زبان فارسی از رتبه ۳۰ به رتبه پانزدهم در جهان رسید

به گزارش قائم آنلاین، به نقل از اداره روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در حاشیه مراسم سیزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب به میزبانی دانشگاه شیراز، از ارتقاء ۱۵ مرتبه‌ای زبان فارسی از رتبه سی‌ام به رتبه پانزدهم در جهان خبر داد.
وی گفت: بررسی نقشه جامع علمی کشور از یک سو و همچنین تأکیدات رهبری انقلاب در دیدارهای مختلف با اعضاء هیئت علمی دانشگاه و متخصصان زبان فارسی بیش از پیش اهمیت این زبان را به عنوان زبان علمی بین‌المللی آشکار می‌سازد.
دهقانی اظهار داشت: به منظور نیل به این مهم، سیاستگذاران عرصه پژوهش و همچنین پژوهشگران توجه بیشتری به انتشار آخرین دستاوردهای دانشمندان به زبان فارسی نموده‌اند و پژوهشگران نیز در سال‏های اخیر با انتشار مقالات بیشتردر مجلات معتبر نمایه شده فارسی در پایگاه بین‌المللی اسکوپوس توانسته‌اند جایگاه و اهمیت زبان فارسی را بیش از پیش پر رنگ‌تر نشان دهند. با نگاهی جامع و تحلیلی وضعیت زبان فارسی از سال ۱۹۹۷تا انتهای سال ۲۰۱۷ در پایگاه بین‌المللی اسکوپوس نشان می‏دهد که انتشار مدارک علمی به زبان فارسی در دو دهه گذشته بیش از ۴۰ برابر و رتبه جهانی زبان فارسی نیز با ۱۵ پله ارتقاء، از رتبه سی‌ام به پانزدهم رسیده است.
وی افزود: با بررسی مدارک ثبت شده از نظر تعداد انتشارات زبان فارسی در سال‌های ۲۰۱۷-۱۹۹۷، در پایگاه اسکوپوس رشد چشمگیری مشاهده می‌شود. در بازه زمانی ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ مدرکی به زبان فارسی در پایگاه اسکوپوس نمایه نشده است. در واقع از سال ۲۰۰۱ ظهور زبان فارسی بعنوان زبان علم در پایگاه استنادی فوق بوده و تعداد ۴۲ مدرک به زبان فارسی در سال ۲۰۰۱ نمایه شده و روند افزایشی آن در طول سال‌ها ادامه و عملا تعداد مدارک فوق از سال ۲۰۱۲ به بیش از ۱۰۰۰ رسیده است.
سرپرست ISC گفت: در حال حاضر تعداد مدارک نمایه شده به زبان فارسی در سال ۲۰۱۷ به میزان ۱۸۳۴ مدرک افزایش یافته است. مقایسه تعداد مدارک ثبت شده نشان می‌دهد که در بازه زمانی یاد شده تعداد انتشارات فارسی بیش از ۴۰ برابر افزایش یافته است. بنابراین میزان رشد متوسط سالانه کمیت تولید علم به زبان فارسی در دو دهه اخیر برابر با ۲۵ درصد بوده است.
دهقانی خاطرنشان کرد: مقایسه رتبه زبان فارسی در میان سایر زبان‌های دنیا از نظر تعداد مدارک نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس نشان می‌دهد که زبان فارسی از نظر تعداد مدارک نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در میان سایر زبان‌ها در سال ۲۰۰۱ دارای رتبه سی‌ام بوده و در گذر زمان همواره رو به رشد بوده است چنانچه در پایان سال ۲۰۱۷ زبان فارسی رتبه پانزدهم در میان تمامی زبان‌ها را کسب نموده است. پیشرفت قابل ملاحظه زبان فارسی از نظر افزایش تعداد انتشارات حاکی از توجه درست پژوهشگران به اهمیت این زبان به عنوان زبان علمی در سطح بین‌المللی است.
وی افزود: پایگاه استنادی اسکوپوس با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از قوانین و مقررات؛ مجلاتی به ۵۸ زبان گوناگون در دنیا نمایه می‌کند. سهم (درصد) انتشارات به زبان‌های مختلف در بازه زمانی ۲۰۱۷-۱۹۹۷ حاکی از آن است که نزدیک به نود درصد (۴/۸۹ درصد) انتشارات نمایه شده در این پایگاه به زبان انگلیسی است. از ۶/۱۰ درصد باقی مانده برای سایر زبان‌ها، زبان‌های چینی، آلمانی، فرانسه و اسپانیایی رتبه‌های دوم تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند. از ۵۸ زبانی که مجلات‌شان در اسکوپوس نمایه می‌شود زبان فارسی در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ رتبه ۱۵ داشته و در دو دهه گذشته در مجموع رتبه ۲۲ را از نظر تعداد مقالات نمایه شده به خود اختصاص داده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: براساس داده‌های مستخرج از پایگاه سایماگو تعداد ۱۷۱ مجله به نام جمهوری اسلامی ایران ثبت شده و مقالات آنها در حوزه‌های موضوعی مختلف و به زبان‌های متفاوت فارسی و انگلیسی در پایگاه اسکوپوس نمایه شده است. از این تعداد نشریه، حدود ۶۷ نشریه در حوزه‌های مختلف علمی مقالات خود را به زبان فارسی منتشر می‌نمایند. بررسی‌ها حاکی از آن است که در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی ۲۰۱۷-۱۹۹۷؛ مجموعا ۱۲۹۴۶ مقاله به زبان فارسی در ۶۷ مجله نمایه شده در این پایگاه، منتشر شده است. بررسی مجلاتی که بیشترین مقالات به زبان فارسی در پایگاه استنادی اسکوپوس دارند نشان می‌دهد که مجله دانشکده پزشکی اصفهان با ۱۹۳۳ مقاله رتبه نخست، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران با ۱۷۰۴ مقاله رتبه دوم و مجله زنان، مامایی و نازایی ایران با ۷۰۸ رتبه سوم را داشته‌اند.
دهقانی در پایان گفت: علیرغم رشد زبان فارسی به عنوان زبان علم بین‌الملل، به نظر می‌رسد لازم است گام‏های بزرگی در این زمینه برداشته شود. یکی از مناسب‌ترین راه‌های عملی برای گسترش زبان فارسی سرمایه‌گذاری در صنعت نشر حرفه‌ای و تشویق نشریات و کنفرانس‌های علمی فارسی به عنوان زبان علم است. بازار نشر علم دنیا یک بازار انحصاری بوده به گونه‌ای که تنها هفت ناشر بین‌المللی بیش از ۵۰ درصد مقالات دنیا را منتشر می‌کنند، بنابراین توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم بین‌المللی نیازمند سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی، آموزش و تشویق مؤلفه‏‌های اثرگذار در نشر علم است.