این‌جا جنگل تیربرق‌های پاسارگاد است، یا محوطه جهانی؟

به گزارش قائم آنلاین،  بیش از پنج ماه پیش نخستین تهدیدها در “عرصه” اثر جهانی پاسارگاد مطرح شدند، نصب تیربرق‌هایی که محوطه‌ی جهانی پاسارگاد را با آثاری مانند آرامگاه کوروش، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری و تنگه بلاغی در معرض تهدید منظری قرار داده بود، هر چند با اعلام دلایلِ توجیهی مانند رفع مشکل کشاورزان و آبِ شُرب روستایی در جنوبِ این شهرستان این کار آغاز شده بود، اما با توجه به استعلام نگرفتن از میراث فرهنگی و تکرار این اتفاق که سال‌های قبل تجربه‌ آن در نقش رستم و تخت‌جمشید برای میراث فرهنگی رخ داده بود، به نظر رسید حساسیت‌هایی برای میراث‌ فرهنگی استان فارس‌ ایجاد شد و حتی مصیب امیری، مدیر کل میراث فرهنگی استان فارس اعلام کرد که «با ارائه طرح برق‌رسانی زمینی توسط اداره برق و کمک سازمان برنامه و بودجه در تامین اعتبارِ اجرای این خط، تیرهای برق عرصه «پاسارگاد» حذف می‌شود«.

ولی بعد از گذشت این مدت زمان تصاویری که در طولِ کمتر از یک ماه گذشته از این محوطه‌ی جهانی دست به دست می‌شوند، نشان دادند که نه تنها تا امروز تیر برق‌های محوطه‌ جهانی پاسارگاد حذف نشده‌اند، بلکه به تعداد آن‌ها نیز افزوده شده است.

حتی افشین یزدانی، باستان‌شناس و مشاور بازنگری حریم محوطه میراث جهانی پاسارگاد نیز در گفت‌وگو با ایسنا و با اشاره به تبدیل شدن وضعیتِ پاسارگاد در قالب یک تهدید در شرایط کنونی و معضلی که قطعا می‌تواند از نظر منظری هشدارهای یونسکو را به دنبال داشته باشد، اعلام کرد؛ «همه‌ کشورها به موضوع انتقال پروژه‌های خطوط برق در محوطه‌های میراث فرهنگی با حساسیت بالا نگاه می‌کنند و در تلاش هستند تا روش‌های جایگزین انتقال را برای کاهش آسیبی که پایه‌ها، تیرها و دکل‌های برق به اصالت تاریخی و چشم‌انداز طبیعی وارد می‌کنند، اجرا و عملی کنند.

وی حتی بهترین راهکار اجرایی براساس پژوهش‌ها و تحقیقات انجام‌شده در کشورهای توسعه‌یافته را انتقال خطوط برق در کانال‌های زیر سطحی دانسته وگفته بود؛ «براساس تجارب کشورهای توسعه‌یافته پس از پایان کار و پوشاندن کانال‌ها به دلیل عمق مطمئنی که برای آن‌ها فراتر از یک عمق سطحی است که مورد شخم ماشین‌های کشاورزی قرار می‌گیرد امکان فعالیت‌های کشاورزی مانند قبل وجود دارد.»

تیربرق‌ها در دو لاین نصب شده‌اند، اما پیگیری حقوقی می‌شود

اما اکنون حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد؛ در گفت‌وگو با ایسنا وضعیت امروز محوطه‌ی جهانی پاسارگاد با تیربرق‌های نصب شده‌اش که منظر تاریخی فرهنگی محوطه‌ی جهانی پاسارگاد را مخدوش کرده‌اند، این طور توصیف می‌کند: تیربرق‌ها در دو لاین نصب شده‌اند، یکی با هدف انتقال خطِ برق برای برق‌رسانی به چاه‌های آب کشاورزی است، که براساس برنامه‌ریزی‌ها قرار بوده حتی در بهمن ماه سال گذشته آن پروژه هم افتتاح شود، اما با آغاز کار نصب تیربرق‌هابه دلیل نگرفتن استعلام از میراث فرهنگی به سرعت کار را متوقف کردیم.

او با بیان این‌که تا زمان انجام نامه‌نگاری‌ها و توقف کار چیزی حدود ۹ تیربرق نصب شده بود، می‌گوید:در برنامه‌ای که قصد اجرایش را داشتند، قرار بود حدود ۵۰ تیربرق توسط پیمانکار اداره برق نصب شود.

وی لاین دوم نصب تیربرق در محدوده‌ی میراث جهانی پاسارگاد را مربوط به برق‌رسانی به چاه آب شرب روستای منطقه بیان می‌کند و می‌گوید: در پروژه‌ی نصبِ تیربرق‌های چاه آب‌شرب، تعداد تیربرق‌ها براساس برنامه‌ریزی حدود ۱۰ تیر یعنی کمتر از لاین اول بود، اما این اتفاق چیزی را از این که هر دو لاین در محدوده‌ی تاریخی و جهانی قرار گرفته‌اند، کم نمی‌کند.

فدایی با اشاره به اعتراض میراث فرهنگی روی لاین تیربرق چاه آب شرب نیز اظهار می‌کند: اداره برق منطقه اعلام کرد؛ مشکل تامین آب منطقه جدی است و مردم نمی‌توانند بدون آب باشند، آب خط قرمز است و آن‌ها نیز مشکل تامین آب شرب را داشتند، اما قول دادند که به محض برطرف شدن مسائل برای اجرای کانال زمینی، تیربرق‌ها از روی زمین حذف و کابل‌ها از سطح زمین عبور داده شوند.

به گفته‌ی او، از سوی دیگر مجموعه استانداری هم قول مساعدت داد تابرای اجرای کابل زمینی تامین اعتبار انجام شود، اتفاقی که هزینه چندبرابری را نسبت به خط هوایی دارد اما قول دادند آن انجام شود.

گزارشی از نصب تیربرق جدید به ما اعلام نشد

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد با تاکید بر متوقف کردن نصب تیربرق برای چاه‌های کشاورزی و انجام شکایت روی ان، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر کشاورزان منطقه نیز پیگیری کردند تا مساعدتِ مجموعه استانداری و اداره برق برای اجرای طرح در سطح زمین انجام شود.

فدایی با بیان این‌که در واحد حقوقی اداره کل میراث فرهنگی فارس پرونده‌ی این اتفاق، گشوده شده است، اظهار می‌کند: رایزی‌های مدیر کل میراث فرهنگی استان فارس براساس اعلام همکاری مجموعه استانداریبر این شد تا ان‌ها متعهد به تامین اعتبار شوند، با این وجود تا کنون جایی ندیده‌ایم که تعداد تیربرق‌های برق چه برای آب شرب و چه برای برق رسانی به چاه‌های کشاورزی ادامه‌دار باشد.

او اضافه می‌کند: تیربرق‌ها برای چاه‌های آب شرب حدود ۱۰ عدد بود و نهایتا حدود ۱۲ پایه تیربرق نیز برای چاه‌های کشاورزی نصب شده بود.

وی با اشاره به اقدام به موقع میراث فرهنگی مبنی بر جلوگیری از این اتفاق،ادامه می‌دهد: کشاورزان محصول خود را با پیش فرضِ انجامِ برق‌رسانی کاشته بودند، تا محصول خود را به موقع آبرسانی کنند ، به همین دلیل میراث فرهنگی در معرض شکایت و گرفتاری زیادی قرار گرفت.

فدایی با اشاره به صحبت‌هایی که میراث فرهنگی با مجموعه فرمانداری و اداره برق داشته است، می‌گوید: ما نمی‌توانیم اعتبار بگذاریم تا این خطوط را زمینی کنیم،در واقع امکان یا مسئولیت‌اش را نداشتیم، اما آن‌ها بسیار متضرر شدند.

لزوم انجام کارهای ژئوفیزیک در منطقه قبل از اجرای طرح زمینی

رییس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد با تاکید بر لزوم انجام اقدامات ژئوفیزیک در محوطه و قبل از انجام کارهای زیرزمینی برای برق‌رسانی در این دولاین می‌گوید: در محدوده فنسیِ میراث‌فرهنگی کاملاوضعیت‌مان مشخص است، اما بخشی ازاین مطالعات نیز در محدوده خارج از فنس انجام شده‌اند. با این وجود ر ارتباط با هر کدام از پروژه‌های خطوط انتقال لوله گاز و نیرو اگر قرار است کاری انجام شود، باید بررسی کارشناسی نخست اتفاق بیفتد و دیگر اقدامات در گام بعدی قرار گیرد.

او با تاکید بر این‌که باید برای این نوع پروژه‌ها اعتبار تامین شود، بیانمی‌کند: ایراد ما این نبود که برق نکشند؛ بلکه زمینی یا زیرزمینی یا بحث کابل‌کشی هوایی از جهت منظری مورد نظر ما بود، اگر زیر زمینی شود بهتر است. آن بررسی‌های کارشناسی ما بوده که راه را نشان می‌دهد و مسیر را تائید یا اصلاح می‌کند.