شفافیت نباید برای مردم هزینه داشته باشد

به گزارش عصرقائم، مالیات بر مجموع درآمد سالیان طولانی است که به‌نظام مالیاتی کشور پیشنهاد شده و هنوز منتظر اصلاح و حرکت به سمت اجرایی‌شدن است که این اتفاق بنا بر دلایلی نیفتاده است.

محمدعلی طاهری مهر، کارشناس مسائل مالیاتی در پاسخ این سؤال که چرا مالیات بر مجموع درآمد تا کنون مورد اقبال سیاست‌گذار و مردم نبوده است، اظهار کرد: نظام مالیاتی که در حال حاضر در کشور اجرا می‌شود، نظام مالیات‌بردرآمد با پایه‌های مختلف است که با نظام مالیات‌بردرآمد به‌صورت یکپارچه فرق دارد.

وی ادامه داد: درواقع نظام مالیات‌ بر درآمد یکپارچه می‌گوید که همه درآمدهای فرد یک کاسه شود و بعد با نرخی از پیش تعیین شده (ثابت، صعودی یا نزولی) از این درآمد یک کاسه مالیات اخذ شود. کارشناسان کشورهایی که این طرح را اجرا می‌کنند معتقدند که این نظام مالیاتی از افراد برخوردار بیشتر مالیات می‌گیرد و ما را به سمت عدالت می‌برد.

طاهری مهر توضیح داد: اما در کشور ما چند مانع در اجرای چنین طرح‌هایی وجود دارد و سالیان زیادی است که فقط گاهی نام آن را در تحلیل و راهکارهای اقتصادی می‌شنویم.

وی در تشریح این مشکلات گفت: اول اینکه وقتی قرار است که پایه‌های مالیاتی گسترده شود، یعنی بنابراین گذاشته شده که مردم مالیات بیشتری بدهند. طبیعتاً در این صورت نیاز است که اصالت فرهنگی و اخلاق مالیاتی مردم مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد.

این کارشناس تأکید کرد: بسیاری از کارشناسان اقتصادی در این زمینه به مشکل ضعف اخلاق مالیاتی مردم ایران اشاره دارند و معتقدند مردم ما مالیات‌گریزی را برنده بودن می‌انگارند.

وی در پاسخ گفت: این حرف غلط است و درواقع مردم از پول دادن و اثر آن را ندیدن بیزار هستند که این نامش اخلاق مالیاتی ضعیف نیست.

این کارشناس مسائل مالیاتی تشریح کرد: درواقع وقتی مردم می‌بینند که پول کور می‌دهند و این پول صرف عمران و توسعه نمی‌شود و چون می‌بینند این مبالغ دریافتی از مردم صرف هزینه جاری دولت شده است از آن گریزانند و یکی از دلایلی که نظام مالیاتی پس می‌زنند همین عدم منصفانه بودن هزینه کرد مالیات‌های جاری است که در صورت دریافت با روش PIT این مبلغ بیشتر هم خواهد شد.

وی در توضیح دلیل دوم گفت: با وجود ابزارهای گسترده برای فرار مالیاتی مانند سند عادی، شبه پول و … امکان اتخاذ این سیستم باز هم کم‌تر می‌شود زیرا در صورت اجرا همکاری عامل اول (پول کور) و عامل دوم (ابزارهای فرار مالیاتی) سبب شکست این نظام مالیاتی می‌شود.

وی ادامه داد: سومین مشکل این است که اگر سیاست‌گذار به دنبال این است که نظام مالیاتی طراحی کند که مردم با آن همراه باشند، این نظام باید طوری باشد که شفافیت بیشتر برای مردم هزینه نداشته باشد و آن‌ها را نقره‌داغ نکند و درواقع غیرشفاف بودن هزینه داشته باشد تا اگر فرد اقدام به فرار مالیاتی کرد هزینه بیشتری نسبت به پرداخت مالیات داشته باشد.

این کارشناس مالیاتی در جمع‌بندی پایانی گفت: نهایتاً از دلایل عدم جلوه این طرح در بین مردم عدم مطالعه رفتار مردم، عدم شناخت اکوسیستم فرار مالیاتی و اقتصاد پنهان و هزینه‌زا بودن برای صادقین مالیاتی است که در این طرح، این موارد در نظر گرفته نشده است و احتمال اجرایی‌شدن این طرح را به صفر رسانده است.