ساخت عضلات برآمده به قیمت جان!

به گزارش عصرقائم، در سال‌های اخیر، توجه به ویژگی‌های جسمانی و ظاهر به‌ویژه افزایش حجم و توده عضلانی، ازجمله مسائلی است که نظر جوانان و نوجوانان بسیاری را به خود جلب کرده و سبب افزایش اختلال تغذیه‌ای این افراد شده است. از سوی دیگر، تبلیغات گوناگون رسانه‌های مختلف مبتنی بر معرفی پیکر عضلانی به‌عنوان یک ایده آل، به این مشکلات دامن می‌زند. لذا در سال‌های اخیر، جوانان و نوجوانان بسیاری به ورزش بدن‌سازی روی آورده‌اند و این کار را نه بنا بر اصول درست پرورش اندام، بلکه عمدتاً برای دسترسی سریع به توده عضلانی مد نظر خود دنبال می‌کنند و به همین جهت، مصرف موادی نظیر استروئیدهای آنابولیک در بین آن‌ها شدت یافته است.

واژه آنابولیک به گفته پژوهشگران، واژه‌ای یونانی است و به رشد تدریجی و ساخته‌شدن اشاره دارد و کلمه اندروژنیک نیز با تحریک کارایی جنسی مرتبط بوده و مسبب بروز صفات مردانه است. مواد موسوم به استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک اولین بار در پزشکی، برای درمان بیماری‌هایی نظیر بلوغ تأخیریافته، ضعف جسمانی، ناتوانی جنسی و سایر بیماری‌های مشابه استفاده شدند.

سپس محققان دریافتند استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک می‌توانند رشد عضلات اسکلتی را در جانوران آزمایشگاهی تقویت کنند. پس‌ازاین اکتشاف، نخستین بار وزنه‌برداران و بدن‌سازان و سپس ورزشکاران سایر رشته‌های ورزشی این ترکیبات را استفاده کردند. اما در حال حاضر، استفاده از بسیاری از این مواد خطرزا در زمره دوپینگ محسوب می‌شود و غیر قانونی است.

در این رابطه، یک مطالعه تحقیقاتی توسط دانشگاه رازی کرمانشاه انجام‌شده که در آن به بررسی شیوع سوءمصرف استروئیدهای آنابولیک و میزان آگاهی و نگرش از پیامدهای منفی آن‌ها در ورزشکاران مرد رشته بدن‌سازی پرداخته شده است.

در این مطالعه که ۲۵۰ ورزشکار مرد فعال در رشته بدن‌سازی در آن مشارکت داشته‌اند، محققان با استفاده از پرسش‌نامه، داده‌های مورد نیاز خود را جمع‌آوری کرده و سپس این داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کرده‌اند.

یافته‌های تحقیق به میزان بالای مصرف داروهای استروئیدی در ورزشکاران فوق اشاره دارند و همچنین نشان می‌دهند که میزان آگاهی مصرف‌کنندگان از این داروها پایین بوده است.

به گفته بهرام یوسفی، پژوهشگر گروه مدیریت ورزشی دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی دانشگاه رازی کرمانشاه و دو همکار دیگرش در این تحقیق، «نتایج بررسی‌های ما نشان داد که حدود ۶۵ درصد از افراد شرکت‌کننده در تحقیق،  به مصرف این داروها (آنابولیک‌ها و استروئیدها) عادت داشتند و عمده‌ترین علت مصرف این مواد، افزایش بافت عضلانی و قدرت بود».

آن‌ها می‌گویند: «آگاهی پایین همراه با باورهای غلط و همچنین در دسترس بودن و آسانی تهیه این داروها می‌تواند سبب افزایش مصرف این داروها در ورزشکاران و جمعیت‌های مختلف شود که این امر لزوم توجه بیشتر مسئولان و طراحی برنامه‌های پیشگیری را آشکار می‌سازد».

طبق این یافته‌های پژوهشی که در مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام منتشر شده‌اند، می‌توان گفت سطح پایین آگاهی ورزشکاران نسبت به عوارض و مشکلاتی که این داروها برای سلامتی آنان دارد، زنگ خطری برای آینده است و می‌طلبد که اقدامات چندجانبه برای ارتقای آگاهی ورزشکاران و مربیان باشگاه‌های بدن‌سازی از سوی مسئولین تربیت‌بدنی و مراکز بهداشت صورت گیرد.

یوسفی و همکارانش معتقدند: «با ورود ورزشکاران به مجامع قهرمانی، میزان شیوع و مصرف استروئیدها در میان آنان افزایش می‌یابد. بنابراین، کمک به بهبود سطح دانش ورزشکاران، گام بلندی در پیشگیری از سوءمصرف مواد استروئیدی خواهد بود و آسیب کمتر جوانان و نوجوانان ورزشکار کشور را در پی خواهد داشت».