عطوان: بن سلمان با پول دهان سران کشورها را بست

عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه اینترنتی رای الیوم در تازه‌ترین یادداشت خود نوشت نشست گروه بیست بزرگترین آزمون برای محمد بن سلمان بود، زیرا این نخستین حضور او در یک نشست بین‌المللی در این سطح و در میان بزرگترین سران جهان از زمان ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری کشورش در استانبول بود که تقریبا دو ماه قبل رخ داد و برخی انگشت اتهام خود را به سوی بن سلمان نشانه رفتند و او را به آگاهی از این توطئه و دست داشتن در آن متهم کردند.

نظر‌ها درباره جایگاه بن سلمان و دیدگاه سران جهان نسبت به او متفاوت است. خبرگزاری رویترز می‌گوید او منزوی شده است و بیشتر سران جهان نادیده‌اش گرفتند و از دست دادن با او هنگام گرفتن عکس دسته جمعی از شرکت کنندگان در نشست خودداری کردند چنان که او به عنوان آخرین نفر در صف دوم ایستاد و اضطراب در چهره‌اش نمایان بود. اما خبرگزاری فرانسه عقیده‌ای کاملا عکس دارد و بن سلمان را ”ستاره“ نشست توصیف می‌کند چنان که دوربین همه رسانه‌ها به سمت او بود. این خبرگزاری نوشت آن طور که برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند او مطرود نبود و با سران حدود دوازده کشور جهان دیدار کرد. دادستان آرژانتین هم با وجود درخواست سازمان‌های حقوق‌بشری از جمله دیده‌بان حقوق بشر هیچ تحقیقاتی از او به سبب نقشش در ترور خاشقجی و جنایات جنگی در یمن به عمل نیاورد و او همان طور که وارد آرژانتین شده بود از آن خارج شد.

رای الیوم نوشت: بیشتر سرانی که با بن سلمان دست دادند با او پشت در‌های بسته نیز ملاقات کردند. داریم درباره سران کشور‌های بزرگی مانند چین، هند، کره جنوبی، انگلیس، فرانسه، کانادا و مکزیک صحبت می‌کنیم که برخی از آن‌ها بر روابط تجاری تمرکز کردند و برخی دیگر مانند ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس خواستار حمایت از مذاکرات یمن و همکاری بن سلمان با محققان ترکیه‌ای در قضیه خاشقجی شدند تا روند تحقیقات شفاف‌تر شود.

اما امانوئل مکرون پا را از این فراتر گذاشت و خواستار تحقیقات بین المللی برای تعیین هویت قاتلان و معرفی آن‌ها به پیشگاه عدالت شد. اخبار و تصاویری از دیدار دو طرف به بیرون درز کرده است که رئیس جمهور فرانسه در آن از نگرانی خود خبر داد و ولیعهد سعودی را به گوش نکردن به حرف‌های خود متهم کرد هرچند بن سلمان این اخبار را تکذیب می‌کند.

جاستین ترودو نخست وزیر کانادا هم که کشورش روابط تنش آلودی با عربستان دارد به همه جرأت داد و پرونده قطور نقض حقوق بشر در عربستان را گشود تا دوباره قضیه فعالان مدنی بازداشت شده را در کنار قضیه ترور خاشقجی مطرح کند.

صحنه دست دادن گرم بن سلمان با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در حاشیه نشست گروه بیست در صدر اخبار همه تلویزیون‌های جهان و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت و عده‌ای از ناظران معتقدند پوتین با این کار قصد داشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا را خشمگین کند که گفتگو‌ها و خنده‌های آن دو را با نگرانی زیاد و خشمی آشکار زیر نظر داشت به ویژه آن که خودش بنا بر بیانیه رسمی آمریکا از هرگونه دیدار رسمی با ولیعهد سعودی خودداری و به یک شوخی متقابل در دیداری گذرا بسنده کرد.

پوتین که ترامپ دیدار از پیش برنامه ریزی شده خود با او در حاشیه نشست گروه بیست را به سبب بحران اوکراین لغو کرده بود، با شیوه‌ای بسیار زیرکانه به رئیس جمهور آمریکا واکنش نشان داد و با استفاده از شرایط سختی که ولیعهد سعودی در آن به سر می‌برد، تلاش کرد او را هرچند به صورت جزئی از متحد تاریخی خود یعنی آمریکا دور کند و با استقبال و مصافحه گرم، با او برای تمدید کاهش تولید نفت به توافق برسد، توافقی که در نشست شش ماه قبل در الجزایر بین وزرای نفت اوپک و روسیه حاصل شده بود. مهمتر آن که دو طرف بر سفر رئیس جمهور روسیه در اوایل سال آینده به ریاض توافق کردند که احتمالا پاداش این اقدام قرارداد‌های تجاری و سرمایه گذاری و معاملات بزرگ طی آن سفر خواهد بود.

بی شک بن سلمان بعد از اعتراف رسمی حکومتش به قتل خاشقجی و مثله کردن جسدش، بخش بزرگی از دیوار انزوای اطراف خود و کشورش و نیز جنجال رسانه‌ای گسترده‌ای را که در پی این جنایت رخ داد و تاثیر منفی بر چهره او و عربستان در همه جهان داشت شکست، اما هنوز راه درازی برای اصلاح این چهره باید طی کند تا آن را به شکلی طبیعی در خانواده بین المللی جا زند.

روزنامه وال استریت ژورنال نزدیک به رئیس جمهور آمریکا روز شنبه بخش‌هایی از یک گزارش محرمانه آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) را منتشر کرد که در آن فاش شده بود بن سلمان چند ساعت قبل از قتل خاشقجی، یازده پیام به سعود القحطانی، مشاور خود که جوخه ترور را تشکیل داده بود و بر آن نظارت می‌کرد فرستاده است که همین نشان می‌دهد ولیعهد سعودی از طرح ترور از پیش طراحی شده آگاه بوده است. این یکی از مهمترین ادله در این زمینه است به ویژه آن که سازمان سیا در گزارشی دیگر به این نتیجه حتمی رسیده است که بن سلمان مسئول اصلی نقشه ترور خاشقجی بوده است.

اما خشم و بی اعتنایی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه هنگام عبور از نزدیکی محل ایستادن بن سلمان بر سکویی که عکس سران کشور‌ها روی آن گرفته شد حاکی از آن است که سریال رخداد‌های غافلگیرکننده درباره جنایت قتل مذکور تمام نخواهد شد به ویژه آن که مشاورانش تاکید کردند او درخواست دیدار ولیعهد سعودی برای دیدار در حاشیه نشست را رد کرده است و هیچ تمایلی برای صورت دادن معامله‌ای که به این پرونده پایان دهد، ندارد.

در پایان این گزارش آمده است: قبلا گفتیم و باز هم تکرار می‌کنیم منافع بر ارزش‌های حقوق بشری مقدم است. اجلاس گروه بیست و دیدار دوازده نفر از سران جهان با بن سلمان این حقیقت را تایید می‌کند. تعجبی نیست اگر توقف چهار ساعته او به تونس در مسیر سفر به آرژانتین، حدود نیم میلیارد دلار به خزانه این کشور سرازیر کرد. خشم مردم یک چیز است و خواست و اراده حاکمان چیزی کاملا متفاوت. زبان پول و کمک‌های مالی از همه زبان‌های دیگر قوی‌تر است و این مهمترین سلاحی است که ولیعهد سعودی در چنته دارد.