آیا روزگار کاغذ در سال آینده مچاله‌تر می‌شود؟

به گزارش قائم آنلاین،  آذر ماه که به پایان برسد،‌ ۹ ما از سال ۹۷ می‌گذرد،‌ ۹ ماهی که برای بسیاری از صنایع  پر از چالش و مشکلات اقتصادی بود،‌ در این میان بازار متلاطم سال‌های اخیر چاپ و نشر درگیر مشکلات متعدد دیگری از جمله گرانی بیش از اندازه کاغذ و مقوا و در مواقعی کمبود کاغذ در کشور شد. موضوعی که سید‌عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارتخانه متبوع‌اش تلاش کردند با ورود به آن، مشکلات بدنه نشر را مرتفع سازند که البته بحق هم باید گفت‌، این ورود اگرچه مخالفانی به ویژه در حوزه ورود کاغذ به فهرست کالاهای اساسی بهره‌مند از ارز ۴۲۰۰ تومانی داشت‌، اما تا اندازه‌ای برخی از مشکلات ناشران را در دسترسی به  کاغذ برطرف کرد، سامانی هر چند اندک به بازار کاغذ داد و وضعیت واردات را بهبود بخشید.

اما این بهبود نسبی نتوانست مشکلات دسترسی به کاغذ را برطرف کند،‌ از طرف دیگر بی‌سامانی بازار ارز در ماه‌های اخیر و درگیر بودن صنایع دیگر موجب شده تا واردات کاغذ نیز دچار مشکل شود. هر چند وزارت ارشاد و وزارت صنایع همکاری خوبی با واردکنندگان مورد تأیید خود برای انجام مراحل مقدماتی اقدام به واردات کاغذ کرده‌اند‌، اما انتظار چند ماهه این واردکنندگان در صف تخصیص‌های ارزی بانک مرکزی مشکل آفرین شده است.

علی‌اکبر تورانیان، یکی از ناشرانی است که در فهرست نخست واردات کاغذ برای واردات دو  هزار تن کاغذ به ارزش بیش از یک میلیون دلار تأیید شده است‌، اما تاکنون موفق به دریافت ارز تخصیص یافته از بانک مرکزی نشده است.

شرکت تعاونی ناشران استان قم نیز که اخیراً موفق به واردات ۲۵۰ تن کاغذ چاپ و تحریر به کشور شد‌ه است، برای واردات شش هزار تن کاغذ ثبت شده در فهرست نخست نتوانست ارز بانک مرکزی را دریافت کند.

البته برخی دیگر از افراد این فهرست توانسته‌اند بخشی از کاغذهای ثبت شده را وارد کنند،‌ برای نمونه محمد متولی توانست از بانک مرکزی برای واردات ۳۰۰ تن کاغذ چاپ و تحریر ارز دریافت کند. این محموله به زودی به ایران می‌رسد و در اختیار اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران برای توزیع قرار می‌گیرد. مابقی کاغذهایی که متولی متعهد شده وارد کند، ۵۰۰ تن است که هنوز موفق به دریافت ارز آن نشده است.

با این اوصاف می‌توان انتظار داشت که با توزیع کاغذهای کشف شده از انبارهای محتکران و کاغذهایی که واردکنندگان پیشین داوطلبانه در اختیار وزارت ارشاد برای توزیع قرار داده‌اند‌، تا پایان سال موجودی کاغذهای توزیعی نیز به اتمام رسد؛ بنابراین سال ۹۸ سال چندان خوبی برای کاغذ چاپ و تحریر کشور نخواهد بود. طبیعی است در شرایطی که واردات نابسامان است،‌ تولید داخلی می‌تواند گره‌گشا باشد،‌ اما تولید داخلی کاغذ نیز در یکی دو سال اخیر دچار مشکلاتی از جمله نبود مواد اولیه شده است. با اجرایی شدن قانون منع برداشت چوب از جنگل‌های شمال، کارخانه چوب و کاغذ مازندران بزرگترین تولیدکننده کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه در کشور نیز خط تولید خود  را برای یک سال متوقف کرد و اکنون بعد از گذشت چند ماه از آغاز فعالیت خط تولید چاپ و تحریر تنها بخشی از ظرفیت تولید را پاسخگوست.

علیرضا آهی، مدیرعامل کارخانه چوب و کاغذ مازندران، در این زمینه می‌گوید:  ما امسال ۳۴ درصد ظرفیت خود تولید داشتیم و تقریباً ۲۰ هزار تن تولید کردیم.

وی درباره افق پیش رو برای سال آتی گفت:‌ با این شرایطی که در کشور است و وضعیت واردات چوب و خمیر کاغذ، برای سال آینده توسعه‌ای نخواهیم داشت‌. ما ازابتدای سال تاکنون نتوانستیم هیچ واردات چوبی داشته باشیم،‌ بهره‌برداری از جنگل‌ها ممنوع شده و ما با مشکل نقدینگی و کمبود مواد اولیه روبرو هستیم.

آهی در خصوص مشکلات موجود برای واردات چوب به کشور گفت:‌ چوب ابتدا در گروه کالایی یک قرار داشت،‌ اما بعد به گروه دو که از ارز نیمایی بهره‌مندند‌، اضافه شد و خوب ما نتوانسته‌ایم هنوز ارز نیمایی را دریافت کنیم.

وی همچنین از دوبرابر شدن قیمت جهانی چوب خبر داد و گفت: هر تن چوب که ۵۷ دلار قیمت داشته به ۱۲۷ دلار رسیده است،‌ بنابراین تولید داخلی کاغذ نیز چندان مقرون به صرفه نیست. پس ما در کارخانه مازندران به سفارشاتی که داشتیم پایبند هستیم نه افزایش تولید. برای نمونه امسال قرار است ۱۰ هزار تن به آموزش و پرورش کاغذ دهیم که تاکنون بخشی از این تعهد انجام شده است.

با توجه به مشکلات پیش آمده در تخصیص ارز برای واردات چوب و کاهش چشمگیر تولید داخلی، می‌توان گفت سال ۹۸ سال خوبی برای صنعت چاپ و نشر کشور نخواهد بود و مشکلات دسترسی به کاغذ دوچندان خواهد شد. باید دید کارگروه کاغذ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چاره‌ای در این زمینه خواهد اندیشید یا خیر؟