خشکیدن ریشه تولید با رفتار نادرست بانک‌ها

به گزارش قائم آنلاین، استاد دانشگاه یزد در مصاحبه با یزدرسا، ضمن اشاره به نامگذاری سال ۹۸ به نام سال “رونق تولید” گفت: نقش بانک ها در مساله تولید مثل یک شمشیر دولبه است که می تواند هم مثبت بوده و هم بسیار مخرب باشد.

علی شفیعی افزود: اگر سیاست گذاری عملکرد بانک ها صحیح بوده و شاخص هایی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود به درستی انجام شود، بانک ها می توانند حامی تولیدکننده باشند. اما اگر رفتار بانک‌ها درست سیاستگذاری نشود می‌تواند در هر کشوری ریشه تولید را بخشکاند.

وی خاطرنشان داد: کار مثبتی که بانک‌ها انجام می‌دهند این است که منابع مالی خرد را از طریق سپرده گذاران جمع آوری کرده و با شناسائی کارفرمایان از طریق ارائه وام این نقدینگی را در اختیار آنها می گذارند. پس از این جنبه بانک‌ها می‌توانند به تولید کمک کند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به جنبه منفی فعالیت نادرست بانک ها بر تولید تصریح کرد: لبه دیگر شمشیر بانک ها -به خصوص در کشور ما- این است که بانک ها منابعی که جمع آوری می کنند را بدون این که به تولید برسانند هزینه سفته بازی کرده و عملاً به سوداگران بازار تبدیل می شوند. این اتفاق باعث افزایش هزینه مواد اولیه و در نتیجه افزایش هزینه تولید می شود.

وی اذعان داشت: حتی در اغلب موارد زمانی که بانک ها به درستی تسهیلات را به متقاضیان پرداخت می کنند،  خود این متقاضیان تسهیلات را در جای دیگر هزینه می کنند. به عنوان مثال وام بانک پرداخت می‌کند اما به جای این که این وام بخواهد به سمت ساخت مسکن برود، در بخش خرید و فروش زمین مصرف می شود. این موضوع باعث می شود هم منابع خُردی که از مردم جمع‌آوری شده نابود شود و هم عملاً قیمت زمین افزایش پیدا کند. در نتیجه با افزایش قیمت زمین ساخت و ساز هم کمتر می شود و از این طریق باعث می شود که بخش عظیمی از تولید در کشور ما از رونق بیفتد. گفتنی است منابع غیر رسمی ادعا می کنند حدود ۷۰ درصد از منابع بانکی از محلی که تخصیص داده می شود منحرف می شوند.

شفیعی تاکید کرد: از طرف دیگر بانک ها با افزایش نرخ بهره بانکی می توانند در مسیر تولید سنگ اندازی کنند. به این صورت که بانک ها وقتی در رقابت می افتند، نرخ بهره و پرداخت سود سپرده ها را افزایش می دهند که خود مانع تولید در کشور است. زیرا یک فرد کارآفرین وقتی می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند، مقایسه می کند که از طریق تولید با هزار دردسر مثلاً ۱۰ درصد سود به دست می آورد اما سودی که بانک‌ها پرداخت میکنند بدون هیچ دغدغه و دردسری ۱۵ درصد است، لذا فرد به جای آن که پولش را در بخش تولید سرمایه گذاری کند آن را در بانک سپرده گذاری می کند.

وی گفت: از طرف دیگر بانک ها وقتی نرخ سود شان را بالا ببرند باید به سپرده‌گذاران خود پاسخگو باشند به همین دلیل هم منابع پولی که به دست آورده اند را به راحتی به افراد وام نمی‌دهند، زیرا باید مطمئن باشند تا بتوانند این وام را پرداخت کنند. خود این موضوع هم بسیار مهم است و اقتصاددانان بزرگ دنیا صد سال است که به این موضوع واقف هستند که یکی از عوامل اصلی بیکاری در کشور همین است که مردم پس انداز می کنند اما این پس انداز تبدیل به سرمایه گذاری نمی شود.

استاد دانشگاه یزد بالا بودن نرخ بهره بانکی را یکی دیگر از عوامل مانع رونق تولید ارزیابی و بیان کرد: متاسفانه نرخ بهره بانکی در ایران حداقل سه برابر کشورهای دیگر دنیا است. این عامل هم یکی دیگر از موانع اصلی تولید است. فرض کنید تولید کننده ما بخواهد با تولید کننده خارجی رقابت کند. وقتی یک تولیدکننده با کمبود نقدینگی مواجه می شود و می خواهد به بانک مراجعه کرده و پول را دریافت کند باید پول را حداقل با نرخ ۱۵ درصد قرض بگیرد، اما تولید کننده خارجی می تواند این پول را با نرخ بهره خیلی پایین‌تر قرض بگیرد. خود این عامل باعث می‌شود قدرت رقابت پذیری تولید کننده های ما در برابر تولید کننده خارجی از این حیث کمتر شود.