یک بام و دو هوای سیاست‌های گوگل

در چند روز اخیر کاربران تلگرام طلایی و هاتگرام در شبکه‌های اجتماعی از هشدار گوگل برای حذف این پیام‌رسان‌ها از روی گوشی خود خبر دادند؛ حال به نظر می رسد گوگل وارد عمل شده و این دو اپلیکیشن را به صورت خودکار از روی گوشی کاربران حذف کرده است.

همانطور که در تصویر  زیر مشاهده می‌کنید سرویس امنیتی فروشگاه نرم‌افزاری گوگل (گوگل پلی) که با نام پلی پروتکت (Play Protect) شناخته می‌شود، برای امنیت تلگرام طلایی خطا داده و به کاربران پیشنهاد لغو نصب یا پاک کردن آن را می‌دهد.

در این خطای امنیتی پلی پروتکت درباره تلگرام طلایی مشخصاً گفته می‌شود این نرم‌افزار تلاش دارد از اطلاعات شخصی شما جاسوسی کند. این اطلاعات شخصی شامل لیست تماس‌ها، پیام‌ها، عکس‌ها یا صداهای ضبط شده است. اخیراً آنتی‌ویروس Play Protect تلگرام طلایی و هاتگرام را به علت آنچه که تلاش برای به سرقت بردن اطلاعات حساس عنوان کرده، مسدود و از روی گوشی افراد پاک کرده است.

اما این اقدام عجیب گوگل و سیاست‌های یک بام‌ودو هوای این شرکت بزرگ آمریکایی با انتقادهای بسیاری همراه شد چراکه بارها اسناد جاسوسی و عدم امینیت شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر در رسانه‌های جهان منتشر شده است اما سرویس گوگل هیچ اقدامی علیه این شبکه‌های اجتماعی انجام نداده، در حالی که اپلیکیشن‌های ایرانی را بدون اجازه کاربران و در یک حرکت عجیب اقدام به حذف این اپلیکشن‌ها کرده است.

به طور مثال براساس گزارشات نیویورک‌تایمز، سنای آمریکا در تاریخ ۹ جولای ۲۰۰۸ لایحه اصلاح قانون نظارت بر اطلاعات خارج (foreign intelligence surveillance act) را تصویب کرد که طبق آن شرکت‌های ارتباط از راه دوری که در برنامه‌های شنود شرکت دارند، مصونیت قانونی داده و به دولت آمریکا اجازه می‌داد برای اهداف ضدتروریسم به استراق سمع ارتباطات بین‌المللی بین ساکنان داخل و افراد خارج از کشور بدون موافقت دادگاه بپردازد. طبق قانون ذکرشده شرکت‌های مستقر در آمریکا وظیفه دارند به درخواست‌های دولت برای تسلیم اطلاعات کاربران خود پاسخ دهند. گوگل برای در اختیار گذاشتن اطلاعات کاربرانش به وزارت خارجه‌ آمریکا به صورت علنی توافقنامه امضاء کرده است و مسلماً فیسبوک نیز از این قاعده مستثنی نیست.

جولیان آسانژ مؤسس سایت جنجالی ویکی لیکس که سال گذشته هزاران سند محرمانه جنگ‌های عراق و افغانستان و همچنین اسناد کاملی از وزارت خارجه آمریکا را افشا کرده است، در مصاحبه با شبکه راشاتودی می‌گوید: «فیسبوک به صورت اتوماتیک اطلاعات محرمانه افراد را جمع‌آوری و ثبت می‌کند و سپس این اطلاعات را در اختیار آمریکا قرار می‌دهد. فیسبوک جزئی‌ترین اطلاعات افراد، عادات، روابط اجتماعی، آدرس، محل تولد، وابستگان افراد را جمع‌آوری و تمام این اطلاعات را در اختیار مقامات آمریکا قرار می‌دهد. باید بدانید زمانی که در صفحه فیسبوک دوستانی برای خود اضافه می‌کنید، به طور رایگان برای آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا فعالیت کرده و اطلاعات را در اختیار آنها می‌گذارید.»

سیدعلیرضا آل‌داودکارشناس فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، در این رابطه اظهار کرد: اقدام اخیر گوگل  بعد از اینکه چندین بار حساب‌های کاربری ایرانی‌ها در یوتیوب، توییتر، فیسبوک و اینستاگرام را حذف  کرده بودند، کاملاً قابل پیش‌بینی بود. درحالی که ما پس از این اتفاقات و اقدامات خصمانه‌ای که شبکه‌های اجتماعی خارجی علیه ایران اعمال کرده بودند، پاسخ درست و مناسبی  نداده بودیم و نسبت به آن ها منفعل عمل کردیم. مشخص بود که گوگل به خودش اجازه دهد به تلفن همراه مردم ایران دستبرد زند و بتواند حاکمیت آمریکایی را روی تلفن‌های همراه کاربران ایرانی  پیاده‌سازی کند و برای چندمین بار حقوق بشر و آزادی را نقض کند.

آل‌داود درباره علت این اقدام گوگل گفت: در خصوص اقدام اخیر گوگل باید گفت که طبق نقشه راه منتشرشده توسط تلگرام، این پیام‌رسان قصد دارد تا انتهای سال ۲۰۱۹ میلادی نسخه‌ی بلاکچین را ارائه کند که یکی از خطرات بسیار جدی آن برای ما ارز دیجیتال تلگرام است که به اسم گرام معروف است. طبق این نقشه راه تلگرام، تمام نسخه‌های غیررسمی تلگرام مانند تلگرام طلایی، هاتگرام و امثال اینها برای ارتقای امنیت و حریم خصوصی کاربرانی که در تلگرام قصد فعالیت اقتصادی دارند، باید حذف شوند.

در ادامه تصاویری از نقشه راه تلگرام و فعالیت‌های آتی این پیام‌رسان در جهان را مشاهده می‌کنید.

وی با اشاره به هدف تلگرام در کشور‌هایی مانند ایران اظهار کرد: نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که غرب برای پروژه‌های براندازی، تغییر رفتار و حمایت از جریان غرب‌گرا و مدیران غیرانقلابی روی تلگرام حساب ویژه باز کرده است که متاسفانه همین بستر آسیب‌های زیادی را در حوزه امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به کشور رسانده است. در واقع تلگرام به عنوان یک ماشین جنگی بستری را برای جنگ شناختی ادراکی و هیبریدی دشمن در داخل کشور باز کرده است. نکته دوم سرقت بیگ‌دیتای کشور است که متاسفانه در این ۴ سال گذشته به همراه ضائقه‌سنجی و ضائقه‌سازی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با بستر کانال‌های یکطرفه که امکان پاسخگویی به شبهات آن‌ها وجود ندارد انجام شده است و متاسفانه کشور را در حوزه‌ فیک‌نیوز، شایعات، دسترسی ضدانقلاب و گروه‌های تروریستی را برای یارگیری و ایجاد شبهات و تخریب اعتقادات و تبلیغات مخرب در این فضا باز کرده است.

این کارشناس فضای مجازی با اشاره به شروع فعالیت تلگرام طلایی و هاتگرام در کشور پس از فیلترینگ تلگرام گفت: درخصوص هاتگرام و تلگرام طلایی ما از روز‌های اولی که قرار شد با تلگرام برخورد شود و فیلترینگ صورت گیرد، با این دو پوسته‌ تلگرام مخالف بودیم چراکه دولت باید به جای سرمایه‌گذاری روی بستری که عملاً تلگرام را در کشور زنده نگه داشت بود، روی پیامرسان‌های داخلی سرمایه‌گذاری می‌کرد چراکه ما از بستر پیام‌رسان تلگرام که به صورت کاملاً آشکار با سرویس‌های اطلاعاتی غربی و آمریکا و رژیم صهیونیستی همکاری می‌کند، آسیب دیده بودیم. از این دست آسیب‌ها می‌توان به حمله اقتصادی حمله تروریستی به مجلس و چند حمله تروریستی دیگر و حملات فرهنگی بستر فعالیت جریان ضدانقلاب و جریان نفوذ در داخل کشور که متاسفانه آسیب‌های زیاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به ما رسانده‌اند، اشاره کرد.

آل‌داود ادامه داد: تیم امنیتی دولت که سازندگان و حامیان تلگرام طلایی و هاتگرام بودند با این استدلال که بعد از فیلترینگ تلگرام مردم باید بتوانند یک بازه زمانی داشته باشند تا اطلاعاتشان را به پیامرسان‌های داخلی منتقل کنند، تصمیم گرفتند از ۱۱ اردیبهشت که تلگرام فیلتر شد، تا آخر خرداد ماه ۹۷ هاتگرام و تلگرام طلایی در داخل کشور خدمات ارائه کنند و پس از این مدت زمان تبدیل به یک پیامرسان مستقل شوند. اما بعد از بازه زمانی خرداد ماه تیم دولت اعلام کرد که نمی‌تواند این دو پوسته را تبدیل به پیام‌رسان مستقل تبدیل کند. از این رو سه ماه دیگر وقت گرفتند تا ۱۵ شهریور ۹۷ این پروژه را عملی کنند. اما بعد از این بازه زمانی هم اعلام کردند که نمی‌توانند این کار را انجام دهند و باز هم تا آذر ماه زمان گرفتند، اما چیزی که اینجا مشخص شد این بود که تیمی که پشت تلگرام طلایی و هاتگرام است مایل نیست این بستر را از دست دهد، چون حداقل در سه انتخابات از این بستر استفاده کرده بود و به نحوی تبدیل به رسانه‌ تیم دولت شده بود و به این خاطر تمام سعی خود را کردند که به هر طریقی تلگرام را در کشور حفظ کنند.

این کارشناس فضای مجازی در ادامه صحبت‌هایش تصریح کرد: نکته مهمی که اینجا وجود دارد این است که ما بارها در رابطه با دسترسی‌های تلگرام طلایی و هاتگرام هشدار داده بودیم که چرا باید دو پوسته که نقش فیلترشکن را برای تلگرام بازی می‌کنند در کشور فعالیت کنند و مخالف ادعاهای دولت و تیم امنیتی آن بودیم که می‌گفتند “ما با هاتگرام و تلگرام طلایی جنگ اقتصادی و حملات تروریستی را دفع کرده‌ایم”. درحالی که همه ما دیدیم که این ادعا به وضوح اتفاق نیافتاده است و تنها  بهانه‌ای  برای حفظ بستر تلگرام در کشور است. متاسفانه سرمایه‌گذاری زیادی روی تلگرام طلایی و هاتگرام شد که تمام  این سرمایه‌گذاری‌ها  که از اموال  بیت‌المال صورت گرفته بود هدر رفت و نتیجه عکس داد.

وی در آخر با اشاره به عدم حمایت کافی از پیامرسان‌های داخلی توسط مسئولان گفت: دولت در خصوص سند حمایت از پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی که در شورای عالی فضای مجازی تصویب شد کوتاهی کرد و اگر این مقدار امکاناتی که برای تنفس مصنوعی به تلگرام در اختیار هاتگرام و تلگرام طلایی قرار گرفت، صرف پیامرسان‌های داخلی و تکمیل طرح شبکه ملی اطلاعات شده بود، می‌توانست تا حد زیادی کمک‌کننده باشد. با این وجود باید هرچه سریع‌تر این دو پوسته ضدفیلتر تلگرام  در داخل کشور متوقف شوند و پیام‌رسان‌های داخلی  وارد عمل شوند و فعالیت‌های خود را به صورت جدی دنبال کنند. در خصوص اینستاگرام هم با توجه به هتاکی که اخیراً به مردم ایران انجام داده است خیلی زود باید تکلیف حاکمیت خود را در حوزه فضای مجازی و فضای سایبر با پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی مشخص کنیم.