طرح پولی‌کردن زوج‌وفرد، به نام مردم به کام شهرداری

همین مسئله منجر به کسری بودجه دستگاه‌های مسئول ازجمله شهرداری تهران، نسبت به سال‌های گذشته شد و آن‌ها را مجبور به اجرای راهکارهایی کرد که هزینه مستقیمی برایشان نداشته باشد. از شناخته‌شده‌ترین این راهکارها می‌توان به فاز دوم طرح کاهش اشاره کرد که با افزایش سطح کنترل معاینه فنی وسایل نقلیه، آورده مطلوبی برای آن‌ها به‌همراه داشت. آورده‌های اجرای طرح کاهش به‌حدی برای آن‌ها جذاب بود که منجر به تقویت راهکارهای این‌چنینی شد و شهرداری تهران به‌عنوان یکی از متولیان بحث آلودگی هوا، پیش‌قدم در ارائه راهکارهای بعدی شد.

با توجه به بهبود کیفیت هوای تهران در سال جاری، مسئولان مربوطه از فرصت استفاده کرده و علت آن را اجرای طرح کاهش اعلام کردند. درحالی‌که مطالعات مختلف نشان می‌دهد، علت اصلی و قطعی کاهش آلودگی هوای تهران، افزایش بی‌سابقه میزان بارندگی نسبت به سال‌های گذشته است.

اجرای طرح کاهش با توجه به فراهم بودن زیرساخت‌ها نه‌تنها هزینه خاصی برای آن‌ها درپی نداشت که درآمد خوبی از محل افزایش تعداد مراجعات به مراکز معاینه فنی و افزایش تعداد جرایم نداشتن گواهی معاینه فنی برای آن‌ها ایجاد کرد.

بنابراین شهرداری تهران به فکر تقویت این آورده‌ها افتاد و در ادامه‌ی اجرای طرح کاهش، طرح دیگری را معرفی کرد. آذرماه امسال پورسیدآقایی پیشنهاد حذف طرح زوج‌وفرد را مطرح کرد و دلیل این پیشنهاد را این‌گونه عنوان کرد: مطالعات نشان داده است که طرح زوج‌وفرد، طرح اشتباهی بوده که در بلندمدت نه‌تنها آلودگی هوا را کاهش نداده است که سبب شده مردم به سمت خرید خودروی ارزان‌قیمت با پلاک مخالف گرایش پیدا کنند و این امر موجب افزایش آلودگی هوا شود.

وی در ادامه پیشنهاد کرد: درصورت تصویب شورای ترافیک تهران، طرح زوج‌وفرد حذف و تبدیل به حلقه دوم طرح ترافیک شود که هزینه ورود به آن نیز یک‌سوم هزینه مجوز طرح ترافیک خواهد بود.

شورای ترافیک شهر تهران در تاریخ ۷ بهمن، جلسه‌ای را برای تصویب این طرح تشکیل داد که اجماع بر لزوم محدودکردن بیشتر تردد خودروهای شخصی در محدوده زوج و فرد به‌منظور کاهش آلودگی هوا صورت گرفت. بنابراین تصمیم شورای ترافیک شهر تهران این شد که از ابتدای سال آینده، طرح زوج‌وفرد حذف شود اما این طرح همچنان مخالفان سرسختی ازجمله شورای شهر تهران، فرمانداری تهران و پلیس دارد که احتمال اجرای آن را کاهش می‌دهد.

به‌منظور بررسی اثرگذاری مثبت این طرح پیشنهادی در کاهش آلودگی هوای تهران لازم است که بررسی‌های دقیق‌تری صورت گیرد.

دلیل اصلی ارائه این طرح این‌گونه بیان شده که طرح زوج‌وفرد در بلندمدت به‌واسطه خرید خودروی دوم توسط مردم، منجر به افزایش آلودگی هوا شده است. سؤال اینجاست که با توجه به وضعیت فعلی اقتصادی کشور، چند درصد مردم قدرت خرید خودروی دوم دارند؟ ضمن این که اگر کسی در شرایط قیمتی فعلی خودروی دوم خریده باشد، درصورت اجرای این طرح حتما توانایی پرداخت هزینه ورود به محدوده زوج‌وفرد را خواهد داشت. بنابراین استدلال مطرح‌شده، دقیق و کارشناسی نیست و این طرح نمی‌تواند هیچ کمکی به کاهش آلودگی هوا کند.

یکی از مهم‌ترین محورهای مخالفت بسیاری از مخالفان این طرح را می‌توان در صحبت سردار مهماندار، فرمانده پلیس راهور تهران پیدا کرد که گفت: پولی‌کردن محدوده زوج‌وفرد بدون پیش‌بینی معابر جایگزین، سایر معابر را دچار به‌هم‌ریختگی می‌کند.

بنابراین با اجرای این طرح نه‌تنها مشکلی از ترافیک و آلودگی هوا رفع نمی‌شود که نظم ترافیکی در سطح شهر را مختل می‌کند.

محمدعلی احترام، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در این‌مورد می‌گوید: پیش‌بینی می‌کنم که طرح جدید باعث تجمع خودروهای فرسوده در یک منطقه از شهر می‌شود که به‌دلیل بالارفتن حجم ترافیکی در آن منطقه، انتشار آلودگی نیز بالا می‌رود.

برای اجرای چنین طرحی که می‌تواند تنش‌های اجتماعی فراوانی را به‌همراه داشته باشد، لازم است مطالعات علمی و کارشناسی دقیقی صورت گیرد. هرچند پورسیدآقایی از انجام مطالعات در این‌خصوص گفته است، اما پوریا محمدیان، دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور می‌گوید: تا این‌لحظه و گذشت بیش از یک‌ماه از طرح پیشنهادی معاون ترافیک شهردار تهران درباره حذف طرح زوج‌وفرد، هیچ مستنداتی درباره این تغییرات به دست ما نرسیده است.

با توجه به نکات ذکرشده می‌توان گفت که این طرح نه‌تنها توانایی کاهش آلودگی هوا را ندارد که می‌تواند مشکلات بیشتری را در مدیریت شهر تهران به‌وجود آورد. بنابراین این‌گونه به‌نظر می‌رسد که شهرداری تهران در پوشش حل معضلات ترافیکی و آلودگی هوای تهران درنظر دارد کسری هزینه‌های خود را ازطریق اعمال چنین طرح‌هایی جبران کند. بنابراین انتظار می‌رود که شورای شهر تهران در بررسی اجرای این طرح، تمامی جوانب را درنظر گرفته و در برابر خواسته شهرداری تسلیم نشود.