این بیماری بی علامت است و از آن با نام قاتل خاموش یاد می شود چرا که افراد نسبت به درمان آن توجه کافی نشان نمی دهند. در این بخش با شما را با جزییات تمام درمان های فشار خون آشنا می کنیم و فشار خون مناسب برای هر سن و سال را بیان می کنیم.
عدد فشار خون مناسب برای هر سن و سال
انسان به محض به دنیا آمدن دارای فشار خون است و نوزادان نیز دارای فشار خون هستند. اگر فشار خون نداشته باشیم خون به مغز و قلب و هیچکدام از اعضای حیاتی نمی رسد. نوزادان دارای فشار خون پایین تری به نسبت کودکان و نوجوانان هستند.
حداقل فشار خون در دوران نوزادی و در سنین ۱ تا ۱۲ ماهگی ۷۰ روی ۵۰ است و فشار خون طبیعی در این دوران ۹۰ بر روی ۶۰ است و حداکثر فشار خون در این دوران ۱۱۰ بر روی ۷۵ می باشد.
کم کم با بالا رفتن سن و ورود به مرحله کودکی و در سنین ۱ تا ۵ سالگی حداقل این فشار به حدود ۸۰ روی ۵۵ می رسد. فشار خون طبیعی در این دوران ۹۵ بر روی ۶۵ است و اگر فشار خون در این سنین ۱۱۰ بر روی ۷۹ باشد بسیار خطرناک است.
فشار خون طبیعی در سنین ۶ تا ۱۳ سالگی ۱۰۵ بر روی ۷۰ است و حداقل این فشار ۹۰ بر روی ۶۰ و حداکثر این فشار ۱۱۵ بر روی ۸۰ است.
عدد فشار خون مناسب کودکان و نوجوانان
در سنین بین ۱۴ تا ۱۹ سالگی فشار خون طبیعی ۱۱۷ بر روی ۷۷ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۰۵ بر روی ۷۳ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۲۰ بر روی ۸۱ می باشد.
فشار خون نرمال برای افراد جوان در سنین ۲۰ تا ۲۴ سالگی ۱۲۰ بر روی ۷۹ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۰۸ بر روی ۷۵ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۳۲ بر روی ۸۳ می باشد.
فشار خون نرمال برای افراد جوان در سنین ۲۵ تا ۲۹ سالگی ۱۲۰ بر روی ۷۹ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۰۸ بر روی ۷۵ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۳۳ بر روی ۸۴ می باشد.
عدد فشار خون افراد جوان و میان سال
فشار خون طبیعی در سنین ۳۰ تا ۳۴سالگی ۱۲۲بر روی ۸۱است و حداقل این فشار در این سنین ۱۱۰بر روی ۷۷و حداکثر این فشار ۱۳۴ بر روی ۸۵ است.
فشار خون طبیعی در سنین ۳۵تا ۳۹ سالگی ۱۲۳بر روی ۸۲است و حداقل این فشار در این سنین ۱۱۱بر روی ۷۸و حداکثر این فشار ۱۳۵ بر روی ۸۶ است.
در سنین بین ۴۰ تا ۴۴ سالگی فشار خون طبیعی ۱۲۵ بر روی ۸۳ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۱۲ بر روی ۷۹ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۳۷ بر روی ۸۷ می باشد.
در سنین بین ۴۵ تا ۴۹ سالگی فشار خون طبیعی ۱۲۷ بر روی ۸۴ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۱۵بر روی ۸۰ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۳۸ بر روی ۸۸ می باشد.
عدد فشار خون برای افراد مسن چه مقدار است؟
فشار خون نرمال برای افراد در سنین ۵۰ تا ۵۴سالگی ۱۲۸ بر روی ۸۵ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۱۶ بر روی ۸۱ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۴۲ بر روی ۸۹ می باشد.
فشار خون نرمال برای افراد در سنین ۵۵ تا ۵۹سالگی ۱۳۱بر روی ۸۶است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۱۸ بر روی ۸۲ و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۴۴ بر روی ۹۰ می باشد.
فشار خون نرمال برای افراد در سنین ۶۰تا ۶۴سالگی ۱۳۴ بر روی ۸۷ است ، حداقل فشار خون برای این سنین ۱۲۱ بر روی ۸۳و حداکثر فشار خون برای این سنین ۱۴۷ بر روی ۹۱ می باشد.
با افزایش سن فشار خون کمی افزایش می یابد. میانگین فشار خون برای افراد مسن ۶۰ تا ۷۰ ساله ۱۳۴/۸۷ می باشد.
عدد فشار خون نرمال و غیر نرمال
ورزشکاران به دلیل ورزش و فعالیت بدنی، ضربان قلب پایین تر و در نتیجه فشار خون پایین تری نسبت به افراد عادی دارند، فشار خون مطلوب برای ورزشکاران کمتر از ۱۲۰/۸۰ می باشد.
اگر فشار خون نرمال است یعنی کمتر از ۱۲۰/۸۰ است حداقل هر ۲ سال یکبار فشار خون را اندازه بگیرید.
اگر فشار خون سیستولیک بین ۱۲۰ و ۱۳۹ و دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ می باشد هر سال فشار خون خود را اندازه بگیرید شما مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستید.
اگر فشار خون ۱۴۰/۹۰ یا بالاتر باشد شما فشار خون بالا دارید و باید به پزشک خود مراجعه کرده و اقدامات لازم برای کنترل فشار خون بالا را آغاز کنید.
عدد فشار خون غیرقابل علاج اما قابل کنترل
فشار خون مانند بسیاری از بیماری های دیگر غیر قابل درمان اما قابل کنترل است و افراد مبتلا به این بیماری باید تا آخر عمر تحت درمان قرار بگیرند.
فشار خون اگر بر اثر عواملی مثل زمینه ژنتیکی، اختلال های ساختاری عروق، مشکلات کلیه و…ایجاد گردد بدون مصرف دارو کنترل نمی شود مخصوصا اگر بالاتر از ۱۶۰ روی ۱۰۰ باشد اما در صورتی که فرد در مرحله پیش فشار خون (حداکثر فشار ۱۴۰ روی ۹۰) باشد ، می تواند این بیماری را با شیوه زندگی درست، ورزش منظم، کاهش وزن و رعایت نکات تغذیه ای،کنترل کند و از درمان دارویی بی نیاز شود.
راه های کنترل فشار خون و رسیدن به عدد نرمال فشار
آخرین دستورالعمل ها برای تعریف فشار خون کنترل شده اینگونه است که فشارخون سیستولی (فشار بالایی) باید زیر ۱۴۰ و فشار خون دیاستولی (فشار پایینی) باید زیر ۹۰ باشد. برای اینکه فشار خونمان در حالت نرمال قرار گیرد ، راهکارهای غیردارویی و دارویی مختلفی وجود دارد که عبارتند از :
۱٫ کاهش وزن:
چاقی یکی از عوامل افزایش فشار خون است پس بهتر است افراد چاق وزن خود را کاهش دهند تا BMI یا نمای توده بدنی زیر ۲۵ باشد . برای محاسبه BMI می توانید وزن تان را بر حسب کیلوگرم بر قدتان بر حسب متر تقسیم کنید و عدد حاصل را دوباره بر عدد قدتان بر حسب متر تقسیم کنید یا به عبارت دیگر وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور عدد قد به متر.
تفسیر عدد BMI به این صورت است:
اگر عدد به دست آمده کمتر از ۱۸٫۵ است، بیانگر آن است که وزن شما کمتر از حد طبیعی است.
عدد بین ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹ به معنای وزن سالم است.
عدد بین ۲۵ تا ۲۹٫۹ به معنای داشتن اضافه وزن است.
عدد بین ۳۰ تا ۳۹٫۹ بیانگر چاقی است.
عدد ۴۰ و بالاتر چاقی مرضی را نشان می دهد.
راهکارهایی برای کنترل عدد فشار خون
۲٫ اصلاح تغذیه:
افراد مبتلا به فشار خون باید برنامه غذایی مناسبی داشته باشند و نکات تغذیه ای زیر را برای کاهش فشار خون رعایت نمایند:
مصرف نمک را محدود سازید زیرا از عوامل اصلی بالا رفتن فشار خون است.
مقدار نمک مصرفی روزانه باید کمتر از ۶ گرم باشد .
از مصرف چیپس و پفک خودداری نمایید چرا که دارای مقدار زیادی نمک هستند.
میوه ها و سبزی های تازه را به جای تنقلات شورمانند تخمه و… انتخاب نمایید.
سبزی ها و میوه های حاوی پتاسیم مانند موز عوارض فشار خون مثل سکته های مغزی را کاهش می دهد.
از مصرف چربی و غذاهای چرب برای کنترل فشار خون خودداری کنید.
الکل مصرف نکنید زیرا مشروبات الکلی فشار خون را بالا می برد.
عدد فشار خون را با ورزش کنترل کنید
۳٫ ورزش روزانه:
برای کاهش فشار خون افراد مبتلا باید حدود ۳۰ دقیقه ورزش هایی مانند پیاده روی سریع انجام دهند . افرادی که دچار تنگی و گرفتگی هستند نیز باید تحت کنترل و مشورت پزشک به انجام ورزش بپردازند و در صورتی ورزش را قطع کنند که درد یا احساس سنگینی در قفسه سینه نمایند.
۴٫ درمان های دارویی:
اگر فرد نتواند با تغذیه مناسب و کاهش وزن و سبک زندگی سالم فشار خون خود را کاهش دهد ناگزیر است از داروهای کاهنده فشار خون کمک بگیرد . همانطور که می دانید علت مبتلا شدن به فشار خون تنگی عروق یا افزایش فعالیت و پمپاژ قلب می باشد .
عدد فشار خون را چطور کاهش دهیم؟
داروهای کاهنده فشار خون می توانند با گشاد کردن عروق و یا کاهش ضربان قلب بر میزان فشار خون تاثیر بگذارند . شایع ترین داروهای فشار خون عبارتند از :
دیورتیک ها:
دیورتیک ها یا داروهای مدراولین گروه از داروهای کاهش دهنده فشار خون هستند . این دارو ها فشار درون رگ ها را با کاهش حجم خون داخل رگ ها و افزایش مقدار ادرار می کاهند . این داروها را در شب مصرف نکنید تا خواب شبانه تان بر هم نریزد ، این دارو را بهتر است صبح ها مصرف نمایید. معروف ترین داروهای این گروه عبارتند از :هیدروکلروتیازید، تریامترن اچ، لازیکس یا فورزماید و اسپیرونولاکتون .
بتابلوکرها:
داروهای بلوک کننده گیرنده های بتا مانند متورال و پروپرانولول که به عنوان داروهای قلبی شناخته می شوند و روزانه ۲ عدد مصرف می گردند سبب کاهش فشار خون نیز می شوند.
داروی کاهنده عدد فشار خون
مهارکننده های ACE و ARB ها:
این گروه از داروها به واسطه هورمونی خاص از تنگ شدن عروق جلوگیری می کنند . معروف ترین داروهای این گروه عبارتند از :لوزارتان، والزارتان، کاپتوپریل و انالاپریل .
آلفابلوکرها:
داروهای بلوک کننده گیرنده های آلفا برای بزرگی پروستات مفید هستند و با گشاد کردن عروق به کاهش فشار خون کمک می کنند . پرازوسین و ترازوسین از داروهای این گروه هستند.
بلوک کننده های گیرنده های کلسیمی:
این داروها سبب مهار سرعت هدایت دهلیزی-بطنی و سینوسی-دهلیزی و شل شدن عضلات دیواره قلب و عضلات صاف عروق می گردند و امیلودیپین، وراپامیل و دیلتیازم از این گروه داروها می باشند.
گشادکننده های مستقیم عروق:
برخی از افراد دارای فشار خون های مقاوم هستند این گروه از داروها برای این دسته از افراد مناسب هستند و هیدرالازین و ماینوکسیدیل در این گروه از داروها قرار دارند.
کنترل عدد فشار خون با دانستن علت بیماری
۵٫ رفع عامل زمینه ای:
در بیش از ۸۰ درصد موارد فشار خون به به دلایل ارثی و ژنتیکی رخ می دهد که به آن فشار خون، اولیه یا ایدیوپاتیک می گویند اما در موارد نادری فشار خون به علت های ثانویه مانند مصرف داروهای خاص از جمله کورتون ها، تنگی عروق کلیه، بیماری های تومورال، تومورهای هیپوفیز، بیماری کوشینگ و… رخ می دهد.
برای درمان این نوع فشار خون باید ابتدا بیماری زمینه ای را درمان کرد و یا بر اساس دستور پزشک دارو را تغییر یا دوز آن را کاهش داد .
مکانیسم اثرگذاری داروهای کنترل عدد فشار خون
انتخاب دارو براساس شرایط بیمار
هر دارویی از فشار خون برای گروه خاصی از بیماران مناسب هستند و پزشک معالج باید با در نظر گرفتن بیماری های زمینه ای فرد یک نسخه مناسب برای او تجویز کند مثلا بهتر است پزشک برای افرادی که سابقه سکته قلبی یا تنگی رگ دارند از داروهای بلوک کننده بتا مثل متورال استفاده کند.
همچنین داروهای پرازوسین یا ترازوسین برای افرادی که دارای مشکلات ادراری و پروستات هستند مناسب است و یا از داروهای لوزارتان، والزارتان و کاپتوپریل برای بیماران دیابتی مناسب تر هستند.
برای اثرگذاری به دارو زمان بدهید
داروهای فشار خون برای اثر گذاری به حدود یک ماه زمان نیاز دارند . بدن به فشار خون بالا عادت کرده و نمی تواند سریع با فشار خون پایین منطبق شود بنابراین باید کم کم فشار خون پایین آید و اگر فشار خون به صورت ناگهانی پایین آید فرد دچار سرگیجه می شود .
در صورتی فشار خون باید به سرعت کاهش یابد که بیمار دچار سکته قلبی یا نارسایی قلبی یا خونریزی انتهای چشم بر اثر فشار خون بالا گردیده باشد اما در این حالت نیز فشار خون نباید به میزان کمتر از ۱۶۰ روی ۱۰۰ برسد.
عوارض داروهای کنترل عدد فشار خون
هر دارو عارضه خاص خود را دارد
متاسفانه در کاتالوگ دارویی ، درصد عوارض جانبی دارو نوشته نمی شود و تنها نام این عوارض برده می شود بنابراین هنگامی که برخی از بیماران این بروشور را مطالعه می کنند نگران شده و از مصرف آن دارو اجتناب می نمایند. داروهای فشار خون نیز مانند بسیاری از داروهای دیگر دارای عوارض هستند و هر دارو عوارض جانبی خاص خود را دارد.
یکی از عوارض جانبی داروی کاپتوپریل، آنژیوادم است که در آن فرد دچار تورم صورت و لب و تنگی نفس شدید می شود، اما این عارضه تنها ۱ درصد اتفاق می افتد . برای رفع نگرانی در مورد عوارض جانبی داروی مصرفی حتما با پزشک مشورت نمایید و دارو را خودسرانه قطع نکنید .
اگر هنگام مصرف دارو برای شما مشکلی پیش آمد و یا دچار یکی از عوارض جانبی دارو شدید نگران نباشید کافی است به پزشک مراجعه نمایید تا پزشک دارو را تغییر دهد و یا دوز مصرفی آن را کمتر کند. باید بدانید تمام داروهای فشار خون با اختلالات جنسی در آقایان همراه است که با تغییر دارو یا دوز آن توسط پزشک برطرف می شود.
دانستنی های عدد فشار خون بالا و پایین
بارداری و درمان فشار خون
خانم های بارداری که قبل از بارداری داروی فشار خون برای کنترل فشار مصرف می کرده اند باید بعد از بارداری به پزشک مراجعه نمایند تا پزشک داروهای آنان را تغییر دهد زیرا بیشتر داروهای فشار خون برای خانم های باردار منع مصرف دارند. داروهایی که خانم ها در این دوران می توانند تحت نظرپزشک مصرف نمایند داروهای متیل دوپا، هیدرالازین و لابتالول هستند.
خطر قطع یا کاهش دوز دارو بدون مشورت پزشک
قطع خودسرانه داروهای فشار خون و یا کاهش خودسرانه آنها سبب بالا رفتن فشار خون می شود و عوارضی مثل سکته های قلبی و مغزی، نارسایی کلیه، خونریزی پشت شبکیه چشم و… را در پی دارد.
احتمال وقوع فشار خون اورژانسی در موارد ناشناخته فشار نیز وجود دارد در این شرایط فرد ناگهان با عارضه جدی مانند سکته و نارسایی کلیه روبرو می شود و به دنبال آن متوجه فشار خون بالای خود می گردد که این افراد باید تحت درمان وریدی برای کاهش فشار خون قرار بگیرند.
زمان اثرگذاری داروهای کنترل عدد فشار خون
قرص زیرزبانی درمان موقت است
قرص های زیرزبانی دارای اثر سریع و کوتاه مدت هستند و در عرض ۱تا۳ دقیقه شروع به اثرگذاری می کنند و حاوی نیتروگلیسیرین هستند . این قرص ها معمولا به صورت قرص های ژله ای قرمزرنگ به فروش می رسند و در ۳۰ دقیقه نیمه عمر آن تمام می شود.
اگر فرد به واسطه فشار خون بالا دچار درد شدید قلبی شود پزشک برای کنترل سریعتر فشار خون به او قرص زیر زبانی می دهد. حداکثر دوز مجاز مصرف قرص زیرزبانی تا رسیدن به اورژانس بیمارستان ۳ بار به فاصله ۵ تا ۱۵ دقیقه است اما اگر با بالا رفتن فشار خون فرد دچار عوارضی مثل خونریزی یا سکته مغزی شود نباید به او قرص زیر زبانی بدهیم.
اگر فردی دچار خونریزی یا سکته مغزی ناشی از فشار خون بالا شود نباید طی ۲۴ ساعت اول فشار خون را به زیر ۱۸۰ روی ۱۳۰ رساند و اگر دچار سکته مغزی بدون خونریزی نیزگردد نباید در ساعات اولیه فشار خون نباید به کمتر از ۲۳۰ روی ۱۳۰ برسد.
زیرا زمانی که خونریزی یا سکته مغزی اتفاق می افتد، بدن فشار خون را بالا می برد تا خونرسانی به ناحیه آسیب دیده را افزایش دهد. پس حتما درمورد نحوه مصرف قرص زیرزبانی و منع مصرف آن با پزشک مشورت نمایید.
نحوه پایین آوردن عدد فشار خون
وقتی فشار خون نسبت به دارو مقاوم می شود
اگر بیمار با مصرف ۳ گروه دارویی مختلف (که حداقل یکی از آنها دیورتیک باشد) با حداکثر دوز مجاز موفق به کنترل فشار خون نشود دچار وضعیتی به نام فشار خون مقاوم شده است.
این نوع فشار خون شایع نیست اما در بیماران دیالیزی و افرادی که دچار تنگی عروق کلیه یا کیست های کلیوی شدید هستند، اتفاق می افتد و این افراد نمی توانند فشار خونشان را کنترل کنند. برای تحت کنترل در آوردن فشار خون این افراد باید عامل زمینه ای از طریق پیوند کلیه، گشاد کردن رگ های کلیه با استفاده از بالن و… رفع شود.
فشار خون روپوش سفید نیازی به درمان ندارد
برخی از افراد با دیدن پزشک و پرستار دچار استرس می شوند و فشار خون آنها افزایش می یابد به این وضعیت ، فشار خون روپوش سفید می گویند. برای اثبات این موضع پزشک دستگاهی برای اندازه گیری فشار خون به نام هولتر به فرد متصل می کند تا فشار خونش را در یک شبانه روز در منزل، محیط کار و… ثبت نماید.
بعد از گذشت یک روز فرد دستگاه را به پزشک تحویل می دهد . این افراد ممکن است در آینده در معرض عوارض فشار خون قرار گیرند بنابراین باید منظم پیگیر فشار خونشان باشند اما این افراد در حال حاضر نیاز به درمان دارویی ندارند.
کاهش فشار خون به روش سنتی
برخی از مواد غذایی مانند چای، قهوه و نمک بر بالا رفتن فشار خون اثر دارند اما هنوز تاثیر گیاهانی مثل چای ترش و موادی گیاهی پایین آورنده فشار خون در طب سنتی در تحقیقات علمی ثابت نشده است و تجویز آنها در طب به جای درمان های دارویی امکان پذیر نیست.
قبل از اندازه گیری عدد فشار خون بخوانید
فشار دستی فشار خون اصلی شما محسوب می شود و بیشترین میزان را دارد . برای اندازه گیری دقیق فشار خون باید فشارهر دو دست اندازه گیری شود. فشارسنج های بازویی نتایج دقیق تری از دستگاه های مچی دارند همچنین دستگاه های جیوه ای نیز از دستگاه های دیجیتال دقیق تر هستند.
برای به دست آوردن عدد واقعی فشار خون توجه داشته باشید ۳۰ دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون فعالیت شدید بدنی نداشته باشید و دخانیات استفاده نکنید همچنین قبل از گرفتن فشار خون خوراکی های حاوی کافئین مثل چای و قهوه مصرف نکنید. لازم است حدود ۵ دقیقه بنشینید و سپس فشار خونتان را در حالت نشسته اندازه گیری کنید.
اگر کاف فشارسنج نسبت به دور بازو خیلی بزرگ یا کوچک باشد فشار خون به صورت کاذب بالا یا پایین نشان داده می شود. همچنین شیلنگ متصل به کاف نیز باید در رویه قدام آرنج قرار بگیرد.
فشار خون در طول شبانه روز براساس فعالیت ها و شرایط فرد تغییر می کند اما آنچه برای پزشک اهمیت دارد، متوسط فشار خون در ۲۴ ساعت است.استرس یا عصبانیت فشار خون را بالا می برد وفشار خون در زمان خواب و استراحت پایین می آید.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0