ردپای پُر رنگ رودخانه‌های فاضلابی در مازندران

به گزارش عصرقائم، مفهوم سلامتی بشر در سطح جهانی به‌عنوان یک شاخص برای شرایط محیط زیست طبیعی و موفقیت توسعه پایدار به‌کار می‌رود، توسعه دقیق بدون جمعیت سالم ممکن نیست، توسعه پایدار نیز به‌عنوان یک اصل کلیدی برای پیشرفت سلامتی محیطی شناخته شده که سلامتی و محیط بهتر عناصر مرتبطی برای دستیابی به آینده بهتر هستند.

اما با وجود وابستگی زیاد سلامت انسان به محیط زیست سالم کشور سال هاست که با مشکل جدی رودخانه‌های فاضلابی دست و پنجه نرم می‌کند.

فشار خون بالا محصول رودخانه‌های فاضلابی

محمود محمد رضاپور طبری عضو هیئت علمی گروه آب و محیط زیست دانشگاه مازندران در گفت‌وگو با بلاغ؛ اظهار کرد: یکی از مهمترین دلایل تبدیل شدن رودخانه‌های سطح شهر به فاضلاب؛ انتقال فاضلاب و آب‌های استفاده شده منازل سطح شهر است که در حومه این رودخانه‌ها قرار دارند.

وی افزود: یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با آن وصل شدن منازل به سیستم جمع‌آوری فاضلاب است تا این آب‌ها از منطقه خارج شود و بعد از تصویب شدن برای استفاده کشاورزی به لوله‌ها برگردد.
عضو هئیت علمی دانشگاه مازندران ادامه داد: برخی منازل برای انتقال فاضلاب خانه‌های خود چاه‌‌هایی را حفر می‌کنند که به‌علت بالا بودن سفره آب‌های زیر زمینی شمال این فاضلاب به چاه‌های آب شرب نفوذ کرده و آن‌ها را آلوده می‌کند.

عضو هیئت علمی گروه آب و محیط زیست دانشگاه مازندران با بیان اینکه این رودخانه‌ها در صورت سالم بودن بستر خوبی برای جمع‌آوری آب‌های سطحی هستند، گفت: با توجه به اینکه این رودخانه‌های فاضلابی به دریا نیز راه دارند، آبزیان ما را دچار مشکل کرده است چراکه اگر مقدار فاضلاب‌های ورود کرده به دریا حجم قابل توجهی را دارا باشد در بدن آبزیان نیز وارد شده و زمانی که توسط انسان مصرف می‌شوند باعث افزایش فشارخون خواهند شد.

رضاپور طبری در رابطه با استفاده از محصولات درختانی که از حاشیه این رودخانه‌ها تغذیه می‌کنند به‌شدت هشدار داد و تصریح کرد: برخی منازل که در حاشیه این رودخانه‌ها قرار دارند برای استفاده‌هایی همچون شستشوی ماشین‌ها چاه‌هایی را به‌صورت مته‌ای حفر می‌کنند که بسیار کم عمق‌اند که در مدت زمان کوتاهی توسط رودخانه‌های فاضلابی آلوده خواهد شد و در دراز مدت مشکلات معده و روده را به‌دنبال خواهد داشت که از بیماری‌های شاخص شمال نیز هستند.

کاهش ماهی‌ استخوانی در مازندران

محمد کاظم میرزاخانی عضو کارگروه تحقیق و توسعه مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری قره‌برون در گفت‌وگو ، اظهار کرد: بنا به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی مدیرکل دفتر امور صید و صیادی سازمان شیلات ایران مجموعه صید ماهیان استخوانی در استان‌های گلستان و گیلان نسبت مدت مشابه سال قبل رشد داشته است اما این امر در استان مازندران با کاهش مواجه شده است.

وی با بیان اینکه تقریباً ۸۸ درصد از صید ماهیان استخوانی مربوط به سه گونه ماهی سفید، کفار و کپور بوده است، خاطرنشان کرد: ذخایر ماهیان و بوم سازگان دریای خزر از سوی عوامل مختلفی تهدید می‌شود که می‌توان به صید غیرمجاز، آلودگی‌های زیست‌محیطی، ورود پسآب‌های شهری و صنعتی به آب رودخانه‌ها و تغییرات اقلیمی اشاره کرد.

عضو کارگروه تحقیق و توسعه مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری قره‌برون افزود: تأثیرگذاری این عوامل از آن جایی اهمیت دارد که از میلیون‌ها قطعه بچه ماهی رهاسازی‌شده به دریای خزر توسط شیلات ایران با مشارکت جامعه صیادان تنها ۱۰ درصد بچه ماهیان به دریا می‌رسند.

میرزاخانی در پایان گفت: برای حفظ ذخایر ماهیان دریای خزر در کنار تلاش شیلات ایران برای بازسازی ذخایر و رهاسازی بچه ماهیان به دریای خزر، حفاظت از شرایط مهاجرت ماهیان استخوانی به رودخانه‌ها، حفظ و محافظت از مسیر چراگاه‌های ماهیان، جلوگیری از تخریب بسترهای تولید مثلی ماهیان، جلوگیری از ورود آلودگی‌ها و پسآب‌های صنعتی، کشاورزی و خانگی به سواحل دریای خزر و رودخانه‌های آبریز آن با نظارت‌های سخت‌گیرانه، جلوگیری از برداشت شن و ماسه و برهم خوردن بسترهای تولید مثلی ماهیان و جلوگیری از صید غیرمجاز و قاچاق ضروری است.
در مناطقی از شمال کشور خصوصا مازندران جدا از انتقال فاضلاب‌های منازل به رودخانه‌ها؛ شهرداری‌ها نیز لوله جوب‌های حفر شده در کوچه‌ها را به رودخانه‌ها امتداد داده‌اند و بیش از پیش به فاضلابی شدن این رودخانه‌ها دامن زده‌اند.

این کار طی سال‌های اخیر بازخورد زیادی از سوی مردم و سمن‌های زیست محیطی داشته اما متاسفانه مسئولین ذی‌ربط توجهی به این حوزه که آثار زیان‌باری برای طبیعت، سلامت و زیست محیط خواهد داشت؛ ندارند.