دلار را چه کسی گران و ارزان کرد؟

اما متأسفانه به نظر می‌رسد این مهم توسط مسئولان، مورد غفلت قرار گرفته است. به همین سبب، شاهد بیان آدرسهای غلط – مانند مقصر دانستن تحریم در ایجاد تمام مشکلات اقتصادی- در روزهای اخیر هستیم. این فرافکنی، می‌تواند شرایط اقتصادی سال ۱۳۹۸ را (خصوصاً در سه چالش مهم رکود، تورم و اشتغال) سخت‌تر از امسال رقم بزند.

بازار ارز یکی از بازارهایی است که همواره در اقتصاد ایران مستقیماً اثر گذار است، همه می دانیم که در این سال ها چه اتفاق هایی در بازار ارز رخ داده و در نتیجه آن قیمت دلار تا همین چند ماه پیش به مرز ۲۰ هزار تومان هم رسید. برخی از آقایان دولتی، معتقدند رکوردهای تاریخی و نجومی قیمت ارز هم مرتبط با تحریم هاست!

به اعتقاد این گروه، چون تحریم هستیم، توان مدیریت قیمت ارز را نداریم چراکه ارز در تحریم ها با محدودیت وارد کشور می شود! برخی از دولتمردان و نزدیکان آنها مدام این شعار را تکرار می کنند که ” اگر همه مشکلات اقتصادی به دلیل تحریم نباشد، گرانی ارز و دلار مطمئناً به دلیل تحریم هاست.”

پاسخ به این گروه را می توانیم با مرور تاریخ بدهیم؛ شدیدترین نوسانات ارزی زمانی در بازار ارز ایران روی داد که هنوز خبری از تحریم های سفت و سخت امریکا نبود.

ولی ضعف سیاست های بانک مرکزی و عدم توجه دولت به اتفاقاتی که در برج میرداماد روی میداد، موجب شد تا افسار بازار ارز از دست سیاست گذار خارج شود و در نتیجه بازار ارز جولان گاه دلال هایی شود که متاسفانه طبق گزارش دستگاه قضا، دست نشان ده برخی از مسئولان بانک مرکزی بودند.

و اما نکته مهمتر اینکه اگر گرانی های دلار بخاطر تحریم های امریکا بود چرا درست زمانی که ترامپ تحریم های جدید را امضا کرد بازار ارز به ثبات و آرامش رسید؟ چرا با تغییر رئیس کل بانک مرکزی، و اعمال سیاست های درست، در بازار ارز دیگر خبری از تغییرات لحظه ای قیمت ها و رکوردهای نجومی نبود؟

بنابراین با اطمینان می توان گفت که تحریم ها خیلی در گرانی ارز و سکه نقشی نداشتند بلکه سوء مدیریت، عدم تدبیر لازم و به موقع، اعمال سیاست های غلط، القاء ضعف ناشی از فضای روانی ایجاد شده در جامعه در کنار سایر سیاست های غلط داخلی منجر به ثبت روزهایی در تاریخ اقتصادی ایران شد که مقصر اول و آخرش دولت محترم بود و لاغیر.

افزایش قیمت دلار طبیعتاً افزایش قیمت سایر کالاها و خدمات را به همراه دارد؛ این قانون نانوشته ای است که همیشه در اقتصاد ایران شاهدش بوده ایم؛ گرانی دلار برابر است با گرانی همه چیز! فرقی هم نمی کند که اصلاً کالا و یا خدماتی که گران شده، با دلار ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم دارد یا خیر! در این قانون نانوشته آمده است که وقتی دلار گران شد همه چیز باید گران شود!

این اثر روانی است که دلار در تغییرات قیمتی کالاها و خدمات می گذارد؛ همانطور که گفتیم، وقتی دلار گران شد طبق همان قانون مذکور، باید منتظر گرانی تمام کالاها و خدمات باشیم.

این موضوع در زمان ثبت دلار ۲۰ هزار تومانی در بازار ارز اتفاق افتاد و به دنبالش شد آنچه نباید می شد! همه چیز به اتفاق گران شد؛ نکته مهم در زمان این گرانی ها دست روی دست گذاشتن دولتمردان و نظاره بازار بود. شاید در آن زمان هم با این توجیه که این وضعیت بخاطر تحریم هاست، منتظر بودند تا شاید دوباره راهی برای مذاکره پیدا کنند و دوباره چند سال مردم و کشور را سرکار بگذارند که صبر کنید بعد از مذاکره همه چیز را درست می کنیم حتی آب خوردنتان را!

در این قانون نانوشته اما این مهم لحاظ نشده که وقتی همان دلاری که یک زمان با گران شدنش تمام کالاها و خدمات گران شدند، ارزان شد، بازهم کالاها و خدمات با پیروی از مسیر قیمتی، سیر نزولی را طی می کنند یا خیر؟ در واقعیت اما پاسخ این سوال داده شده که خیر! نباید بعد از ارزان شدن دلار منتظر ارزانی کالاها و خدمات باشیم! چراکه اثر روانی دلار گران تا اندازه ای پیش رفته که طبق اذعان رئیس کل بانک مرکزی، تولیدکنندگان از ترس گرانی مجدد دلار، تمایلی به کاهش قیمت ندارند.

سوال ما از دولت محترم این است که آیا گرانی کالاها و خدمات بعد از ارزانی دلار، باز هم به خاطر تحریم هاست؟ یا بی عرضگی مسئولان مربوطه در مدیریت بازار؟