آیا دسترسی مردم به نمایندگان کمتر می‌شود؟!

به گزارش قائم آنلاین، انتخابات به مثابه ابزاری برای تعیین نمایندگی و توزیع و انتقال قدرت، از اهمیت ویژه‌ای در نظام حقوقی کشورهای مختلف برخوردار است، از این رو قالب کشورها به منظور تمشیت امور انتخاباتی، بر اساس اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی خود، سازوکارهای مختلفی را برگزیده‌اند.

تاسیس قانون انتخابات در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و اصلاحات متعدد بعدی آن که همواره با چالش‌های متنوعی مواجه بوده در همین راستا انجام شده است و موضوع استانی شدن انتخابات نیز یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در دوره‌های اخیر قانونگذاری در همین خصوص بوده است.

طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۸ مطرح شد، در جلسه علنی روز چهارشنبه ۱۹ دی سال‌جاری با رأی اکثریت نمایندگان مجلس به صورت مشروط تصویب شد اما نمایندگان شرط کردند تا برخی نقایص آن در کمیسیون شوراها برطرف شده و بررسی‌های بیشتری بر روی این طرح صورت گیرد.

* طرحی مغایر با توسعه و تحکیم برداری اسلامی و تعامل عمومی

محمد امیری طی گفت‌وگویی با خبرنگار ما به طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی اشاره و اظهار کرد: طرح مذکور مغایر با بند ۱۵ اصل سوم قانون اساسی است که بر توسعه و تحکیم برداری اسلامی و تعامل عمومی دلالت دارد.

وی افزود: با توجه به اینکه کشور ما از اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده است در شرایط کنونی هر یک از این‌ها می توانند نمایندگان خود را داشته باشند اما بر اساس این طرح اقلیت‌ها نمی‌توانند نمایندگان خود را داشته باشند و در استان‌هایی نظیر آذربایجان، کرمانشاه، گلستان، سیستان و بلوچستان، کردستان و سایر استان‌ها از لحاظ قومیت‌ها و هم از لحاظ محلی دچار مشکل می‌شوند.

* تبعیضات ناروا و عدم ایجاد امکانات عادلانه برای همه جامعه

این كارشناس حقوق یکی دیگر از ایرادات را برای این طرح برشمرد و افزود: مغایرت آن با بند ۹ اصل سوم قانون اساسی است که بر رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه جامعه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی دلالت دارد.

امیری افزود: به طور مثال در شرایط کنونی اگر یک کاندیدا در یک شهرستان مثل قائم‌شهر یا سوادکوه ۱۰ درصد رأی بیاورد و فردی دیگر در همین شهرستان ۶۰ درصد رأی بیاورد، احتمال دارد فردی که درصد کمتری رای را در شهرستان کسب کرده بتواند در سطح استان با توجه به نظر مرکز استان رای بیشتری کسب کند و به مجلس راه یابد و فردی که رأی بیشتری در شهرستان می‌آورد؛ اما پشتوانه‌ای در مرکز استان ندارد به مجلس ورود پیدا نکند که این نوعی تبعیض است.

*حاکم شدن یک حزب یا جناح و حذف کامل جناح دیگر

وی خاطرنشان کرد: شاید بتوان گفت مغایرت با بندهای ۸،۹،۱۵ اصل سوم و اصول ششم و ۶۲ و اصل ۷۵، حاکم شدن یک حزب یا جناح و حذف کامل جناح دیگر، از مهم‌ترین ایرادات این طرح است.

این كارشناس حقوق با اشاره به برخی عیوب طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: افزایش شکاف و تنش‌های اجتماعی، بی‌پاسخ ماندن خواسته‌های مردم، افزایش هزینه‌های انتخابات، عدم امکان حضور نمایندگان شاخص و مستقل به دنبال افزایش هزینه تبلیغات، عدم توجه کافی به مناطق پیرامونی شهرستان‌ها و مناطق دور افتاده، فعال شدن کانون‌های قدرت و ثروت، تقلیل اتکا به آرای عمومی و کاهش مشارکت مردمی است.

 *کمرنگ شدن پل ارتباطی مردم با حاکمیت

وی افزود: شناخت ناکافی از کاندیداهای استان، افزایش لابی‌گری، کاهش استقلال نمایندگان، کناره‌گیری حوزه‌های کم جمعیت زمانی که رای خود را واجد اثرگذاری در کل استان نبیند، کاهش انتخاب آگاهانه، نبود فرصت کافی برای بررسی همه نامزدها که شمار آن‌ها چندین برابر حوزه فرعی است، افزایش زمان و هزینه برگزاری انتخابات و اعلام نتایج، مبهم بودن فرآیند برگزاری انتخابات میان دوره‌ای، غافل شدن از مشکلات مردم به دلیل نبود امکان سرکشی به همه مناطق، کمرنگ شدن پل ارتباطی مردم با حاکمیت از دیگر عیوب این طرح است.

امیری به بسته شدن راه برای نمایندگان مستقل، غیرحزبی و مردمی برای حضور در مجلس اشاره و اظهار کرد: تاثیرگذاری رای مراکز استان‌ها در انتخابات، توزیع بیشتر امکانات وایجاد اشتغال در شهرهای بزرگ، خالی از سکنه شدن روستاها ، اختلافات اجتماعی و به خطر افتادن وفاق ملی، احزاب کشور دارای انسجام و ساختارهای داخلی و دفاتر فرعی در کلیه استان‌ها نبوده و صرفا در زمان انتخابات فعال می‌شوند.

*انتخابات مجلس در حوزه‌های کوچک‌تر راهی برای ارتباط نزدیک‌تر مردم با نمایندگان

این كارشناس حقوق تصریح کرد: در کشورهای توسعه یافته تلاش می‌شود تا انتخابات مجلس در حوزه‌های کوچک تر برگزار شود تا مردم ارتباط نزدیک تری با نمایندگان داشته باشند و با تصویب قوانینی منطبق بر واقعیات در راستای حل مشکلات اجتماعی گام بردارند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: به عنوان مثال شهری مانند پاریس به ۲۰ حوزه تقسیم شده است و هر محله یک نماینده دارد، در کشورهای پیشرفته حوزه انتخاباتی مجلس را کوچک‌تر کرده تا مردم شناخت بیشتری از نمایندگان داشته باشند.

به نظر می‌رسد موافقت نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی ونیز موافقت دولت با استانی شدن انتخابات مجلس، با توجه به شرحی که در مورد آن داده شد مغایر روح کلی حاکم بر طرح با اصول دموکراسی و تمرکز زدایی و کاهش مشارکت مردمی و … است.