هشدار؛ «فانتزی خودکشی» در بین برخی نوجوانان

عضو هیات مدیره انجمن علمی روانپزشکی کودک و نوجوان ایران، با بیان اینکه نوجوانانی که مهارت حل مساله و کمک گرفتن از دیگران آنها ضعیف است بیشتر در معرض اقدام به خودکشی قرار دارند، گفت: نباید از کنار برخی سخنان نوجوان نظیر اینکه “ای کاش من نباشم”، “دوست دارم بمیرم”، “ای کاش به دنیا نمی‌آمدم”، “چرا زنده هستم؟” و… راحت عبور کرد و باید این سخنان را جدی گرفت.

به گزارش عصرقائم، نسرین دودانگی در وبیناری که به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی و با تلاش انجمن علمی روانپزشکان ایران برگزار شد، درباره خودکشی در بین کودکان و نوجوانان اظهار کرد: بعضا رویاپردازی نوجوانان و فانتزی‌هایی که درباره پس از مرگ دارند می‌تواند برای اقدام به خودشکی به آنها انگیزه دهد.

وی درباره “فانتزی خودکشی” در بین نوجوانان با ذکر مثالی توضیح داد: از جمله این فانتزی‌ها و رویاپردازی‌ها این است که نوجوان تصور می‌کند “اگر خودم را بکشم معروف می‌شوم”، “اگر خودکشی کنم افرادی که به من بدی کرده‌اند عذاب وجدان گرفته و اینگونه می‌توانم از آنها انتقام بگیرم” و این رویا پردازی‌ها احتمال اقدام به خودکشی را در بین نوجوانان زیاد می‌کند.

این روانپزشک با بیان اینکه وقتی اقدام به خودکشی قهرمان آمیز طلقی می‌شود انگیزه نوجوان برای اقدام به خودکشی نیز بیشتر می‌شود، تصریح کرد: برای مثال وقتی در رسانه‌ها اعلام می‌شود “دختری به دلیل عدم اجازه ورود به باشگاه ورزشی خودکشی کرد” و این دختر از این طریق معروف می‌شود، انگیزه سایر نوجوانان برای اقدام به خودکشی نیز زیاد می‌شود. به ویژه نوجوانانی که اعتماد به نفس پایینی دارند، خیلی مورد تایید اطرافیان نیستند، بازخورد مثبتی از اطرافیان نمی‌گیرند؛ اقدام به خودکشی برای جلب رضایت دیگران در آنها انگیزه ایجاد می‌کند. از این رو در انتشار اخبار باید به این موارد توجه کرد.

به گفته عضو هیات مدیره انجمن علمی روانپزشکی کودک و نوجوان ایران بر خلاف تصور عموم که اصطلاحا فکر می‌کنند “عقل کودکان به خودکشی قد نمی‌دهد”، بسیار شاهد افکار خودکشی در کودکان هستیم و این افکار می‌توانند از سنین خیلی پایین در بین کودکان نیز وجود داشته باشد.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان با بیان اینکه خودکشی در بین نوجوانان مسری است، تصریح کرد: نوجوانان خیلی از هم تاثیر می‌گیرند چراکه در دورانی قرار دارند که روابط اجتماعی‌ آنها بسیار برایشان اهمیت دارد. از این رو اگر در معرض اخبار مربوط به خودکشی قرار گیرند و خبر اقدام به خودکشی هم سن و سال خود را بشنوند احتمال اقدام به خودکشی در آنها زیاد می‌شود.

دودانگی معتقد است که برای پیشگیری از خودکشی در نوجوانان باید افراد در معرض خطر و علایم هشدار دهنده اولیه را شناخت.

به گفته عضو هیات مدیره انجمن علمی روانپزشکی کودک و نوجوان ایران، خودکشی به صورت “تکانی” در بین نوجوانان رخ می‌دهد و نوجوانان بدون برنامه‌ریزی از پیش انجام شده وقتی در شرایط بحران قرار می‌گیرد با احساس ناامنی، استیصال و شکست تصور می‌کند که بهتر است خودشان را بکشند، از این رو ابزارهای کشنده نباید در دسترس نوجوانان باشد.

این روانپزشک درباره پروتکل‌های لازم برای انتشار اخبار خودکشی در رسانه‌ها، توضیح داد: باید تا احد امکان پوشش خبری این امر محدود باشد. بسیاری از موارد اصلا لازم نیست مطرح شده و یا بزرگ نمایی شوند. رسانه‌ها نباید خودکشی افراد را به عامل خاصی منتسب کنند. برای مثال تصور کنید در رسانه‌ها مطرح شود “کودکی به دلیل نداشتن تبلت خودکشی کرد” و این در حالی است که خودکشی تحت تاثیر عوامل مختلف است و قطعا یک عامل نمی‌تواند باعث این اتفاق شود. بنابراین بیان این خبر به این شکل این استنباط را ایجاد می‌کند که نداشتن تبلت باعث خودکشی شده و تنها راه مقابله با نداشتن تبلت، خودکشی است.

وی همچنین تاکید کرد که در اخبار مربوط به خودکشی نباید به نام، سن و روش اقدام به خودکشی توسط کودک اشاره شود و بهتر است این اخبار در صفحه اصلی سایت‌ها و رسانه‌های خبری قرار داده نشوند.

دودانگی با بیان اینکه بهتر است عکس، فیلم، جزییات و روش اقدام به خودکشی در رسانه‌ها پخش نشود، یادآور شد: نباید خودکشی کودک و نوجوان را یک اقدام هیجان انگیز، دراماتیک، قهرمانانه و یا در پاسخ به اتفاقی خاص عنوان کرد. در غیر این صورت کودک و نوجوان برای اقدام به خودکشی ترغیب می‌شوند.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان همچنین این خبر را هم داد که قرار است “گاید لاین” و راهنمای پیشگیری از خودکشی کودکان و نوجوانان توسط انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران تدوین شده و در اختیار کارشناسان بهزیستی قرار گیرد تا به آنها آموزش‌های لازم داده شود و این کارشناسان بدانند نحوه برخوردشان با تماس گیرندگان خطوط مداخله در بحران باید چگونه باشد.