کشف حقایقی درباره باباطاهر

به گزارش عصرقائم، به نقل از واحد ارتباطات و اطلاع رسانی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، جلسه نمایش و گفتگو درباره مستند «طاهر» به کارگردانی امیر مسعود حسینی سه‌شنبه ۱۵ شهریورماه در سالن حقیقت مرکز گسترش برگزار شد. رضا صائمی مجری و کارشناس این جلسه بود.

رضا صائمی در آغاز این جلسه گفت: ما در «طاهر» با یک پرتره مواجهیم، پرتره‌ای که ساختش آسان نبوده به این دلیل که اطلاعات و اسناد از بابا طاهر کم است. مستندهای تاریخی معمولا با هدف آشنا شدن مخاطب با یک چهره ساخته می‌شوند. اما این مستند، از بابا طاهر، آشنایی‌زدایی می‌کند. فیلم یک مکاشفه است و از دل افسانه‌ها به حقیقت می‌رسد.

امیرمسعود حسینی نخست از مردم شهرش یاد کرد و گفت: این اکران را به مردم همدان تقدیم می‌کنم که این روزها به دلیل مشکل کم آبی، در شرایط خوبی نیستند. همان طور که اشاره کردید منابع درباره بابا طاهر، اندک است و ساخت این مستند، ساده نبود. ساخت این فیلم، اتفاقی بود. من همدانی هستم، دغدغه ذهنم این بود که درباره باباطاهر، به عنوان یکی از مشاهیر شهرم بیشتر بدانم. شروع به مطالعه کردم و با ابهاماتی مواجه شدم که انگیزه من برای ساخت این فیلم شد. اول نمی‌خواستم فیلم بسازم، دلیل حرکتم جستجوی شخصی بود. اول به یک مقاله تصویری فکر کردم ولی بعد تلاش کردم به سینما نزدیک شوم، سینما یعنی روایت و داستان‌گویی. سال ۹۶-۹۷ پژوهش را شروع کردم، اوایل سال ۹۷ تصویربرداری شروع شد و تا سال ۹۸ درگیر ساخت فیلم بودم.

حسینی درباره گفتار متن طنازانه و صدای سیامک صفری گفت: من دوست داشتم در گفتار متن مطایبه وجود داشته باشد. این حس هم در لحن آقای صفری بود، هم من از ایشان خواستم در بعضی جاها این حس را تقویت کند. از ابتدا در گفتار متن، سعی کردم این موضوع وجود داشته باشد که چیزی که ما اسمش را تاریخ گذاشته‌ایم و درباره‌اش صحبت شده، چقدر واقعیت دارد؟ و می‌شود به آن اعتماد کرد؟ این تردید دلیل ساخت «طاهر» است. به همین دلیل گفتار متن فیلم، گاهی صحبت کارشناسان را نقش می‌کند. به نظرم، بر اساس مطالعاتم، باباطاهر مردی شوخ طبع و رند بوده، پس این طنز در فیلم وجود دارد، او با خودش، با ما و با کارشناسان شوخی می‌کند.

امیرمسعود حسینی در بخش دیگری از سخنانش گفت: مستند «طاهر» به عنوان یک مستند پرتره، تلاشی برای معرفی بابا طاهر به مخاطب است. من نمی خواستم زمان فیلم بیشتر از یک ساعت شود، همه نکاتی که مطالعه کردم به دلیل محدودیت زمان، در فیلم وجود ندارد، اما اغلب یافته‌هایم را آورده ام. این‌ها از منابع تاریخی آمده و ساخته ذهن من نیست. اصل موضوع در شخصیت او، همین تردیدها و ابهام‌هاست.

این کارگردان درباره انتهای فیلم گفت: من در جمع بندی انتهای فیلم سعی دارم این نکته را به مخاطب بگویم که شخصیتی که در طی هزار سال ساخته شده، برایش مهم نیست مردم واقعیت را بدانند یا افسانه‌ها را. آن رندی و شوخ طبعی، این حس را به من می دهد که فکر کنم باباطاهر دوست دارد این بازی را ادامه بدهد، کتاب هایی هست که شاید سال‌های بعد کشف شود. من در فیلم نمی خواستم دل همه را به دست بیاورم، در فیلم جهت گیری وجود دارد و مخاطب متوجه می‌شود. اما خودم قطعیتی درباره این شخصیت ندارم و می‌شود گفت همه این حرفها می‌تواند درست باشد، می‌تواند درست نباشد.

رضا صائمی در بخش دیگری از سخنانش گفت: «طاهر» مستندی پژوهشی است که بر اساس تحقیق استادانی که در این حوزه کار کرده‌اند، ساخته شده است. رگه‌هایی از مستند شهری هم در فیلم وجود دارد. از بابت ثبت تصاویر از مقبره بابا طاهر در ادوار مختلف فیلم جذاب است.

امیرمسعود حسینی در پایان این جلسه گفت: می‌شد به این موضوع از جهات مختلف پرداخت، برای من مهم بود که زمان فیلم کوتاه باشد و ملال‌انگیز نشود. نکات مختلفی پیدا کردم اما همه را در فیلم نیاوردم.

مستند «طاهر» تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی در سایت هاشور در بخش اکران حقیقت، اکران شده است.