تدوین ۲ سناریو برای تجارت خارجی در شرایط تحریم

به گزارش قائم آنلاین،  محمد رضا مودودی در گفت‌وگو در خصوص تاثیر تحریم‌های پیش‌رو بر روابط تجاری ایران  گفت: تحریم‌های این دوره با  تحریم‌ها دوره پیشین تفاوت‌هایی دارد زیرا در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ که تحریم‌هایی علیه ایران اعمال شد کشورهای عربی رفتار پرتنشی در مقابل ایران نداشتند اما امروز می‌بینیم که برخی از کشورهای عربی از جمله عربستان در مسیری حرکت می‌کند که اسرائیل و آمریکا خواهان آن است و این امر می‌تواند یک مقدار فضا را متفاوت کند.

قائم مقام سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه در این دوره از تحریم‌ها آمریکا  به شدت در  انزوا قرار گرفته است، گفت: نوع حرکت آمریکا در وضع تحریم‌ها علیه ایران کاملا خودسرانه و یک جانبه است، شرایط آمریکا مثل قبل خیلی مساعد نیست و اروپا در این فضا احساس بدی نسبت به آمریکا دارد زیرا آمریکا با خروج خود از برجام و زیرپا گذاشتن یک معاهده  بین‌المللی اساسا کشورهای دیگر را در این  پیمان بین‌المللی تحقیر کرده و بدین ترتیب هیچ ضمانت اجرایی برای هیچ پیمانی نگذاشته است.

وی با بیان اینکه اروپا در مورد این رفتار آمریکا حیثیتی برخورد می‌کند گفت: اتحادیه اروپا و کشورهایی که در ۱ + ۵ طرف ما هستند در این قضیه حق را به جانب ایران می‌دهند.

مودودی با اشاره به آمار صادرات در بهار امسال بیان داشت: صادرات در سه ماهه ابتدای امسال نزدیک به برنامه‌ هدف گذاری  در برنامه ششم یعنی ۲۱٫۷ درصد  رسیده است و در این مدت صادرات ما  نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است و این مساله نشان می‌دهد که رویکرد آمریکا خیلی موفق نبوده است.

قائم مقام سازمان توسعه تجارت بیان داشت: اما ما هنوز وارد بحث جدی تحریم‌ها نشده‌ایم و قاعدتا باید برای تجارت در آن شرایط فکری شود تا دچار مشکل نشویم.

* برای حفظ تجارتمان در شرایط تحریم برنامه داریم

مودودی گفت: ما برای تجارتمان در  هر حالتی (خوشبینانه و بدبینانه) سناریو تعریف کرده‌ایم و امیدواریم که حالت بدبینانه شکل نگیرد و بیشتر کشورهای اروپایی و ۱ + ۵ را در کنار خودمان داشته باشیم و بتوانیم رابطه تجاری خودمان را حفظ کنیم.

وی افزود: اساسا آمریکا طرف تجاری اصلی ما نیست و اگر این کشور به شرکت‌های بین‌المللی فشار نیاورد،  حرف‌هایش بی‌اثر خواهد بود.

وی در مورد تشکیل بازار ثانویه ارزی و فروش اظهارنامه‌های صادراتی با نرخ توافقی بین صادرکننده و وارد کننده گفت: در سیاست جدید دولت، قیمت اظهارنامه صادراتی توافقی است و چون اظهارنامه‌های صادراتی  برای واردکنندگان  غیرنفتی باید از  کشورهای مختلف اروپایی،  آسیایی و ..   که به آن صادراتی داشته‌ایم تهیه می‌شود بنابراین این اظهارنامه‌ها  با توجه به هزینه‌های انتقال پول ترجیحا برای واردکنندگانی  مناسبت‌تر است که می‌خواهند  ارز خود را از صادرکننده ای دریافت کند که کالا را به همان کشور صادر کرده است.

مودودی با بیان اینکه اگر فرآیند تولید، صادرات و واردات به صورت کلی دیده شود و این فرآیند درست مدیریت شود مشکلی بوجود نمی‌آید، اظهار داشت: مشکل نقدینگی سرگردانی است که به صورت بهمن در حال ریزش است و هر لحظه در حال بزرگتر شدن و خطرناک‌شدن است.

* نقدینگی سرگردان تهدیدی برای بهم ریختن سیاست‌های مالی وپولی دولت در بازارهای داخلی و خارجی

قائم مقام سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه اکنون مشکل ، نرخ ارز رسمی نیست  بیان داشت: اگر نقدینگی سرگردان  مدیریت نشود تمام سیاست‌های مالی و پولی دولت در بازار‌های داخلی و بین‌المللی به هم می‌ریزد زیرا  ورود این نقدینگی درهر بازاری مثل سکه، ارز،‌خودرو، بورس و …  چالش برانگیز بوده است.

وی در پاسخ به این سوال که آقای جهانگیری از صادرکنندگان بخش خصوصی خواسته‌اند که بازارهای صادراتی خود را تغییر دهند و بازارها را به سمت کشورهایی تغییر دهند که در آنجا امکان نقل و انتقال پول است‌تر است، آیا این  خواسته شدنی است، گفت: در سال‌های گذشته این تجربه را داشته‌ایم که بیش از  ۹۰ درصد صادرات ما  به ۲۰ کشور هدف صادراتی بوده است و در دوران تحریم‌های گذشته هم ۸۰ درصد صادرات ما به ۸ کشور بوده است اما در سال‌های بعد از برجام تعداد کشورهای هدف صادراتی ما افزایش یافت.

مودودی اظهار داشت: اما بررسی‌ها حاکی از آن است که محدودیت‌ بازارهای صادراتی ما زیاد است و مطالعات انجام شده هم نشان می‌دهد که شرایط اغلب کشورها بجز چند کشور مطرح و بزرگ که سابقه چند صد ساله در  صادرات همین گونه است.

وی افزود: بخش عمده‌ای از کالاهای صادراتی کشورها به کشورهایی صادر می‌شود که با هم اتحادیه‌های منطقه‌ای تشکیل می‌دهند و حتی ۷۰ درصد مقاصد صادرات کشورهای مختلف، کشورهایی است که با آنها تعرفه ترجیحی دارند.

قائم مقام سازمان توسعه تجارت بیان داشت: این در حالی است که که ما در بخش انعقاد قراردادهای منطقه‌ای چندان ایفای نقش نکرده‌ایم اما آنچه که واقعیت دارد این است که عمده صادرات ما به ۲۰ کشور جهان است و این ۲۰ کشور هم واردات از کشورهای دیگر برایشان چندان صرفه اقتصادی ندارند و ایران برای آنها یک فرصت است تا بتوانند کالاهای وارداتی مورد نیاز خود را از ما تامین کنند.

وی افزود: ما باید از این فرصت‌ها حداکثر استفاده را داشته باشیم زیرا عراق و افغانستان به تنهای از ظرفیت صادرات ۱۰ میلیارد دلاری برای ما برخوردار است و کشورهای منطقه اوراسیا هم از ظرفیت قابل توجهی برای صادرات برخوردار است.

مودودی اظهار داشت: البته ایران برای تقویت روابط تجاری با کشورهای منطقه اوراسیا وارد عمل شده است.

وی با بیان اینکه چین و هند هم دو ظرفیت بالای صادراتی برای ایران به شمار می‌روند، اظهار داشت: هر دو کشور چین و هند برای تجارت به ایران نیازمندند و ما هم به آنها نیازمند هستیم و این دو کشور در دوره تحریم‌های قبلی تجارت با ایران را قطع نکردند و به نظر می‌رسد اکنون هم قصد جدا شدن از فرآیند تجارت با ایران را ندارند.

قائم مقام سازمان توسعه تجارت بیان داشت: اما برخی از کشورها مثل ژاپن ترجیح می‌دهند در مسیر آمریکا حرکت کنند که در تجارت و صادرات هم جزء بازار اصلی ایران محسوب نمی‌شوند.

وی با بیان اینکه کره جنوبی هم جزء بازارهای اصلی صادراتی ایران به شمار نمی‌رود، گفت: این کشور هم در تجارت مطابق سیاست‌های آمریکا حرکت می‌کند در حالی که براساس تامین نیاز مواد اولیه با ما در ارتباط هستند و قاعدتا در این شرایط ترجیح می‌دهند که مواد اولیه را گران‌تر تهیه کنند اما از ما نخرند که قطعا در دنیای رقابت می‌تواند برای آنها هزینه‌ بر هم باشد.

وی در خصوص هدف‌گذاری صادرات برای سال ۹۷ و چشم‌انداز ۱۴۰۴ گفت: براساس برنامه ششم باید سالانه رشد صادرات غیرنفتی ۲۱٫۷ درصد باشد البته برای دستیابی به این مهم یک سری الزامات از قبیل برقراری روابط بانکی با دنیا، رفع تنش‌های بین‌المللی، بحث مشوق‌های صادراتی و تعدیل نرخ بهره‌بانکی،‌جذب ۶۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در سال، تسهیل فضای کسب و کار … لازم است.

مودودی بیان داشت: اما علیرغم اینکه هیچکدام از پیش‌نیازهای رشد صادرات مهیا نشد براساس اتفاقات اخیر ارزی و توجیه اقتصادی که صادرات پیدا کرد  ما در ۲ ماهه ابتدای امسال رشد ۲۲ درصدی در صادرات کالاهای غیرنفتی را تجربه کردیم و توانستم در ۳ ماهه ابتدای امسال رکود ۲۱٫۷ درصد صادرات را محقق کنیم.

* برنامه‌ریزی برای صادرات ۵۴ میلیارد دلاری در سال جاری

وی با بیان اینکه براساس برنامه برای صادرات ۵۴ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی در سال جاری هدف‌گذاری شده است، افزود: من فکر می‌کنم بتوانیم این شرایط صادراتی را در سال جاری ادامه دهیم مگر اینکه آمریکا بخواهد تمام قد در مقابل تجارت خارجی ایران بایستد و تمام راه‌های مبادلات مالی را به روی ایران ببندد و اگر این شرایط بوجود آید باید تصمیمات دیگری اتخاذ شود و شاید حتی دیگر اولویت یک ما صادرات نباشد بلکه شاید اولویت‌های دیگری برسیم که باید براساس آن عمل کنیم.

مودودی اظهار داشت: ما برای شرایط خوشبینانه و بدبینانه  تجارت  در تحریم‌های پیش‌رو برنامه داریم و شرایط فعلی نسل جدید جنگ‌های دنیا است که ما در حال تجربه آن هستیم.

وی افزود: بنابراین در شرایط جنگی باید منابع ارزی درست مدیریت شود و صرف خرید کالاهای غیر ضروری نشود و برای چرخیدن چرخ اقتصاد باید مانع خروج سرمایه شویم و از آنجا که در سال‌های گذشته  شرکت‌های مختلفی در کشور ایجاد شده بنابراین از این ظرفیت برخوردار هستیم که در بخش‌های مختلف نیازهای اساسی خودمان را تامین کنیم.

قائم مقام سازمان توسعه تجارت بیان داشت: از لحاظ اقلیم هم ما از کشوری بهره‌مند هستیم که ظرفیت برآورده کردن نیازهای اولیه جمعیت خودش را دارد.

مودودی با اشاره به اینکه بازار ایران بازار بزرگی است، گفت: ایران هیجدهمین  کشور از نظر GDP در دنیاست و نوزدهمین بازار بزرگ دنیا است  و  این بازار برای تولید‌کنندگان داخلی  با توجه به محدودیت‌هایی در واردات اعمال شده  یک مزیت محسوب می‌شود.

وی افزود: اگرچه ممکن است تصمیماتی که آمریکا می‌گیرد بر روی روابط تجاری برخی از کشورها موثر باشد اما این تصمیمات  با توجه به ظرفیت‌ها ما و آمادگی ما در مقابل تحریم‌ها خیلی بر روی شرایط ما تاثیرگذار نیست.

مودودی اظهار داشت: اکنون زمان اتحاد بین مسئولین و احزاب است تا  با کمک مردم خودمان را برای مقابله با شرایط جدید آماده کنیم.