جشن مولود و غسل تعمید عیسی مسیح

به گزارش عصرقائم، ایام دوازده روزه کریسمس با سالروز میلاد عیسی مسیح در ۲۵ دسامبر آغاز شده و تا جشن «خاج‌شویان» در روز ششم ژانویه ادامه می‌یابد. مسیحیان غربی، در ششم ژانویه دیدار سه مغ شرقی را از مسیح نوزاد جشن می‌گیرند و مسیحیان شرقی فراخور جشن خود را غسل تعمید عیسی در رود اردن می‌دانند. به باور مسیحیان، ریشه جشن در این روز به مناسبت پدیدار شدن روح خداوند در قالب انسان (تولد عیسی مسیح) است.

در برخی متون تاریخی آمده است: تمام کلیساها تا اواسط قرن چهارم میلادی روز ششم ژانویه را به‌عنوان روز میلاد عیسی مسیح جشن می‌گرفتند، اما در اواخر قرن چهارم میلادی مشاهده شد که جشن باستانی تولد ایزد خورشید (میترا) در روز ۲۵ دسامبر برگزار می‌شود و مردم در مراسم‌های مختلف بزرگداشت این ایزد باستانی شرکت می‌کردند. در آن زمان، اسقف روم برای خنثی کردن آداب تولد میترا، زادروز عیسی مسیح را به ۲۵ دسامبر منتقل و جشن غسل تعمید عیسی مسیح را در روز ششم ژانویه ابقا کرد و به‌تدریج تمام کلیساها از این امر پیروی کردند.

درباره چرایی روز کریسمس از ششم ژانویه به ۲۵ دسامبر، آرداک مانوکیان، اسقف فقید اعظم ارامنه تهران در کتاب جشن‌های کلیسای ارمنی نیز نوشته است: «پس از سده چهار میلادی بود که به تصویب کلیسای کاتولیک روم، میلاد عیسی مسیح را در ۲۵ دسامبر و تعمید را در ششم ژانویه جشن گرفتند. تا پیش از آن همگی ششم ژانویه را به عنوان میلاد عیسی مسیح (و تعمید) گرامی می‌داشتند… مقامات کلیسای روم برای آن‌که به برگزاری جشن‌های میترا در ۲۵ دسامبر پایان دهند، قرار گذاشتند تا در همان تاریخ به جای برگزاری جشن میلاد ایزد خورشید، روز میلاد مسیح  را به عنوان روز میلاد خورشید عدالت، جشن بگیرند. به این ترتیب کلیسای روم در سال ۴۵۱ میلادی برای پایان‌دادن به برگزاری جشن ایزد خورشید، روز ۲۵ دسامبر را روز میلاد حضرت عیسی اعلام کرد. پس از گذشت مدتی سرانجام تمام جهان مسیحی آن تاریخ را پذیرفت. اما ارمنیان به رسم کهن پای‌بند ماندند و جشن میلاد و تعمید را همچنان در همان ششم ژانویه برگزار می‌کنند.»

در گفت‌وگویی که ایسنا پیش‌تر از «سیبوه سرکیسیان» ـ پیشوای دینی ارامنه تهران و شمال کشور ـ منتشر کرده بود، آمده است: «در باور مسیحیت، میلاد عیسی مسیح به‌معنای شادمانی روحانی و پالایش روحی است. جشن میلاد مسیح به منزله پذیرفتن عیسی در درون ماست و ما را از مظاهر جسمانی و نیازهای مادی مصون می‌دارد. برگزاری جشن میلاد مسیح در روز ششم ژانویه از سوی کلیسای حواری ارمنی، نوعی اعلام هویت ملی ارمنیان است.»

غسل تعمید یکی از آیین‌های دین مسیحیت است که برای بخشش از گناهان و پیوند با این دین انجام می‌شود. مارنرسای بنیامین در کتاب «مراسم آیینی و کلیساهای شرق آشوری ارومیه» در باره آیین تعمید نوشته است: «تعمید یافتن بی‌تردید راه ورود به مسیحیت است. در قرون اولیه هر که به عیسی مسیح ایمان می‌آورد، تعمید می‌یافت و پس از آن عضوی از کلیسای مسیحیت به شمار می‌آمد. امروزه نیز پس از گذشت قرون و سالیان متمادی از آن زمان، نوزادان همچنان در کلسیا و توسط کشیش و بعضا توسط اسقف تعمید می‌یابند. مراسم باشکوه تعمید بعد از گذشت چهل روز از تولد نوزادان در داخل کلیسا و در اتاق تعمید انجام می‌شود.

آب، روغن زیتون، روغن مسیحیت، روبان قرمز و سفید و صلیب هر کدام در مسیر اجرای مراسم تعمید به جای خود مورد استفاده قرار می‌گیرند. همان‌گونه که گفته شد این مراسم توسط روحانی کلیسا و با کمک شماسان کلیسا (کشیش یار) طبق آیینی خاص با قرائت کتب تعمید انجام می‌شود. انجیل مقدس مورد استفاده در این مراسم انجیل یوحنا فصل سوم و همچنین فصل دهم رساله اول پولس رسول به قُرِنتیان است.

مهم‌ترین دعا در میان دعاهایی که روحانی حین انجام مراسم قرائت می‌کند دعای طلب نزول روح‌القدوس بر نوزادی است که تعمید می‌شود. همان‌گونه که پولس رسول گفته است: «نمی‌دانید که هیکل شما جایگاه روح‌القدوس است.»، در طول انجام مراسم نوزاد سه بار توسط روحانی درون آب غوطه‌ور می‌شود و این به این معنی است که نوزاد در مرگ و قیام «مسیح» شریک می‌شود و بیعانه‌ای است که کلیسا به نوزاد عطا می‌کند مبنی بر این‌که “ای فرزند تو بعد از مرگت و پس از بازگشت ثانوی عیسی مسیح دارای حیات ابدی و زندگی جاودان خواهی بود. ”

پیشنیه غسل تعمید به قبل از مسیحیت برمی‌گردد و کلمه تعمید خود به خود به معنای غسل (شست‌وشو)، طهارت و پاکی و غوطه‌ور شدن در آب است که دارای طبیعت دینی و آیینی است و در عهد قدیم به منظور پاک شدن مورد استفاده بوده است. برای مثال در کتاب مقدس در داستان نعمان آرامی، فرمانده ارتش شاه آرام که به بیماری جذام مبتلا بوده است، آمده که نزد نبی الیشا آمد تا او را از بیماری شفا دهد، پس نبی الیشا فرستاده‌ای به سویش فرستاد و او را دعوت به رفتن به رود اردن کرد تا در آن هفت بار غسل کند. همچنین در مزامیر داوود نبی آمده: “گناه مرا از من دور کن تا پاک شوم، مرا بشوی تا از برف سفیدتر گردم. ”

در جنوب ایران و قسمتی از عراق نیز صابئین مندایی از غسل و غسل تعمید در آب جاری به هنگام اجرا و برگزاری مراسم دینی و آیینی خود استفاده می‌کنند. به هر روی آب نشانه‌ای از پاکی و پاکیزگی در همه ادیان است.»