اپلیکیشن‌های ایرانی، همچنان قربانی تحریم

به گزارش عصرقائم، نبرد شرکت‌های خارجی و فروشگاه‌های آنلاین آمریکایی با اپلیکیشن‌های ایرانی حدودا از سال ۱۳۹۶ آغاز شد؛ زمانی که اپل تنها چند ماه پس از گشودن درهای فروشگاه آنلاین خود به اپلیکیشن‌های ایرانی در سپتامبر ۲۰۱۶، با فرمان دونالد ترامپ، رییس‌ جمهوری آمریکا برای تحریم علیه ایران، برخی اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ‌استور حذف کرد. موضوع حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور حل نشده بود که گوگل نیز به فاصله‌ی دو هفته پس از اپل و در اقدامی مشابه، نرم‌افزارهای ایرانی را از گوگل‌پلی -فروشگاه آنلاین نرم‌افزارهای اندرویدی- با توجیه مشابه تحریم‌های دولت آمریکا علیه ایران حذف کرد.

همان زمان محمدجواد آذری جهرمی -وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم- اعلام کرد حذف برنامه‌های ایرانی از اپ‌استور را به‌طور قانونی پیگیری می‌کند. همچنین پس از آن امیر ناظمی -رئیس سابق سازمان فناوری اطلاعات- درباره اقدامات لازم برای حل این مشکل، به پتانسیل‌های قانونی موجود در عرصه بین‌المللی اشاره کرد. با وجود این، در نهایت اعلام نشد که پیگیری قانونی در این زمینه انجام شده یا خیر، یا اینکه این پیگیری‌ها به چه نتیجه‌ای رسیده است.

در ادامه مشکلات پلتفرم‌های ایرانی به دلیل تحریم، شهریورماه سال گذشته بود که اخبار جدیدی از حذف اپلیکیشن‌های ایرانی منتشر شد. حذف اپلیکیشن‌ های ایرانی از گوگل‌پلی  با «روبیکا» شروع شد و بعد از آن به «ذره‌بین»، «آپارات»، «فیلیمو»، «بلد» و «طاقچه» رسید. پس از آن، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم که به‌تازگی در جایگاه وزارت قرار گرفته بود،   در بیانیه‌ای عنوان کرد: «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، یک‌جانبه‌گرایی پلتفرم‌های آمریکایی و تحریم ناعادلانه علیه زیست‌بوم فناوری و فضای مجازی کشور را به‌شدت محکوم می‌کند و کمترین پاسخ معقول به تحدید و مسدودسازی صورت‌گرفته را توسعه و کاربردی شدن همه‌جانبه دستاوردهای بومی در فضای مجازی می‌داند.»

ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ساترا با محکومیت این اقدامات، پیگیری‌های خود را در خصوص پلتفرم‌های صوت و تصویر حذف‌شده به‌صورت جدی دنبال می‌کند و با توجه به اینکه این سیاست‌ها فقط به حوزه صوت و تصویر فراگیر محدود نشده، با استفاده از ظرفیت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت امور خارجه، معاونت حقوقی رئیس جمهور و مرکز ملی فضای مجازی، یک حرکت بین دستگاهی را برای احقاق حقوق فعالان تکنولوژی و این صنعت پیگیری می‌کند.» همچنین مرکز ملی فضای مجازی ضمن انتقاد از این تصمیم گوگل، اعلام کرد که این موضوع را از مجاری بین‌المللی پیگیری حقوقی خواهد کرد و در صورت نپذیرفتن گوگل و تکرار آن مانع فعالیتش در بازار ایران خواهد شد.

درباره علت حذف این اپلیکیشن‌ها، موارد متعددی مطرح شد، یکی از این موارد تحریم‌ها بود و مدیران برخی از این اپلیکیشن‌ها، به ایمیل گوگل مبنی‌بر نداشتن امکان استفاده از گوگل‌پلی به‌ دلیل بند ۱۶.۵ قوانین توسعه‌دهندگان اشاره کرده بودند،  بندی که می‌گوید «محصولاتی که روی گوگل‌پلی قرار می‌گیرند ممکن است مشمول قوانین صادرات، تحریم و مقررات ایالات متحده و دیگر حوزه‌های قضایی باشند» گرچه با آغاز ریاست جمهوری جو بایدن و احتمال بازگشت امریکا به برجام مطرح می‌شد، این امیدواری وجود داشت که شاید سرنوشت متفاوتی برای شرکت‌های فناوری در ایران رقم بخورد، اما آخرین رویداد حذف پلتفرم‌های ایرانی نشان داد این مشکلات ناعادلانه تحریمی علیه شرکت‌های ایرانی همچنان ادامه دارد.

البته دلایل دیگری هم درباره حذف این اپلیکیشن‌ها مطرح بود، از جمله اینکه برخی از کاربران به دلایلی از جمله ایجاد اکانت‌های جعلی بدون اجازه و اطلاع در برخی پلتفرم‌ها و یا دریافت تبلیغات پیامکی آزاردهنده، همچنین در مورادی رعایت نکردن کپی‌رایت، اقدام به ریپورت گسترده این برنامه‌ها در گوگل‌پلی کرده و زمینه حذف آنها را فراهم کرده بودند. اتفاقی که پیش از این با دلایل مشابهی از جمله رعایت نکردن موارد امنیتی، برای نسخه‌های غیررسمی تلگرام فارسی در گوگل‌پلی افتاده بود.