نکته هایی از قرآن در خصوص رسالت خبرنگاران

به گزارش قائم آنلاین، همایش «رسالت خبرنگاران در قرآن» با حضور حجت الاسلام محسن قرائتی، صبح امروز ۱۸ دی ماه با حضور اصحاب رسانه و روابط عمومی ها در تالار ابن سینای دانشکده علوم پزشکی تهران برگزار شد.

در این همایش حجت الاسلام قرائتی ضمن برشمردن بیش از سی الی چهل آیه قرآن کریم در خصوص رسالت خبرنگاری و به کار بردن قلم گفت: در قرآن کریم ما دوهزار و ششصد نکته حقوقی پیدا کردیم. قرآن و معیارهای قرآنی در پخش خبر بسیار زیاد است، اما اگر قلم کج برود، براساس آیات قرآن توبیخات زیادی دارد.

واقعیت در اخبار

این مفسر قرآن با تأکید برآیه ۷۹سوره بقره که سه «وَیْلٌ» در آن به کار رفته بود، تصریح کرد: قرآن می فرماید: فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتَابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هَٰذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِیَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا ۖ فَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا کَتَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا یَکْسِبُونَ، وای بر کسانی که چیزی می‌نویسند و اصرار دارند که گفته خودشان حق است. در واقع آنها حقیقت ها را نمی‌نویسند و باطل هایی را رشد می‌دهند. این سه وَیْلٌ برای کسانی که قلمشان را کج می‌برند استفاده شده است و چیزی که می‌نویسیم باید واقعیت داشته باشد.

حق گرایی خبر در قرآن

قرائتی گفت: بر مبنای سوره آل عمران که می گوید : إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ ،سخنی که در حال پخش شدن در بین جامعه مردم است، باید حق باشد.

لزوم تحقیق در اخبار

وی به دیگر آیات قرآن در خصوص رسالت خبرنگاران در قرآن اشاره کرد و افزود: آیه ۵۶ سوره حجرات می فرماید:«إِن جَآءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبِإٍ فَتَبَیَّنُواْ أَن تُصِیبُواْ قَوْماً بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُواْ عَلَی‏ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِینَ‏» اگر فاسقی برای شما خبری مهم آورد تحقیق کنید، مبادا (از روی زودباوری و شتاب‏زدگی تصمیم بگیرید ) ناآگاهانه به گروهی آسیب رسانید، سپس از کرده‏ خود پشیمان شوید. خبرنگاران باید تحقیق کنند. سخنی که از هر جایی شنیده می شود باید با تحقیق باشد. سخن عادل و فاسق هردو باید با تحقیق نشر پیدا کند. چرا که سخن عادل نیز می تواند از روی تسامح گفته شود.

خبر لغو نباشد

 قرائتی براساس آیه سوم سوره مومنون به دیگر نکاتی که باید خبرنگاران رعایت کنند اشاره کرد و تصریح کرد: براساس آیه سوم سوره مومنون وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ، سخنی که خبرنگاران آن را منتشر می کنند باید لغو نباشد و فایده ای برای جامعه داشته باشد.

قرائتی افزود: اگر بودجه کارهای موازی را حذف کنند و پست های اضافی نیز در پی آن حذف شود و همه حرف درست و مفید بزنیم، متوجه خواهیم شد که کشورمان رشد خواهد کرد.

استنباط و کارشناسی اخبار

وی به بیان دیگر آیات قرآن کریم ادامه داد: در آیه ۸۳ سوره نساء«وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ ۖ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَی الرَّسُولِ وَإِلَیٰ أُولِی الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ» بر اساس ترجمه این آیه، منافقین چون امری به آنان برسد که باعث ایمنی یا ترس (مسلمین) است (و باید پنهان داشت) آن را منتشر می‌سازند، در صورتی که اگر آن را به رسول و به صاحبان حکم که از خودشان هستند گزارش می‌دادند همانا آنان که اهل بصیرتند در آن واقعه صلاح‌اندیشی می‌کردند. اخبار باید از همه جهات کارشناسی شود و فوری پخش نشود. اطلاعاتی را که انتشار می‌دهیم مورد کارشناسی قرار دهیم و خبر باطل را مورد استنباط قرار دهیم و اخباری هم که قرار است پخش شود گروهی صحت آن را استنباط کنند.

اهمیت خبر فوری در قرآن

این مدرس چهل ساله درس هایی از قرآن بر اساس آیه ۲۰ سوره یس بعضی اخبار را فوری دانست و گفت: در آیه ۲۰ سوره یس، قرآن می فرماید: وَجَاءَ مِنْ أَقْصَی الْمَدِینَةِ رَجُلٌ یَسْعَی که این لفظ رجل به حبیب نجار شهرت دارد. بیشتر مفسران براساس شواهد تاریخی و روایات مربوطه بر این باورند که مقصود از «رجل»، حبیب نجار است و آیه شریفه تا آیه ۲۷ درباره سرگذشت اوست. حبیب نجار در کرانه شهر انطاکیه زندگی می‌کرد و به عبادت در غار و یا چرانیدن گوسفندان مشغول بود و آن گاه که شنیده است پیامبران به سنگسار و شکنجه تهدید شده اند، به میان مردم آمد و به دفاع از آنان برخاست و در واقع فوراً به این اقدام دست زد. در حال حاضر نیز بعضی از اخبار نیز باید فوراً منتشر شود تا بتواند جان عده ای را نجات دهد.

عدم پخش اخبار دلهره آور

وی با اشاره به اینکه سبک زندگی قرآنی نیازمند امروز جامعه ما است، افزود: خبرنگاران نباید اخباری را پخش کنند که دلهره به وجود می آورد و امید آدمی را در حیاط جامعه بشری می گیرد. شاید مردم اگر بدانند که سیلو ها از گندم خالی است ناامید و دلسرد شوند. سیلوها اگر خالی از گندم می‌شود، بی صدا باید آن را پر کنند، نه اینکه با پخش آن در بین مردم موجبات عدم امنیت را رقم بزنند. سبک زندگی قرآنی همین است که هیچ رازی را با دوست خود در میان نگذار و اگر دشنامی میدهی نیز آنچنان در آن کار افراط نکنید که هیچ راه بازگشتی نداشته باشد.

توهین ممنوع!

وی با تأکید بر دیگر نکته هایی که در قلم فرسایی خبرنگاران مورد توجه باید قرار گیرد، افزود: براساس آیه ۶۸ سوره عنکبوت قرآن می‌فرماید:«وَلا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّه‏ فَیَسُبُّوا اللّه‏ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ» در خبرها نباید توهین کنیم. قرآن می‌فرماید حتی به کسانی که غیر از خدا را می‌پرستند نیز فحش ندهید.

حجت‌الاسلام قرائتی تصریح کرد: هر خبری را که احتمال نقشه کشیدن دشمن هست، نقل نکنید. همیشه یک راه را برای برگشتن بگذارید. سعی کنید توجیه نکنید. در خبرهایتان سبّ و دشنام ندهید. خبرهایتان تحریک‌آمیز نباشد. خبر باید یقینی باشد. خبری که بر حسب ظن و گمان است، منتشر نکنید. اگر قلم به دست سوءظن داشته باشد، همه شلغم‌ها را لبو می‌بیند. با سوءظن قلم به دست نگیرید. حق تجسس ندارید!

وی ادامه داد: غیبت نکنید. اگر آبروی طرف رفت، جای پر شدن ندارد. غیبت گفتن، غیبت نوشتن، دروغ گفتن و دروغ نوشتن، به هر وجه آن حرام است. به هیچ کس اعتماد نکنید. به هر کسی غیر از خدا تکیه کنید، می‌افتید. دین را فقط از وحی بگیرید، از مداح، شاعر، عارف و خبرنگار دین را نگیرید. حرف اساسی، نجات‌بخش و بصیرت‌آور بزنید.

وی در پایان قرآن را کتابی همه جانبه خواند و امید داشت که فکر و قلم  خبرنگاران بر مبنای آموزه های قرآنی رقم بخورد.