مردم آسیب دیده از سیل نگران جبران خسارت

به گزارش قائم آنلاین، سیل‌هاى‌بى‌سابقه‌اى كه شهرهاى مختلف ایران را درنوردید، با فروكش كردن آن مشخص شده كه خرابى‌هاى بسیارى بر جاى گذاشته و این در حالى است كه هنوز برخى از شهرهاى جنوب غرب كشور در استان خوزستان درگیر این پدیده هستند و از حجم و آثار تخریبى آن هنوز برآورد روشنى نشده است.

اما سوالى كه از همین ابتدا براى همه افراد و مسؤولان كشور مطرح است، این است كه چگونه خسارت‌هاى وارد شده را باید جبران كرد؟ به عبارت دقیق‌تر سؤال مهم این است كه از چه منابعى باید خسارت‌هاى وارد شده كه بسیار گسترده است جبران گردد؟

بر اساس آمارى كه وزیر كشور اعلام كرده است چیزى در حدود ۳۰ الى ۳۵ هزار میلیارد تومان خسارت وارد شده است. این اولین برآورد خسارتى است كه به‌صورت تجمیع شده از سوى دولت اعلام شده است. عدد بسیار بزرگى است كه تقریبا با یك سال یارانه نقدى مردم برابرى مى‌كند و البته به‌دلیل آن كه هنوز سیل تمام نشده است و نگرانى‌هایى درباره سیل در شهرهاى استان خوزستان و هم‌چنین در روزهاى اخیر در جنوب شرق كشور و در شهرهاى سیستان و بلوچستان نیز وجود دارد، لذا این احتمال بسیار جدى است كه میزان خسارت‌هاى وارد شده، بیشتر شود. پس این سؤال بسیار جدى‌تر مطرح خواهد شد و پاسخ به آن نیز سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد.

دولت درخواست برداشت از منابع صندوق توسعه ملى براى جبران خسارت را ارائه كرده است. این درخواست براى برداشت دو میلیارد یورو مطرح شده است.

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به این درخواست، نكات مهمى را مطرح كردند كه بسیار اهمیت داشته و باید مورد توجه قرار گیرد. ایشان در پاسخ درخواست رئیس جمهور تأكید كردند كه باید پیگیرى و جبران خسارت انجام شود. اما در ادامه فرمودند: «مطلعید كه استفاده از صندوق توسعه ملى صرفاً در صورت مسدود بودن راه‌هاى دیگر ممكن است». مشخص است كه رهبر معظم انقلاب بر این عقیده استوار هستند كه تا حد ممكن منابع صندوق توسعه خارج از چارچوب قانونى مشخص شده براى آن مصرف نشود. چراكه بر اساس قانون تشكیل صندوق توسعه ملى، باید منابع این صندوق براى توسعه اقتصادى كشور و براى توانمندسازى بخش خصوصى به‌صورت وام مصرف شود. اما هزینه‌هاى جارى دولت نباید از این محل تأمین شود.

رهبر معظم انقلاب پیشنهادهایى براى منابع قابل استفاده از سوى دولت ارائه دادند كه به شرح زیر است: پنج درصد مقرر در بودجه عمومى كشور براى جبران خسارات حوادث غیرمترقبه‌، جابه‌جایى در ردیف‌هاى عمرانى بودجه‌ و بیمه‌ها و تسهیلات بانكى‌

در حقیقت مقام معظم رهبرى به دولت این نكته مهم را تذكر دادند كه هر آنچه كه در توان فعلى دولت وجود دارد استفاده شود و اگر در انتها، نیازى به منابع صندوق توسعه ملى وجود داشت آن موقع اجازه داده خواهد شد. این یك مسأله بسیار مهم است كه دولت نباید به برداشت از منابع صندوق توسعه ملى عادت كند منابع صندوق توسعه براى توسعه كشور باید هزینه شود و دستورالعمل‌هاى مشخصى دارد اما در سال‌هاى اخیر به‌واسطه برداشت‌هاى مكرر ما شاهدیم كه تقریباً به این صندوق، به‌عنوان صندوق پشتیبان هزینه‌ها نگاه مى‌شود. پاسخ نامه نشان دهنده ظرافت و نكته بینى رهبر معظم انقلاب حتى در شرایط خاص است. اما آیا دولت منابعى دارد كه بتواند تأمین خسارت كند؟

‌*راه‌هاى تأمین مالى دولت براى جبران خسارت‌هاى سیل‌

۱- اولین پیشنهاد، ضرورت كاهش هزینه‌هاى جارى دولت است. در سال‌هاى اخیر، هزینه‌هاى جارى دولت رشد قابل توجهى پیدا كرده است. این رشد هزینه‌ها در زمانى رخ داده كه تورم رقم پایینى داشته است. لذا مى‌توان گفت كه این افزایش هزینه‌ها قابل كاهش است. حتى با توجه به رقم تورمى بالا و انتظار افزایش هزینه‌هاى جارى دولت در سال گذشته، دولت با مدیریت صحیح منابع موجود خود مى‌تواند هزینه‌هاى جارى خود را كاهش داده و منابع حاصل از آن‌را براى جبران خسارت‌هاى سیل‌هاى اخیر هزینه كند. در مجموع به نظر مى‌رسد دولت باید با افزایش بهره‌ورى و كاهش هزینه‌هاى جارى، منابع بودجه‌اى را براى مصرف در بازسازى خرابى‌هاى ناشى از سیل آزاد كند.

۲-پیشنهاد دوم تغییر محل مصرف منابعى است كه در بودجه امسال براى كارهایى در نظر گرفته شده است كه در حال حاضر توجیهى براى مصرف آن‌ها وجود ندارد، دلیل آن نیز بارندگى‌هاى اخیر بوده است. براى نمونه در بودجه‌هاى سال‌هاى اخیر منابعى جهت احیاى پروژه دریاچه ارومیه تخصیص داده شده است. در بودجه امسال نیز منابعى را براى این امر در نظر گرفته‌اند. در سال گذشته حدود ۱۵۰ میلیارد تومان بودجه براى این كار اختصاص یافته بود. اما با بارش‌هاى بسیار مناسب روزها و هفته‌هاى اخیر وضعیت دریاچه ارومیه به حالت عادى برگشته است و دیگر نیازى براى مصرف این بودجه در محل مشخص شده در قانون نیست و مناسب است كه این بودجه به جبران خسارت‌هاى سیل اخیر اختصاص یابد.

هم‌چنین منابعى در بودجه براى حل مسأله ریزگردهاى استان‌هاى جنوبى و جنوب غربى كشور در نظر گرفته شده است. این بودجه نیز مى‌تواند براى جبران خسارت‌هاى سیل استفاده شود، چراكه مسأله ریزگردها نشات گرفته از هورها و تالاب‌هاى خشك شده كشور بوده است كه امسال به یمن بارش‌هاى فراوان، وضعیت این تالاب‌ها بهبود یافته است. میزان این بودجه آنچنان كه در اخبار بیان شده است چیزى در حدود ۵۰۰ میلیارد تومان است.

۳-پیشنهاد سوم براى تأمین منابع مورد نیاز جبران خسارت‌هاى سیل، استفاده از ظرفیت‌هاى عظیم كمك‌هاى مردمى است. در همین ایام، ظرفیت‌هاى مردم براى امدادرسانى بسیار بالا بوده است. دولت و دستگاه‌هاى مسؤول باید بتوانند در یك تعامل نزدیك با ظرفیت عظیم مردم، فرایند بازسازى را انجام دهند. دولت باید كمك‌هاى مالى آن‌ها را براى جبران خسارت‌ها جمع‌آورى و با مدیریت درست بكار گیرد. تجربه زلزله كرمانشاه نشان داد كه دستگاه‌هاى مسؤول ضعف‌هایى در این زمینه دارند كه در سیل اخیر تلاش شد این ضعف‌ها برطرف شود. ضمن تقویت این امر، مردم نیز باید بدانند كه جبران خسارت‌هاى سیل اخیر به تنهایى از عهده دولت خارج است و نیازمند كمك و همت بالاى مردم مى‌باشد.

۴-پیشنهاد دیگرى كه براى كاهش هزینه‌هاى دولت در بازسازى خرابى‌هاى سیل اخیر مى‌توان مطرح كرد و به نظر مى‌رسد ظرفیت‌هاى بسیارى در این زمینه وجود دارد، استفاده از ظرفیت نیروهاى جهادى و نیروهاى داوطلب مردمى براى بازسازى است. در حال حاضر كه حمایت‌هاى جدى چهره‌هاى نظام از كار جهادى در منطقه سیل‌زده وجود دارد، مانند سخنان سردار حاج قاسم سلیمانى كه كمك به مردم سیل‌زده را هم‌طراز با دفاع از حرم اهل بیت دانسته‌اند، كمك مى‌كند تا در صورت وجود یك برنامه و طراحى مناسب از سوى دستگاه‌هاى مسؤول، هزینه‌هاى بازسازى را بسیار كاهش یابد. با استفاده از این ظرفیت‌ها كه به‌نوعى منابع مالى محسوب مى‌شوند، یعنى نیروى انسانى با كیفیت و جهادى كه بدون دریافت هزینه حاضرند در بازسازى این مناطق حضور فعال داشته باشند، مى‌توان با سرعت مقوله بازسازى مناطق سیل‌زده را انجام داد.

۵-استفاده از ظرفیت سربازان ارتش و سپاه و سایر نیروهاى مسلح مى‌تواند در این شرایط حلال بسیارى از مشكلات سیل زدگان باشد. در این زمینه مى‌توان با ساماندهى سربازان وظیفه، بخشى از نیروى انسانى مورد نیاز براى بازسازى را تأمین كرد. حتى مى‌توان با ارائه مشوق‌هایى ازجمله كاهش دوره خدمت سربازى براى آن‌هایى كه در بازسازى مناطق تخریب شده مشاركت مى‌كنند انگیزه سربازان را براى حضور در این عرصه را افزایش داد. این‌راهكار نیز در كاهش هزینه‌هاى بازسازى مؤثرخواهد بود.

این پیشنهادها نشان مى‌دهد كه دولت مى‌تواند از ظرفیت‌هاى مختلف و متعددى كه در اختیار دارد، استفاده كند و بعد از استفاده از این منابع و ظرفیت‌ها در صورت كمبود منابع مالى، مى‌تواند درخواست خود را با رهبر معظم انقلاب مطرح و مجوز برداشت منابع مورد نیاز را از ایشان دریافت كند.