اصول و عناصر کلیدی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

به گزارش عصرقائم، نیک‌بخش حبیبی، استاد دانشگاه در یادداشتی نوشت: یکی از سوالات اساسی در مراحل ابتدایی تدوین سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ویژگی‌ها، اصول و عناصر کلیدی این الگو بوده است.

پس از مطالعات و پژوهش‌های وسیع و عمیق و بحث و بررسی اندیشمندان و صاحب‌نظران برجسته، در نهایت دو دسته مبانی تحت عنوان مبانی نظری و اصول عملی به عنوان مبنای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در نظر گرفته شد.

«مبانی نظری» به عنوان مهم‌ترین پیش‌فرض‌های اسلامی، فلسفی و علمی جهان‌شمول معطوف به پیشرفت شامل مبانی خداشناختی، مبانی جهان‌شناختی، مبانی انسان‌شناختی، مبانی جامعه‌شناختی، مبانی ارزش‌شناختی، مبانی دین‌شناختی و مبانی ایران‌شناختی است و مبانی عملی (اصول) نیز بنیادین‌ترین بایسته‌های برآمده از مبانی نظری به شمار می‌روند که چارچوب اوج‌گیری به سوی «آرمان‌ها» و کاربست «تدبیرها» قلمداد می‌شوند.

در این راستا یکی از آثار علمی که مورد توجه قرار گرفت، پژوهشی است با عنوان ” اصول پایه و عناصر کلیدی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جمهوری اسلامی ایران”، این پژوهش به نتایج مشابهی در خصوص اصول پایه و عناصر کلیدی الگوی پیشرفت کشور دست یافته است.

بر اساس یافته‌های علمی این پژوهش، هر الگویی برای مدل‌سازی پیشرفت کشور ، زمانی می‌تواند به صورت ساختارمند ماندگار شود که از یک چارچوب معرفتی برخوردار باشد.

فهم این نظام معرفتی یعنی اصول و عناصر آن، کلید شکل‌گیری این الگو به شمار می‌رود. این پژوهش با توجه به تحولات در حوزه روندها و مبانی توسعه، نهادها، ابعاد، پیشران‌ها و پیش‌شرط‌های پیشرفت اسلامی ایرانی و همچنین با توجه به شناخت قابلیت و محدودیت‌های ملی، مبانی و ارزش‌های اسلامی ایرانی، نیات راهبردی رهبری نظام، به تلفیق و تبیین نتایج احصاء شده پیشرفت مطلوب جمهوری اسلامی ایران در اسناد راهبردی و فرادستی نظام یعنی قرآن، نهج‌البلاغه، قانون اساسی، سند چشم‌انداز ۲۰ ساله و سیاست‌های کلی نظام پرداخته و سپس مقوله‌های راهبردی، پیامدی، علّی، مداخله‌ای و زمینه‌ای آنها را به عنوان اصول پایه‌ای و عناصر کلیدی این الگو کشف و ارائه نموده است.

همچنین تلاش شده تا مدلی برای اصول و عناصر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تنظیم و ارائه بررسی نظام‌مند این مستندات به کمک روش داده بنیاد مدلی را نشان می‌دهد که، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می‌تواند ایران را مبتنی بر اصول پایه‌ای از قبیل توحید، انسان‌محوری، ولایت، عدالت، آزادی، امنیت، معنویت، رفاه، کرامت نفس و حیات طیب و بارور استوار باشد.

از دید این پژوهش عناصر کلیدی موفقیت که به منزله پیشرانه یا موتور محرکه تحقق اهداف این الگو به شمار می‌رود عبارت از: دین‌محوری حاکمیت، توانمندسازی، جهاد مدبرانه ملی، توسعه همه جانبه زیرساخت‌ها، علم و فناوری، وحدت، استقلال همه جانبه، هؤیت اسلامی ایرانی، مشارکت، مردم‌سالاری دینی، صلح و تعامل بین‌الملل، سرمایه و اقتدار حاکمیت ملی است.