عربستان از خطوط قرمز عبور کرد

به گزارش قائم آنلاین، با گسترش ابعاد تکان‌دهنده پرونده مفقود شدن «جمال حمزه محمد خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد عربستانی در کنسولگری ریاض در استانبول، با یکی از تحلیلگران ترکیه‌ای گفت‌وگو کردیم.

«مروه شبنم اوروج» تحلیلگر و ستون‌نویس روزنامه «دیلی صاباح» در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل فارس، به واکنش دولت ترکیه و کشورهای غربی به این اقدام سعودی‌ها در ربایش یا به قتل رساندن خاشقچی و همچنین تاثیر آن در دیگر منتقدان و فعالان ضد ریاض پرداخت.

خانم اوروج درباره جزئیات جدیدتر از پرونده خاشقچی گفت: «من فعلا منتظر بیانیه نهایی و رسمی مقامات ترکیه هستم. بیش از یک هفته است که او وارد کنسولگری شده و بیرون نیامده است. اظهارات ناشناس متعددی درباره سرنوشت خاشقچی منتشر شده است».

وی در پاسخ به اینکه آیا ترکیه در صورت رسیدن به یک جمع‌بندی درباره مقصر بودن سعودی‌ها، علنا آن را اعلام و محکوم خواهد کرد و حاضر می‌شود بهای سیاسی آن را بپردازد، توضیح داد: «معتقدم که آنها (ترکیه) این کار را می‌کنند. گزینه‌ای برای انتخاب بین بحران دیپلماتیک یا غرور سیاسی وجود ندارد. یک مرد در داخل کنسولگری ناپدید شده و این یک موضوع انسانی است که بالاتر از هرچیزی قرار دارد. اینکه این اتفاق در یک کنسولگری در ترکیه افتاده، برای دولت بسیار سنگین است.»

این روزنامه‌نگار ترکیه‌ای با تاکید بر اینکه این آنکارا نیست که باید به خاطر روابط دوجانبه نگران باشد، افزود: «این سعودی‌ها بودند که بی‌پروایانه چنین کار وحشتناکی را در خاک یک کشور خارجی انجام دادند. این یک توهین به ترکیه تلقی می‌شود… جان یک انسان به خطر افتاده و این بالاتر از هر امر دیپلماتیک یا سیاسی است».

خانم اوروج ضمن اشاره به اینکه فقط روابط آنکارا-ریاض به خطر نخواهد افتاد، ادامه داد: «همچنین کشورهای دیگر از آمریکا گرفته تا دولت‌های اروپایی باید درباره آینده روابط خود با سعودی‌ها تجدید نظر کنند. این فقط مشکل ترکیه نیست».

وی درباره چرایی تصمیم سعودی‌ها به سر به نیست کردن خاشقچی در ساختمان کنسولگری خود در استانبول و اینکه آیا این اقدام حاوی پیام خاصی بود، تصریح کرد: «کسانی که از ظلم و سرکوبگری محمد بن سلمان (ولی‌عهد سعودی) گریخته و به شهرهای غربی مانند لندن یا نیویورک رفته‌اند می‌گویند که حتی در این کشورها هم احساس امنیت ندارند. آنها می‌گویند جایی نیست که ریاض نتواند به (آنها)‌ دسترسی پیدا کند».

این ستون‌نویس روزنامه دیلی صاباح با بیان اینکه سعودی‌ها به قدری مغرور بودند که بدون توجه به عواقب، این کار را در یک مکان دیپلماتیک انجام دادند، گفت: «معتقدم خاشقچی گمان می‌کرد (یا او را به این فکر انداخته بودند) که امن‌ترین مکان برای گرفتن مدارک رسمی لازم (برای ازدواج) استانبول است. او می‌توانست این کار را در لندن یا واشنگتن انجام دهد ولی فکر کرد استانبول امن‌تر است. شاید ایده خودش بود شاید هم فرد دیگری متقاعدش کرده اما قطعا به دام افتاده است».

خانم اوروج در پاسخ به این سوال که آیا غرب واقعا خواستار مشخص شدن ابعاد این قضیه و اعمال فشار به ریاض به خاطر اقدام علیه یک روزنامه است، خاطر نشان کرد: «این چیزی نیست که شما آن را در گنجه بگذارید و فراموشش کنید. بوی تعفن آن به قدری بد است که هیچ کشوری،‌ حتی آنهایی که خواستار روابط خوب با (سعودی‌ها) هستند، نمی‌تواند به آن بی‌اعتنایی کند. اگر نمی‌خواهند زمانی که درباره حقوق بشر، دموکراسی، تحمل در برابر انتقاد و آزادی بیان صحبت می‌کنند به عنوان منافق شناخته شوند، نباید از پرسش درباره سرنوشت خاشقچی دست بردارند».

وی با بیان اینکه پایتخت کشورهای غربی هر روز بیشتر در این باره حساس می‌شوند، اضافه کرد: «حتی اگر برخی (از کشورهای غربی) بخواهند این مسئله فراموش شود، ترکیه اجازه نخواهد داد. شاید ریاض پول بسیار زیاد و دوستان اطلاعاتی بیشتری در امارات عربی متحده و اسرائیل داشته باشد که در خارج شدن از این افتضاح به آنها کمک کنند. اما گمان نمی‌کنم دیگر اکنون کافی باشد زیرا آنها زیاده‌روی کرده و از خطوط قرمز گذشتند».

لحظه ورود خاشقچی به کنسولگری سعودی در استانبول

خاشقچی ۵۹ ساله سه‌شنبه هفته قبل (دهم مهر – دوم اکتبر) برای امور ازدواج خود به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرد، اما خروج وی از این ساختمان ثبت نشده است. (+) چهار روز بعد (چهاردهم مهر – ششم اکتبر)،‌ خبرگزاری رویترز به نقل از دو مسئول ترکیه‌ای گزارش داد که وی احتمالا کشته شده است.

وزارت خارجه ترکیه نیز ضمن احضار دو مرتبه‌ای سفیر عربستان سعودی در آنکارا، خواستار تفتیش کامل ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول شده است. (+) «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه نیز با هشدار به مقامات سعودی، تاکید کرد که آنها باید ثابت کنند خاشقچی سالم از کنسولگری خارج شده است.

بعد از گزارش روزنامه «نیویورک تایمز» مبنی بر به قتل رسیدن و سپس تکه تکه شدن جسد خاشقچی برای انتقال راحت‌تر به بیرون از ساختمان کنسولگری (+) مقامات غربی و کشورهایی که ریاض اغلب آنها را متحد نزدیک خود می‌داند، این حادثه را جدی گرفته و ضمن ابراز نگرانی، از عربستان سعودی خواستند که هرچه سریع‌تر به ابهامات در این‌باره پاسخ شفافی بدهد. (جزئیات بیشتر)

روزنامه «صاباح» ترکیه نیز بامداد چهارشنبه با انتشار نام و تصویر ۱۵ سعودی مشکوک به دست داشتن در پرونده خاشقچی، جزئیاتی جدید و تکان‌دهنده از این ماجرا نقل کردند (جزئیات بیشتر).