عضویت دائم در شانگهای تا تشکیل مثلث سوآپ گازی

به گزارش عصرقائم،  سیاست خارجی دولت سیزدهم در طول کمتر از یک سال از عمر دولت نشان داد که رویکرد دولتمردان جدید در دستگاه دیپلماسی و در حوزه سیاست خارجی یه جانبه نگری نیست و بنای این وجود ندارد که تمام سرنوشت کشور به مذاکره با غرب گره خورده و سایر ظرفیت های داخلی یا منطقه ای نادیده گرفته شود.

این روند البته در حالی بود که بسیاری در روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم و حتی پس از آغاز به کار دولت تلاش در تخریب چهره بین المللی دولت و البته ناکارآمد نشان داده دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم داشتند. ادعایی که تنها چند ماه بعد از آغاز به کار دولت نه تنها محقق نشد بلکه نشان داد که دولت سیزدهم در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی برنامه ریزی دقیق و منطبق بر اصولی دارد که هدفش دفاع از منافع ملی و حقوق ملت است.
نگاهی به دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم در سالی که گذشت به خوبی بیان گر دستاوردهای اثرگذار در این حوزه است.

سفر وزیر امور خارجه به نیویورک و رایزنی با ۵۰ مقام سیاسی
مهر ماه سالی که گذشت حسین امیرعبداللهیان در رای هیئتی دیپلماتیک برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویرک سفر کرد.

دیدارها و ملاقات های وزیر امور خارجه در حاشیه این اجلاس از مهترین دستاوردهای سفر پنج روز هیئت ایرانی به نیویورک بود.

وی در این مدت با وزرای خارجه لوکزامبورگ، فنلاند، کرواسی، مجارستان، نامیبیا، آفریقای جنوبی، هند، سوریه، ونزوئلا، انگلیس، آلمان، اتریش، سوئیس، ترکیه، نیجریه، کرواسی، اسپانیا، ایرلند، بلاروس، دانمارک، ایتالیا، نروژ، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، عراق، الجزایر، اندونزی، ویتنام، صربستان، نیکاراگوئه، سنگاپور، پرتغال، سوئد، قرقیزستان، کوبا، ساحل عاج، فلسطین و … و برهم صالح رئیس جمهور عراق، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل و رئیس مجمع عمومی و رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ دیدار و به رایزنی پرداخت.

اولین دیدار امیرعبداللهیان پس از ورود به نیویورک ملاقات با «فیلیپو گراندی» کمیسر عالی ملل متحد در امور پناهندگان بود و در این ملاقات دو طرف بر اهمیت گسترش رایزنی‌ها بین کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان و جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده و ابعاد مختلف روابط فیمابین را مرور کردند.‌

شرکت در نشست چندجانبه درباره عراق
در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سزمان ملل نشست چندجانبه در خصوص عراق برگزار شد. در این نشست که به ریاست «فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق در محل اقامتگاه سفیر عراق در نیویورک برگزار شد، وزرای خارجه و نمایندگان ارشد جمهوری اسلامی ایران، اردن، عربستان سعودی، ترکیه، کویت، مصر، قطر، فرانسه، مسئول عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دبیرکل اتحادیه عرب، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس حضور داشتند.
وزیر امور خارجه کشورمان در این نشست با بیان این‌که اولویت دولت سیزدهم تقویت و توسعه روابط با همسایگان و منطقه است، گفت: امیدواریم در سایه توسعه مناسبات ایران و عراق مناسبات با سایر همسایگان عراق از رکود و رخوت خارج شود. در این نشست همچنین مقرر شد که نشست بعدی در اردن برگزار شود و شرکت کنندگان بر حمایت از دولت و ملت عراق و بازسازی این کشور و اقدامات این دولت در تقویت امنیت و ثبات عراق تأکید کردند.

عضویت دائم در شانگ‌های
عضویت دائم در پیمان شانگ‌های یکی از نخستین موفقیت‌های دیپلماتیکی بود که در جریان سفر رئیسی به تاجیکستان در بیست و یکمین نشست سران شانگ‌های رقم خورد و این در حالی بود که بیش از یک دهه از ابراز تمایل و اعلام تقاضای ایران برای عضویت در شانگ‌های می‌گذشت. برخی جریان‌ها سعی داشتند تا آنچه را که در حال رخ دادن بود محصول دیپلماسی دولت گذشته معرفی کنند و این در حالی بود که اجلاسیه‌های پیشین هر ساله رئیس جمهور وقت با احتمال نهایی شدن عضویت سفر را آغاز می‌کرد، اما اجماع کشور‌های عضو بر خلاف پیش‌بینی‌ها در دقیقه ۹۰ حاصل نمی‌شد.

تقویت روابط منطقه‌ای و بهبود روابط تنش آلود برخی کشورها
تامید دولت بر تقویت روابط دوستان با کشورهای همسایه از مهمترین رویکردهای دستگاه دیپلماسی کشورمان بوده است از این رو به نحو قابل‌توجهی حتی بر روابط تنش‌آلود جاری میان ایران و بعضی کشور‌های منطقه تأثیر گذاشت.

مذاکرات میان تهران و ریاض در بغداد یکی از اقدامات دستگاه دیپلماسی بود که تا حدود زیادی بر بهبود و توسعه روابط ایران و دیگر کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس تأثیرگذار بود. تلاش ایران برای بهبود روابط با کشورهای منطقه ای مقدمه ای شد تا مقامات اماراتی برای ارسال هیأتی دیپلماتیک به ایران با هدف بازسازی و بهبود روابط از خود واکنش مثبت نشان دهند.

تلاش برای تقویت نفوذ منطقه ای و جبهه مقاومت
در حالی است که سیاست خارجی دولت سیزدهم نه تنها از راهبرد مبتنی بر تقویت قدرت و نفوذ منطقه‌ای و حمایت از جبهه مقاومت پا پس نکشیده است بلکه در همین مدت نشان داده که قصد دارد یکی از نقش‌آفرینان جدی و اصلی در منطقه باشد و در رویداد‌های محیط پیرامونی خود نه یک تماشاگر صرف بلکه عاملی تأثیرگذار باشد.

رویکردی که خود را در دو تنش مهم رخ‌داده در محیط پیرامونی نخست در تحولات مرزی جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان که بر منافع ملی ایران تأثیر می‌گذاشت و بعد در جریان آنچه در افغانستان اتفاق افتاد و ایران در آن به عنوان یک مدیریت‌کننده بحران ظاهر شد، نشان داد.

دیپلماسی منطقه‌ای ایران و تأکیدش بر توسعه تعاملات سیاسی منتهی به نتیجه افزایش تعاملات اقتصادی، نقطه اوج خود را در هفته گذشته و در جریان حضور فعال رئیس جمهور و هیأت همراهش در اجلاس سران اکو و انعقاد قرارداد سوآپ گاز میان دو کشور ترکمنستان و آذربایجان از مسیر ایران نشان داد.

تشکیل مثلث سوآپ گاز ایران، آذربایجان و ترکمنستان
پس از گذشت ۵ سال صحبت از احیای سوآپ گاز ایران و ترکمنستان سرانجام در ۱۶ آذر سالی که گذشت در حاشیه اجلاس اکو، قراردادی سه جانبه امضا شد که بر اساس آن مقرر شد سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.

سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان که به خوبی وجود اراده قوی وزارت نفت در دیپلماسی اقتصادی و انرژی را نشان می‌دهد ، حاکی از آن است که سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان  بن‌بست دیپلماسی انرژی با همسایگان با برداشته شده و مسیر برای همکاری های دو و چدند جانبه منطقه ای هموار شده است.

از سرگیری مذاکرات با موضعی قدرتمند
دولت سیزدهم نشان داد که در کنار تقویت روابط منطقه ای به طور جدی مسئله مذاکرات را نیز دنبال خواهد کرد.

حضور جدی در وین با تیمی متخصص و کارشناس و ارائه پیش نویس منطقی برای تدوام گفتگو ها نشان دهنده اراده جدی دستگاه دیپلماسی برای پیگیری مذاکرات بود.

دولت در  ماه های نخست کار خود علاوه بر بازسازی و ارتقای سطح روابط با همسایگان به موفقیت‌هایی همچون افزایش تولید نفت و آزاد‌سازی بخشی از منابع ارزی بلوکه شده‌اش در خارج از کشور دست یافت. موفقیت‌هایی که به طرف‌های مذاکره کننده نشان داد که دولت جدید ایران قصد ندارد مسائل حیاتی کشور را معطل توافق با آن‌ها نگاه دارد و از هر امکانی برای بی‌اثر ساختن تحریم‌ها بهره می‌گیرد.

توافق های اقتصادی -سیاسی با کشورهای منطقه
شاید بتوان یکی از مهمترین دستاوردهای سیاست خارجی دولت سیزدهم را عقد قراردادهای بلند مدت طی ماه های گذشته دانست.

توافق بلند مدت با چین که بازتاب های گسترده ای در داخل و خارج از کشور داشت و همچنین رایزنی های دیپلماتیک با روسیه از جمله اقدامات اثر گذار در حوزه عملکرد سیاست خارجی به شمار می رود.
به اذعان کارشناسان پیش بینی می شود این توافقات با سایر کشورهای منطقه ای نیز منعقد شود که در این صورت با توسعه روابط منطقه ای فشار تحریمی غرب کاهش خواهد یافت.