مرموزترین باغ ایران

به گزارش قائم آنلاین، دوران قاجار بی‌شک عصر گسترش نفوذ اروپاییان در ایران است. نفوذی که تا پایتخت هم رسید تا جایی که در این دوران به نسبت طولانی، شاهان قاجار کنترل بخش‌هایی از پایتخت خود را هم از دست دادند؛ بخش‌هایی که اغلب تصمیم‌های ویژه برای جابه جایی در رأس هرم حکومتی ایران در

به گزارش قائم آنلاین، دوران قاجار بی‌شک عصر گسترش نفوذ اروپاییان در ایران است. نفوذی که تا پایتخت هم رسید تا جایی که در این دوران به نسبت طولانی، شاهان قاجار کنترل بخش‌هایی از پایتخت خود را هم از دست دادند؛ بخش‌هایی که اغلب تصمیم‌های ویژه برای جابه جایی در رأس هرم حکومتی ایران در آنها گرفته می‌شد.

اما ماجرای از دست دادن کنترل بخش‌هایی از پایتخت از آن زمان آغاز شد که «محمدشاه» سومین پادشاه قاجار در برابر زیاده خواهی سفرای اروپایی کم آورد و پس از دادن زرگنده به روس‌ها به‌عنوان سفارت تابستانی، قلهک را هم به همین عنوان در اختیار انگلیسی‌ها قرار داد و صد البته بخشی بزرگ از فرمانیه را هم ایتالیایی‌ها صاحب شدند. در این بین فقط سر عثمانی‌ها بی‌کلاه ماند و هرچه تلاش کردند نتوانستند دهی از دهات شمال تهران را به‌عنوان مقر تابستانی در اختیار خود گیرند. ناگفته نماند زمین داری ایتالیایی‌ها در شمال تهران هم دیری نپایید و پس از چند سال، این تنها انگلیسی‌ها و روس‌ها بودند که یکی قلهک و دیگری زرگنده را در اختیار داشتند. دو دهی که بعدها و در اوج مشروطه هر کدام جایگاهی ویژه در تاریخ ایران پیدا کردند زیرا یکی پناهگاه محمدعلی شاه شد و دیگری پناهگاه مشروطه خواهان. در این بین البته داستان قلهک کمی پیچیده‌تر از زرگنده است زیرا این دومی با تحولات روسیه تزاری و تبدیل آن به دولت شوراها و سر آمدن اجاره‌اش دیگر ییلاق تابستانی همسایه شمالی نماند.
و اما قلهک این روستای خوش آب و هوای شمال تهران عهد قاجار که آب قنات آن همچنان جاری است، سرنوشتی دیگر یافت. دهی که چون از تیول شاهی محسوب می‌شد، به روایت دوران حکومت قاجارها در سال ۱۲۵۱ هجری قمری – ۱۲۱۴ هجری شمسی که «سرجان کمپبل» وزیر مختار انگلیس در ایران خواستار ملکی مشابه زرگنده شد، توسط محمد شاه به دولت انگلستان اجاره داد تا ییلاق سفارت انگلیس شود. اجاره‌ای به ثمن بخس یعنی ماهانه ۳۰ تومان ایران یا ۱۵ لیره استرلینگ انگلستان که البته شاه بلند نظر، اندکی بعد در تفقدی شاهانه از دریافت همان هم چشم پوشی کرد تا بدین گونه باعث افزایش جایگاه وزیر مختار انگلستان در بین دیگر عوامل خارجی ساکن تهران شود.

این وضعیت ادامه داشت تا اینکه «ناصرالدین‌شاه» در جریان یکی از سفرهای خود به فرنگ در سال ۱۲۴۰ هجری شمسی باغ قلهک را هم برای تفرجگاه انگلیسی‌ها در تابستان، به بریتانیا اجاره داد. باغی که برخلاف ده قلهک که با تغییر نظام در کشور به مردم برگشت هنوز هم در اختیار انگلستان است و یکی از موارد اختلاف نظر دو دولت. البته شاید هم انگلستان حق داشته باشد تا از این باغ چشم پوشی نکند زیرا بسیاری از وقایع عهد مشروطیت در این مکان رقم خورده یا درباره آن تصمیم‌گیری شده است.
کافی است بدانید باغ قلهک همان جایی است که پس از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه تحت حمایت روس‌های ساکن زرگنده شمار زیادی از روحانیون و بازاریان در آن بست نشستند تا سفیر انگلیس ایشان را تحت حمایت خود قرار دهد. یا اینکه در این باغ بود که جلسات تغییر کابینه عهد مظفری و احمدشاهی برگزار می‌شد یا حتی همین باغ جایی بود که «محمد علی فروغی» و پهلوی اول با هم صلح کردند تا فروغی پس از سال‌ها خانه نشینی نخست‌وزیر شود و شرایط را برای جابه‌جایی پهلوی‌ها با هم فراهم کند و موارد بسیار دیگری که این باغ ۲۰ هکتاری حاشیه خیابان شریعتی، حد فاصل خیابان دولت و پل صدر را به مرموزترین باغ ایران تبدیل کرده است.