حدود ۱۳۶ میلیارد مترمکعب کسری مخزن در سفره‌های آب زیرزمینی داریم

به گزارش عصرقائم، “حمید رحمانی” در گفت و گو با برنامه رادیویی «پابه‌پای بهار» با اشاره به وضعیت منابع آبی کشور گفت: ما در منطقه ای خشک و نیمه‌خشک قرار گرفتیم که متوسط بارندگی یعنی ۲۵۰ میلیمتر در سال را نیز دریافت نمی‌کند. در بخش‌های زیادی از کشور دچار کم‌آبی هستیم. بارش‌های موجود متأسفانه پراکندگی زمانی و مکانی مناسبی نداشته است. ما در بعضی از مناطق کشور شاهد سیل بودیم و در بعضی دیگر از مناطق، خشکسالی اتفاق افتاده است.

معاون دفتر توسعه نظام‌های فنی و بهره‌برداری و دیسپاچینگ برق‌آبی شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو با تاکید بر اصلاح فرهنگ استفاده از آب به نحوی که با شرایط اقلیمی سازگار باشد، افزود: شعار امسال روز جهانی آب «آب زیرزمینی نادیدنی را دیدنی کنیم» است. دلیل اینکه تمرکز بر روی آب‌های زیرزمینی قرار گرفته، این است که چالش اصلی دنیا آب‌های زیرزمینی هم به لحاظ کیفیت و هم به لحاظ کمیت است و لازم است که به طور ویژه به آن توجه شود.

وی ادامه داد: چون آب‌های زیرزمینی نادیدنی است و در زیرزمین قرار گرفته، کسی به تغییرات آن توجهی نمی‌کند. مثلاً افت سطح دریاچه ارومیه نهایتاً ۳ متر و ۸۵ سانتی‌متر بود و تبعاتی را در برداشت و این در حالی است که آبخوان‌هایی را داریم که سالی ۳ متر افت می‌کنند و این افت سطح آب زیرزمینی در خیلی از نقاط کشور همراه با فرونشست سطح زمین بوده است و از آن با عنوان «زلزله خاموش» یاد می‌شود.

فرونشست زمین از تبعات کاهش سطح آب‌های زیرزمینی است

رحمانی افزود: فرونشست زمین از تبعات کاهش سطح آب‌های زیرزمینی است که از دلایل آن بهره‌برداری‌های بی‌رویه است. اگر ما به‌صورت درست و اصولی از این منابع استفاده می‌کردیم هیچ‌وقت دچار این تبعات نمی‌شدیم.

وی با اشاره به شاخص‌های بین‌المللی مبنی بر اینکه اگر بیش از ۴۰ درصد از آب تجدیدپذیر مصرف شود تنش آبی ایجاد می‌شود، گفت: ما در بعضی از مناطق کشور در حال مصرف بیش از ۱۰۰ درصد از آب تجدیدپذیر هستیم. یعنی ما سالی حدود ۵ و نیم میلیارد بیش از آن مقداری که سفره آب زیرزمینی تغذیه می‌شود برداشت می‌کنیم و این سبب شده چیزی حدود ۱۳۶ میلیارد مترمکعب کسری مخزن در سفره‌های آب زیرزمینی داشته باشیم.

معاون دفتر توسعه نظام‌های فنی و بهره‌برداری و دیسپاچینگ برق‌آبی شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو درباره راهکارهای لازم دراین‌خصوص گفت: باید مصرفمان را متناسب با وضعیتمان اصلاح کنیم. ما کشوری نیستیم که بتوانیم در همه محصولات کشاورزی به خودکفایی برسیم و بتوانیم خیلی از محصولات صنعتی را تولید کنیم. مثلاً صنایعی مانند فولاد را در میان کویر راه‌اندازی کنیم و بخواهیم از آب‌های زیرزمینی برای فعالیت آن استفاده کنیم.

 ۹۰ درصد از منابع آبی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود

وی افزود: باید کشاورزی‌مان را به نحوی اصلاح کنیم که با حداقل آب، بهترین و بیشترین محصولات را تولید کنیم. در حال حاضر ۹۰ درصد از منابع آبی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود اگر بتوانیم ۱۰ درصد از آب کشاورزی را صرفه‌جویی کنیم حدود ۹ میلیارد مترمکعب آب ذخیره می‌شود و خیلی از مشکلاتمان را در زمینه تأمین منابع آبی برطرف خواهد شد.

رحمانی با تاکید بر اینکه منابع آب شرب محدود است، ادامه داد: اگر بتوانیم در زمینه آب شرب کاری کنیم تا مصرف بهینه باشد به این موضوع کمک می‌کند. رفع بحران آب، هم کمک مردم و هم کمک مسئولین را می‌طلبد و در این زمینه نقش مسئولین پررنگ‌تر است. فرهنگ‌سازی نیازمند مدیریتی است که مسئولین باید اعمال کنند و کشور را با همین محدودیت آب، اداره کنند.

معاون دفتر توسعه نظام‌های فنی و بهره‌برداری و دیسپاچینگ برق‌آبی شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو به آب حاصل از سیلاب‌ها اشاره کرد و گفت: سیلاب در سطح شهر وارد رودخانه‌ها می‌شوند و در جایی متمرکز می‌شوند و در پشت سدها جمع می‌شوند ولیکن باید آب‌هایی که منجر به خسارت می‌شود را با روش‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری کنترل کنیم تا آب به این میزان تمرکز پیدا نکند و تبدیل به سیل نشود و از طرفی این آب‌ها را به‌صورت مناسب ذخیره کنیم و در زمان مناسب از آن استفاده کنیم.

وی در خصوص معاونت دفتر توسعه نظام‌های فنی و بهره‌برداری و دیسپاچینگ برق‌آبی شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو توضیح داد و افزود: در گذشته وزارت نیرو بخش‌های تخصصی و مجزایی از جمله مرکز دیسپاچینگ برق‌آبی که وظیفه‌اش مدیریت سدهای برقابی کشور بود داشته است. دفتر نظام‌های فنی و دفتر نظام‌های بهره‌برداری هم وجود داشت. در واقع این بخش‌ها سه دفتر مجزا از همدیگر بودند اما در تغییر ساختاری که سال گذشته در وزارت نیرو رخ داد و بخش آب را به‌نوعی به شرکت مدیریت منابع آب منتقل کردند این سه دفتر با یکدیگر تلفیق شد.

دیسپاچینگ برق‌آبی؛ مرکز کنترل نیروگاه‌های برق‌آبی کشور

رحمانی در مورد دیسپاچینگ برق‌آبی اظهار کرد: نیروگاه‌ها انواع مختلف حرارتی، هسته‌ای، انرژی‌های نو و برق‌آبی را دارند. برقی که توسط نیروگاه‌های برق‌آبی تولید می‌شود باید توسط بخش مرکزی کنترل شود. اصطلاحاً به مرکز کنترل نیروگاه‌های برق‌آبی کشور، دیسپاچینگ برق‌آبی گفته می‌شود که معادل آن را هم در شرکت توانیر برای نیروگاه‌های حرارتی و سایر نیروگاه‌هایی که وجود دارند، داریم.

وی در پایان اظهار کرد: فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی نقش بسیار مهمی در مصرف بهینه دارد و صداوسیما می‌تواند به ایجاد چشم‌اندازی مناسب برای کشور کمک کند.