های مهارتی- مجازی از منظر مدرسین دانشگاه جامع علمی‌کاربردی” را با هدف پایش و رعایت استانداردهای آموزشی، در راستای سیاست‌های دانشگاه جامع و  متناسب با مأموریت و رویکرد مهارت محوری این دانشگاه در دستور کار قرار دهد.

استادیار و عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، پیمایشی- توصیفی تحلیلی است و جامعه آماری نیز شامل کلیه مدرسین مراکز علمی‌کاربردی است که به صورت مجازی، تدریس و آزمون‌ها را به‌صورت برخط انجام داده‌اند. نمونه مورد بررسی، تمام مدرسینی است که طبق لیست دانشگاه، پرسشنامه برای آنها به صورت الکترونیک ارسال شد و آنها نیز به سوالات طرح پاسخ دادند. پایایی پرسشنامه با استفاده از الفای کرانباخ (Cronbach’s Alpha)  و روایی آن با استفاده از روایی محتوا (Content  Validity) صورت پذیرفت.

وی افزود: محتوای پرسشنامه متشکل از ۴۵ سوال شامل: ابعاد رویکردهای درسی در قالب محتوا، اهداف، فرایندهای ارزیابی، فعالیت‌های یادگیری، راهبردهای تدریس و نقش آنها در آموزش مجازی، و بخش دوم شامل: کیفیت سامانه‌های آموزشی مجازی، مرورگرها، سرویس‌دهنده‌ها، کیفیت اینترنت، سامانه آزمون برخط، میزان موفقیت مؤسسات و مراکز در راهبری و پشتیبانی کلاس‌ها تدوین شد. در این طرح ابتدا اطلاعات و شماره همراه مدرسین واجد شرایط، یعنی مدرسینی  که در نیمسال‌های ۲-۹۸  و ۱-۹۹ در مراکز آموزشی علمی‌کاربردی تدریس داشته‌اند، از دانشگاه جامع اخذ شد. سپس این پرسشنامه با یک مقدمه و بیان اهداف طرح از طریق سامانه برخط برای مدرسین ارسال و در یک بازه زمانی یک ماهه، ۳۸۲ نفر از مدرسین ضمن تکمیل پرسشنامه و بیان نقطه نظرات خود به صورت پاسخ  باز، در این طرح شرکت کردند.  ۳۸ درصد از شرکت‌کنندگان در این طرح پژوهشی مؤنث و ۶۲ درصد مذکر بودند؛ بیش از  ۸۹ درصد از مدرسین بالای ۵ سال سابقه تدریس داشته‌اند؛ ۷۳ درصد فوق لیسانس، دکترا و دانشجوی دکترا هستند؛ ۹۹ درصد بالای ۳۰ سال سن دارند؛ ۱۳ درصد نیز خبره و عضو هیأت علمی سایر دانشگاه‌ها هستند.

معاون پژوهشی مؤسسه آموزش عالی علمی‌کاربردی جهاد دانشگاهی در خصوص برخی از یافته‌های این طرح پژوهشی گفت: ۶۶ درصد معتقدند آموزش‌های مجازی توانسته است بُعد زمانی و مکانی را کاهش دهد؛ ۶۰ درصد معتقدند به لحاظ مهارتی بودن دروس دانشگاه علمی‌کاربردی، آموزش حضوری بر آموزش غیرحضوری ترجیح دارد؛ ۹۶ درصد براین باورند که به دلیل پاسخگویی به  نیاز دانشجویان، باید انعطاف کافی برای تغییر و اصلاح محتوای درس وجود داشته باشد؛ ۶۷ درصد معتقدند نقد چالش‌های اجتماعی و ارایه راهکارهای مناسب به منظور رفع مشکلات جامعه- پیرامون رشته تخصصی- باید از مؤلفه‌های اصلی برنامه درسی باشد؛ ۹۷ درصد بر این باورند که تأکید بر نیازهای تحصیلی و شغلی دانشجویان باید اساس تدوین برنامه درسی باشد؛ ۷۷ درصد بر این باورند که در آموزش مجازی بخشی از فعالیت‌ها و تجارب یادگیری باید بر تعامل و ارتباط متقابل افراد با همدیگر استوار باشد؛ ۷۹ درصد نیز معتقدند طراحی و تولید برنامه درسی مجازی باید مبتنی بر فرایندهای عملی منطقی صورت پذیرد.

رضایت ۷۷ درصدی از راهبری و پشتیبانی کلاس‌ها و آزمون‌های مجازی

استادیار و عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی در خصوص نتایج بخش دوم این طرح پژوهشی (کیفیت سامانه‌های آموزشی مجازی، مرورگرها، کیفیت اینترنت، سامانه آزمون برخط و …) گفت: بیش از ۹۰ درصد از مدرسین، کلاس‌ها را به صورت مجازی تشکیل داده‌اند؛ ۶۳ درصد از مدرسین از اینترنت رایگان استفاده کرده‌اند؛ ۸۹ درصد معتقدند سرعت و سهولت استفاده از سامانه‌های آموزشی، شرط اساسی برای استفاده موثر از آموزش مجازی است؛ ۵۰ درصد مدرسین کیفیت اینترنت را بالاتر از خوب، ۳۵ در صد متوسط و ۱۵ درصد ضعیف توصیف کرده‌اند؛ ۷۷ درصد نیز میزان موفقیت مراکز در راهبری و پشتیبانی کلاس‌ها و آزمون‌های مجازی را خوب و بسیار خوب، ۱۸ درصد متوسط و ۵ درصد ضعیف توصیف کرده‌اند.

میزان رضایت از سامانه آزمون بر خط و سامانه آموزشی مجازی جهاد دانشگاهی “امجد” 

وی در خصوص میزان رضایت مدرسین از سامانه آزمون بر خط و سامانه آموزشی مجازی جهاد دانشگاهی “امجد” گفت: همانطور که یافته‌های آماری نشان می‌دهد، میانگین‌های میزان رضایت ۷.۴۶ و ۷.۴۲ و میانه و مد ۸ برای هر دو سؤال، نشان‌دهنده فاصله معنادار از عدد ۵ یعنی شرایط متوسط است.

معاون پژوهشی مؤسسه آموزش عالی علمی‌کاربردی جهاد دانشگاهی تأکید کرد: همچنین ضرایب چولگی منفی ۱.۰۷۸- و ۱.۰۹۲- نشان‌دهنده تراکم داده‌ها به سمت راست نمودار و انحراف از قرینگی به نفع شرایط مطلوب یعنی عالی است، بدین معنی که “دانشگاه جامع علمی‌کاربردی در برگزاری آموزش‌های مجازی و آزمون‌های بر خط خوب عمل کرده است”.