وجود ۳۰۰۰ محله آسیب‌خیز در کشور

به گزارش عصرقائم، آرزو ذکایی‌فر در گفت‌وگو ، درخصوص آخرین اقدامات سازمان بهزیستی در راستای رصد آسیب‌های اجتماعی کشور بیان کرد: هدف‌گذاری سازمان بهزیستی درخصوص رصد آسیب‌های اجتماعی، همواره شناخت روند تغییرات، وضعیت موجود، شناخت عوامل تعیین‌کننده، عوامل خطر و محافظ و ارتباط آنها با آسیب‌های اجتماعی بوده است تا از این طریق بتواند روند تغییرات را دیده‌بانی کرده و برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر شواهد انجام دهد.

وی با بیان اینکه سازمان بهزیستی طی این سال‌ها هم اقدام به انجام پیمایش‌های متعدد کرده و هم آمارهایی حاصل از سامانه‌های بهزیستی (سامانه ۱۴۸۰، سامانه اورژانس اجتماعی ۱۲۳ و…) جمع‌آوری کرده است، ادامه داد: هدفگذاری سازمان به این نحو بود که بتوان متمرکز، نقطه هدف خود را تا سطح محله‌ها پیش ببریم. به طور مشخص طی سه سال پیاپی داده‌های استان و همچنین سه شهر پر آسیب و کم آسیب را مورد بررسی قرار دادیم.

مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: براین اساس این سازمان در سال گذشته و همینطور دو ماهه اول امسال اقدام به انجام پیمایش و جمع‌آوری داده‌های شهرستان‌ها کرده است؛ به گونه‌ای که بالغ بر ۴۷۰ شهرستان را (کلیه شهرهای سراسر کشور) مورد پیمایش و رصد قرار دادیم. در حال حاضر اطلاعات جمع‌آوری و تحلیل شده است و همچنین به موازات شروع پیمایش شهرستان‌ها، پیمایش محلات را نیز آغاز کردیم.

ذکایی‌فر اظهار کرد: در حال حاضر رصد حدود ۱۷۰۰ محله انجام شده است که رصد ۵۰۰ محله با ظرفیت‌های مردمی و متمرکز بر مسائل محله بود. درنهایت نیازها و اولویت‌بندی محله‌ها بررسی و به دنبال آن نقشه اجتماعی محل انجام شد. هدف گذاری سازمان برای به دست آوردن داده ها و مسائل و نقشه اجتماعی این محلات است، بر مبنای عوامل تعیین‌کننده، می‌توانیم نیازها و اولویت‌ها را شناسایی و سپس الگوها و برنامه‌های مبتنی بر وضعیت آسیب‌های اجتماعی هر استان و شهرستان را با کمک کارگروه‌های استانی تدوین و اجرایی کنیم.

مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به دیگر اقدامات انجام شده در دبیرخانه رصد آسیب‌های اجتماعی این سازمان بیان کرد: با توجه به اینکه دبیرخانه رصد آسیب‌های اجتماعی در کلیه استان‌ها شکل گرفته، سال گذشته به طور متوسط چهار جلسه با مدیریت مدیرکل استان و اعضای دبیرخانه متشکل از دستگاه‌های مرتبط و همکار داشتیم. از ابتدای سال تاکنون نیز به طور متوسط تاکنون دو جلسه در استان‌ها تشکیل شده است.

ذکایی‌فر با بیان اینکه هدف از این جلسات مشارکت و همگرایی دستگاه‌ها به منظور پرهیز از جزیره‌ای عمل کردن و همچنین جلوگیری از هدر رفت منابع و زمان در مداخلات به هنگام و اثربخش در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی میان دستگاه‌ها بوده است، گفت: هدف از ایجاد مشارکت میان دستگاه‌های مختلف طراحی و تدوین برنامه‌ها و الگوهای بومی، منطقه‌ای و استانی بوده است.

وی با اشاره به اینکه در گذشته همیشه برنامه‌ها و طرح‌هایی در زمینه آگاه‌سازی و مداخله سطح یک و دو از سوی دستگاه‌های کشوری طراحی شده و به استان‌ها ابلاغ می‌شد، گفت: در سال جاری هدف‌گذاری سازمان بهزیستی متفاوت است و بر اساس وضعیت موجود، نیازها و اولویت ها مطابق الگوی زیست بوم اجتماعی استان، انتظار بر این است که با همگرایی و همکاری در دستگاه‌ها، استان‌ها ظرفیت اجرایی خود را متمرکز و یکپارچه کنند. از سوی دیگر نیز برای شهرستان‌هایی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی ریسک بالایی دارند، برنامه‌های مختلفی از جمله برنامه‌های آگاه‌سازی و آموزش در جمعیت عمومی، آگاه‌سازی در گروه‌های پرخطر و همچنین غربالگری‌ها و مداخلات لازم انجام می‌شود.

ذکایی‌فر با بیان اینکه نقش وزارت کشور ارتباط بین بخشی دستگاه‌ها است، افزود: به طور مشخص یکی از مسائلی که میان دستگاه‌ها وجود دارد، بحث تبادل داده و اطلاعات است و همواره این مسئله و مشکل مطرح بوده که دستگاه‌ها در ارائه داده و آمار خودداری می‌کردند. براین اساس وزارت کشور از سال گذشته اقدام به عقد تفاهم‌نامه‌ای مشترک بین دستگاه های مرتبط مانند سازمان بهزیستی، سازمان زندان‌ها، قوه قضاییه، نیروی انتظامی و دستگاه‌های مرتبط دیگر کرد و براین اساس کار گروهی تشکیل شد تا دستگاه‌های عضو بتوانند به داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز در سطوح تعریف شده، دسترسی داشته باشند. پیش‌نیاز این کار این است که در ابتدا نوع داده‌های هر دستگاه و میزان وجود ظرفیت‌ها و سامانه‌های هر دستگاه مشخص شود. جلسات این موضوعات با محوریت سازمان امور اجتماعی در حال انجام است و کار در مراحل خوبی است.

مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به سوالی درخصوص اثرگذاری رصد آسیب‌های اجتماعی بر کاهش آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: سازمان بهزیستی برای کاهش آسیب‌ها ۲ اقدام انجام می‌دهد؛ یک سطح از این اقدامات، اقدامات پیشگیرانه مثل آگاه‌سازی عمومی و اختصاصی در سطح عمومی و اختصاصی همچون طرح خودمراقبتی دختران و زنان، پیشگیری از خودکشی، طرح مشارکت اجتماعی نوجوانان، طرح مشارکت اجتماعی زنان، طرح مادر و کودک، طرح مهارت‌های زندگی، آموزش فرزندپروری، پیشگیری از اعتیاد اجتماع‌محور و برنامه‌های اجتماع محور است. برنامه‌های سطح دو مثل برنامه‌های جمعیت‌های خاص هستند که این برنامه‌ها در زمینه ارتقاء سواد سلامت، شناسایی و غربالگری به موقع است و سطح سه که شامل گروه‌های آسیب‌دیده اجتماعی و در معرض آسیب است همچون مراکز مداخله در بحران و سایر مراکزی با توجه به موضوعات در سطح کشور ارائه خدمات نگهداری و تخصصی و بازگشت به زندگی سالم انجام می‌دهند.

وی افزود: امیدوار است با مدد و یاری همه ذینفعان و شرکای اجتماعی بتوان گامی در راستای شناسایی و مداخلات بهنگام با اثربخشی بالا در راستای ارتقاء سلامت اجتماعی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی انجام داد.