اگر اروپا در برجام مانده به‌خاطر منافع خودشان است؛ نه اینکه بخواهند به‌خاطر ما با آمریکا درگیر شوند

وی نفس وجود و حفظ برجام را هدف مشترک کنونی ایران و اتحادیه اروپا دانست و اضافه کرد: قرار بود که آنان ساز و کار ویژه مالی SPV را زودتر اجرا کنند و قول داده اند که تا پایان سال اجرایی شود اما باید دید که بالأخره محقق می شود یا خیر؟

خرازی همچنین درباره شباهت ها و تفاوت های میان توافق سعدآباد در دهه ۸۰ با برجام پس از خروج ترامپ، تصریح کرد: کشورها به ویژه اروپایی ها طبعاً از منافع خود دفاع می کنند و ما نباید انتظار داشته باشیم که از منافع ما دفاع کنند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود: اگر اروپایی ها در برجام مانده اند و مخالف خروج آمریکا از آن هستند در چارچوب منافع خودشان است نه اینکه بخواهند برای تأمین منافع ما خود را با آمریکایی ها درگیر کنند و این اشتباه نباید در ذهن ما ایجاد شود.

وی گفت: مشابهت برجام امروز با مذاکرات و توافقات آن دوره نیز در همین قضیه است که در صحنه مذاکرات قول هایی داده می شود اما ممکن است به آن عمل نشود چنان که در آن دوره نیز همین طور بود و اکنون نیز چنین است.

خرازی تصریح کرد: در چنین مذاکراتی باید ابتدا بدانیم که تا چه حد می شود به طرف های مقابل اعتماد کرد و چقدر می توان همه تخم مرغ ها را در سبد آنان قرار داد؟ در صحنه سیاسی هیچگاه اعتماد محض وجود ندارد مگر آن که رابطه راهبردی با کشوری داشته باشیم و منافعمان کاملاً با یکدیگر تطبیق داشته باشد که چنین رابطه ای با اروپا نداریم.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود: ایران و اروپا هر یک منافع خود را دارند؛ البته به این معنی نیست که مذاکره نکنیم، حتما باید مذاکره شود منتهی باید دید که چقدر می توان به یکدیگر اعتماد کرد و اتکایمان باید به خودمان، منابع و ملت باشد تا با قدرت بتوانیم در چارچوب منافع ملی گام برداریم.

وی همچنین درباره جایگاه کنونی ایران در ساختار قدرت جهانی در مقایسه با ابتدای انقلاب گفت: چهل سالگی نمادی برای کامل شدن هر موجود است و نظام ما نیز با گذر از تمام مشکلاتی که از ابتدای انقلاب برایش ایجاد کرده اند اعم از تروریسم، تحریم و دیگر مشکلات داخلی و بیرونی، اکنون به کمال خود نزدیک شده و این در ثبات، استقلال و نقش آفرینی ایران در منطقه کاملاً مشخص است.

خرازی افزود: بنابراین در ارزیابی کلی این موضوع باید گفت که جمهوری اسلامی در این چهل سال به رغم تمام مشکلات توانسته است ثباتش را حفظ و در چارچوب اهدافش حرکت کند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: البته به این معنی نیست که کل اهداف جمهوری اسلامی به طور کامل و نهایی تحقق یافته است اما همچنان که انسان در چهل سالگی به کمال می رسد و باید این کمال یافتگی ادامه یابد نظام ما نیز به کمال نزدیک شده است که امیدواریم روز به روز اهدافش را بیشتر محقق کند.

وی همچنین در پاسخ به این که در چهل سال پس از انقلاب، اهداف شعار اصولی «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» چقدر تحقق یافته است اظهار داشت: این یکی از شعارهای بنیادین بوده و هست، جمهوری اسلامی در دوره های مختلف این هدف را کاملاً محقق کرده و هیچگاه به هیچ قدرتی وابسته نبوده است.

خرازی افزود: یکی از علل مشکلات قدرت های بین المللی با جمهوری اسلامی همین است که ما به هیچ یک از قدرت های جهانی وابسته نیستیم و استقلال، اهداف و ارزش های خود را داریم بنابراین، این به عنوان ارزشی بنیادین از شاخص های مهم نظام است.

این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین درباره این که چرا مناسبات ما با برخی مناطق دنیا که حوزه نفوذ ایران هستند و می توانند متحد راهبردی ما باشند، متناسب با رویکرد سیاست خارجی در دولت های مختلف دستخوش تغییر می شود گفت: در این که بخواهیم در این منطقه یا دیگر مناطق دنیا متحد استراتژیک داشته باشیم تا حدی تردید وجود دارد.

وی افزود: زمانی اتحاد راهبردی ایجاد می شود که حکومت ها با یکدیگر شباهت داشته باشند اما هیچ حکومتی در این منطقه و در دنیا شبیه جمهوری اسلامی ایران نیست؛ ما تلاش کرده ایم حکومتی برقرار کنیم که مبتنی بر ارزش های اسلامی و اراده مردم از استقلال کامل برخوردار و ضد سلطه بیگانگان باشد.

خرازی گفت: اما کشورهای دیگر در شأن و شرایطی نیستند که کاملاً با این اهداف جمهوری اسلامی هماهنگ باشند بنابراین اینجا اتحاد استراتژیک محقق نمی شود اما نوعی همکاری می تواند ایجاد شود چنان که همکاری هایی میان کشورمان و بسیاری کشورها وجود دارد که به تناسب شرایط مختلف شکل گرفته است و می تواند ادامه یابد.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با تأیید اینکه اهداف کشورمان در تقویت روابط با کشورهای امریکای لاتین به رغم مشترکات فراوان در دوره های مختلف رها شده و ابتر مانده است، افزود: از این منظر همکاری هایی با این کشورها وجود داشته است و اکنون نیز کم و بیش وجود دارد ؛ البته این روابط فراز و فرودهایی داشته است که یکی از عواملش می تواند تغییر دولت ها در ایران باشد و اولویت هایشان ممکن است متفاوت باشد.

وی اضافه کرد: یکی از عوامل این موضوع هم ممکن است تغییر دولت ها در آن طرف باشد و اینکه برنامه های جدیدتری داشته باشند که هم سنخ برنامه های ما نباشد اما در صحت و اصالت این دیدگاه که باید همکاری میان ایران و این کشورها هماهنگ باشد و توسعه یابد تردیدی نیست.

خرازی همچنین درباره اولویت های لازم برای تقویت روابط کشورمان با همسایگان به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس تأکید کرد: تقویت روابط با این کشورها باید از اولویت برخوردار باشد، البته به معنی این نیست که همواره این گونه بوده؛ در این چارچوب تلاش شده است که اختلاف با همسایگان برطرف شود و روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با آنان توسعه یابد.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود: به ویژه در شرایط کنونی که با تحریم مواجهیم، یکی از راه های نفوذ جمهوری اسلامی ایران ارتباط با همسایگان است، خوشبختانه ۱۵ کشور در همسایگی ما با مرزهای خشکی و دریا وجود دارند که هر یک ظرفیت هایی دارند و باید از آن استفاده کرد.

وی با تأکید بر رفع اختلافات با کشورهای خلیج فارس که به علت دخالت های بیگانگان ایجاد شده است، گفت: پس از تلاطم بسیار در منطقه و واقعیات جدید حاکم بر آن، همه کشورها به این فکر بیفتند که چاره ای جز ارتقای روابط با ایران ندارند.

خرازی افزود: البته ما هم آمادگی داریم که این اختلافات کنار گذاشته شود تا برای مصالح منطقه ، روابط بهتری میان ایران و کشورهایی که در جبهه مخالف هستند برقرار شود.

وزیر اسبق امور خارجه همچنین درباره این که دستگاه دیپلماسی چقدر از اقدام دیپلماتیک مؤثر حضرت امام (ره) در نگارش نامه به گورباچف و نگارش دو نامه رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی استفاده کرده است، اظهار داشت: البته این صرفاً مربوط به دستگاه دیپلماسی نیست و به کل نظام رسانه ای و دیپلماسی کشور مربوط می شود که ما در این زمینه دچار ضعفیم.

وی تصریح کرد: ما آن طور که باید و شاید هنوز نتوانسته ایم از ابزارهای نوین مانند رسانه ها و شبکه های اجتماعی برای آگاهی بخشی استفاده کنیم و طبعاً بسیار شایسته است که این اقدامات حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب بتواند زمینه ای برای گفتگوهای بسیار جدی تر با مردم باشد که در این زمینه احساس ضعف می شود و باید تلاش بیشتری کنیم.

خرازی افزود: به ویژه آن که امروزه، دیپلماسی عمومی بسیار مد نظر کشورهاست و موقعی در دیپلماسی رسمی که وظیفه وزارت امور خارجه است به گسترش دیپلماسی عمومی و رسانه ای نیاز داریم که فعالیت در این زمینه می تواند نقش بسیار مهمی ایفا کند.

این دیپلمات ارشد همچنین در پاسخ به نقش تکمیل کننده دستگاه دیپلماسی در کنار قدرت دفاعی برای ارتقای جایگاه و موقعیت ایران گفت: طبعاً قدرت نظامی و دیپلماسی با یکدیگر می توانند سبب ارتقای موقعیت ایران و تضمین کننده جایگاه برتر کشورمان در منطقه و جهان باشد.

وی تأکید کرد: تلاش های خوبی در این باره انجام شده است اما به معنی این نیست که این هماهنگی ها به طور کامل محقق شده است؛ پس باید تلاش کرد که این هماهنگی ها بیشتر باشد تا از آن برای تأمین منافع کشور استفاده شود.

خرازی همچنین درباره اظهارنظر فوکویاما، مروج نظریه «پایان تاریخ» به افول لیبرال دموکراسی گفت: این هم واقعیتی است؛ همین که او خودش به این واقعیت اذعان کرده جالب است و بر ایده قبلی اش خیلی پافشاری نمی کند، چون با واقعیات مواجه است.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود: پیش بینی آینده، کار ساده ای نیست و معمولاً دانشمندان علوم سیاسی و اجتماعی پس از وقایع، تحلیل می کنند و نظریه می دهند که چرا چنین وقایعی روی می دهد و نظریات آنان الزاماً نمی تواند آینده را پیش بینی کند.

وی گفت: بنابر این اکنون عوامل مختلفی در دنیا هست که در شکل دادن به وضع جدید مؤثرند و آنچه اهمیت دارد آگاهی بیشتر مردم و اصرار بر حقوقشان، استقلال کشور و نیز همکاری با کشورها برای داشتن جامعه بین المللی سالم تر است.

خرازی تصریح کرد: متأسفانه سازمان ملل متحد به اهداف اصلی اش نرسید و در آن جا قدرت ها حاکمیت دارند؛ حقوق ملت ها زمانی به خوبی تأمین می شود که همه در صحنه بین الملل حق برابر داشته باشند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در پاسخ به این که با توجه به سیاست خصمانه مستمر امریکا علیه کشورمان در چهل سال پس از انقلاب، سیاست اصولی دستگاه دیپلماسی در مواجهه با این دشمنی ها چه باید باشد بر ایستادگی بر ارزش ها و حقوق ملی به عنوان سیاست اصولی در این زمینه تأکید کرد.

وی در عین حال گفتگو کردن را راهکاری برای تأمین منافع ملی دانست و تصریح کرد: ما به همین علت در موضوع برجام با آمریکایی ها گفتگو کردیم اما بار دیگر به این نتیجه رسیدیم که نمی شود به امریکا اعتماد کرد.

خرازی بار دیگر، ایستادگی بر ارزش ها و منافع ملی را راهکار لازم و گریز ناپذیر دانست و افزود: قدرت ها می خواهند منافع خودشان را تأمین و به انحاء مختلف خواستشان را بر ملت ها تحمیل کنند.

وزیر اسبق امور خارجه گفت: ایران به اندازه کافی ظرفیت، منابع، اتکا به مردم و امنیت کافی دارد که بتواند در برابر این فشارها مقاومت کند و به امنیت و توسعه اقتصادی بیشتری دست یابد.

وی همچنین درباره چشم انداز موقعیت جمهوری اسلامی در ساختار قدرت منطقه ای و جهانی و پیش بینی افق آینده اظهار داشت: جمهوری اسلامی از ظرفیت های بسیار بالا و تأثیرگذار شامل ظرفیت های معنوی، تاریخی و مردمی برخوردار است.

خرازی گفت: روابط ایران و کشورهای منطقه، سابقه تاریخی چندصد ساله دارد که نمونه اش را در عراق می بینید کشوری که هشت سال با ایران در جنگ بود اما اکنون می بینید که روابط دو ملت چگونه است چنان که روابط ما با ملل سوریه و لبنان سابقه ای تاریخی دارد.

وزیر اسبق امور خارجه افزود: این مناسبات تاریخی، روابطی نیست که به شکل ساختگی یا با اعمال فشار و تحریم شکل گرفته باشد بلکه روابطی طبیعی، منطقی و تاریخی است که ظرفیتی بسیار عظیم محسوب می شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: حمایت از حکومت های منطقه، مبارزه با تروریسم و حمایت از جبهه مقاومت در برابر صهیونیست ها بخشی از توفیقات چشمگیر جمهوری اسلامی ایران است و با این ظرفیت های معنوی باید به نحوی حرکت کنیم که آرامش بیشتری در منطقه ایجاد شود. باید از طریق ابزار ثبات ساز به امنیت، صلح و ثبات دست یابیم تا کشورهای منطقه بتوانند در کنار یکدیگر زندگی کنند و برای توسعه بیشتر منطقه گام بردارند.