قبل از برجام نفت بیشتری می‌فروختیم

ظریف اقدامات اروپایی‌ها در برجام را ناکافی دانست و تأکید کرد: «ما آماده‌ایم با این شرایط زندگی کنیم چرا که از شرکای خود در اروپا درخواست زیادی نمی‌خواهیم داشته باشیم، اما اینستکس اولاً هنوز عملی نشده است و ثانیاً اجرایی شدن آن حدود ۹ ماه زمان می‌برد و سوم اینکه پول باید در آن وجود داشته باشد و تنها زمانی پول در آن وجود دارد که تجارتی وجود داشته باشد، مانند معاملات نفتی یا سرمایه‌گذاری در ایران، این چیزی است که ضرورت دارد.»
سازوکار مالی جدید اروپا که ماه گذشته اعلام شد عملاً در کوتاه مدت دردی از مشکلات اقتصادی ایران دوا نمی‌کند. این کانال ویژه مالی به صورت حداقلی تصویب شده و در آن فقط به دارو و مواد غذایی اشاره شده است، درحالی که درباره صادرات مواد اولیه، قطعات و تجهیزات تولید و صنعتی که اهمیت بسیار بیشتری دارند، صحبتی نشده است. هرچند اروپایی‌ها معتقد هستند با این اقدام، ساز‌و‌کار مالی ویژه‌ای را برای ایران تأمین کرده‌اند، این درحالی است که خود امریکا این قبیل مواد را جزو استثنا‌های تحریم‌های خود قرار داده است و اروپایی‌ها اقدام مؤثری برای حفظ برجام بدون امریکا انجام نداده‌اند. درحالی که قرار بود توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ فروش نفت ایران به بازار‌های جهانی را تسهیل کند، سازوکار اینستکس هیچ راه‌حلی برای رفع تحریم‌های نفتی و پولی ندارد و کماکان مشکلات مالی از قبیل: فروش نفت دچار مشکل خواهد بود. باتوجه به گفته مقامات اروپایی این سازو کار در طولانی مدت روند اجرایی به خود خواهد گرفت. به نظر می‌رسد اروپایی‌ها با این اقدامات به دنبال وقت‌کشی هستند، چرا که اروپایی‌ها ادامه برجام را به اجرای برخی شروط امنیتی از سوی ایران مشروط کرده‌اند و تلاش می‌کنند با دادن وعده‌هایی، امتیازات جدیدی درباره برنامه موشکی از ایران بگیرند؛ شروطی که مقامات ایرانی به هیچ وجه آن را نپذیرفته و گفته‌اند که برنامه موشکی ایران قابل مذاکره نیست.

وزیر خارجه ایران در ادامه گفت‌وگوی خود در پاسخ به این پرسش که صادرات نفت ایران از ۵/۲ میلیون بشکه در روز به بیش از یک میلیون بشکه کاهش یافته و آیا این در درازمدت کافی است، گفت: «خیر، این کافی نیست و کمتر از میزانی است که ما در دوران تحریم‌های سازمان ملل متحد و قبل از توافق اتمی می‌فروختیم. اما حالا ایالات متحده با همه قدرت فشار ایجاد می‌کند و همه در برابر این فشار‌ها سر خم می‌کنند. شرکت‌های اروپایی ایران را ترک می‌کنند. تنها ایراد کلمات زیبا این است که در درازمدت کافی نیست».

با اجرای دور جدید تحریم‌های امریکا، صادرات نفت ایران کاهش یافته است و برخی کشور‌های متحد امریکا از ترس جریمه شدن در ارتباط با دور زدن تحریم‌ها، میزان صادرات نفتی از ایران را کاهش داده‌اند.

ظریف در ادامه در پاسخ به این پرسش که ایران تا چه مدت در این شرایط در برجام باقی می‌ماند، گفت: «این به اراده و خواست مردم ما بستگی دارد. یک اقلیت بسیار قدرتمندی در کشور ما مخالف برجام بودند. اما اگر مردم بیشتر عصبانی شوند این گروه ممکن است به زودی اکثریت شوند. بر اساس یک نظرسنجی هنوز ۵۱ درصد شهروندان از ماندن ما در برجام حمایت می‌کنند، اما ما نمی‌توانیم خلاف خواست ملت عمل کنیم.»

روزنامه سوئیسی در ادامه این پرسش را مطرح کرد که معافیت‌های امریکا برای خرید نفت ایران در ماه می‌منقضی می‌شود و اگر این معافیت‌ها تمدید نشود آیا این به منزله پایان برجام است، گفت: «من اعتقاد ندارم که این معافیت‌ها به خاطر رعایت حال ایران و توافق هسته‌ای در نظر گرفته شده است، بلکه به دلیل ارزیابی‌های امریکا از بازار نفت بوده است. امریکا به نگرانی‌های اروپا هیچ توجهی نمی‌کند و به آن‌ها خروج از توافق هسته‌ای را اعلام می‌کند. جامعه بین‌المللی باید در این باره تصمیم بگیرد که آیا این به‌نفع آن‌ها است که اجازه دهد امریکا به روند دیکته کردن‌های غیرقانونی خود ادامه دهد. اروپایی‌ها باید از خود این سؤال را بپرسند اگر آن‌ها اجازه ادامه این رویکرد را به امریکا بدهند چه کاری انجام خواهند داد اگر واشنگتن پایان مبادلات تجاری با چین را درخواست کند».

ظریف بار دیگر از کاهش تعاملات اروپا برای خرید‌های نفتی از ایران انتقاد کرد و گفت: «در حال حاضر تمام تجارت‌های نفتی ما خارج از اروپا انجام می‌شود. اروپا در حال حاضر هیچ نفتی از ما نمی‌خرد و تحریم‌ها را با احتیاط اجرا می‌کند». اروپایی‌ها به ارائه سازوکار مالی جدید تلاش می‌کنند در ظاهر اینگونه وانمود کنند که به ادامه برجام مصمم هستند، اما به گفته مقامات ایرانی این اقدامات نیم‌بند چیزی نیست که بتواند منافع ایران از برجام را تأمین کند. مقامات ایرانی بار‌ها گفته‌اند که اگر اروپا نتواند منافع ایران از برجام را تأمین کند، دیگر لزومی به ماندن تهران در توافق هسته‌ای وجود ندارد.