وقتی «غلام تکثیر» لباس شیک می‌پوشد!

به گزارش قائم آنلاین،زمانی که صحبت از کپی غیرمجاز فیلم و موسیقی ‌می‌شود، خیلی‌ها شخصیت «غلام تکثیر» و زیرزمین تاریک خانه‌اش را در انیمیشن‌های تلویزیون به یاد می‌آورند؛ اما در دنیای واقعی، شرکت‌هایی تأسیس شده‌اند که فیلم‌ها یا آلبوم‌های موسیقی را با بسته‌بندی‌های شیک و به ظاهر رسمی، ولی در واقع به‌شکل غیرمجاز راهی فروشگاه‌ها می‌کنند.

به گزارش ایسنا، مواردی در چند وقت اخیر دیده شده که حاکی از وجود شرکت‌هایی فعال در حوزه تکثیر و توزیع غیرمجاز محصولات فرهنگی است که محصولات خود را با ظاهری رسمی وارد بازار می‌کنند، در حالی که قانونی بودن فعالیت این شرکت‌ها مشخص نیست.

اگر با هواپیما به مشهد سفر کنید، در سالن فرودگاه، غرفه‌ای را می‌بینید که در آن، آلبوم‌های موسیقی به فروش می‌رسند. در این فروشگاه و در قفسه‌ای که آلبوم‌های موسیقی تنگانگ یکدیگر چیده شده‌اند، اسامی‌ آشنایی مانند پرواز همای، یانی و علیرضا افتخاری یا حتی عناوینی مانند موسیقی کوچه‌بازاری، ۵۰ سال موسیقی اصیل ایرانی، مجموعه آثار محمد اصفهانی و … به چشم می‌خورد.

کافی است تا طرفدار یکی از این سبک‌های موسیقی یا یک خواننده خاص باشید، تا به سمت آلبوم مورد علاقه‌تان دست ببرید و با دیدن اطلاعات روی جلد، بخصوص قیمت آن و مقایسه کردن با قیمت‌های بازار، برای خریدن آلبوم وسوسه شوید.

همه‌ی محصولات فروشگاه با ظاهری مناسب و با بسته‌بندی‌هایی شبیه بسته‌بندی‌های رسمی بازار عرضه شده‌اند؛ اما اگر کمی دقت کنید، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های معرفی‌کننده محصولات فرهنگی اورجینال و قانونی، یعنی «برچسب هولوگرام» روی چنین محصولاتی نیست.

ستاد حمایت و صیانت از آثار فرهنگی در سال ۱۳۹۱ استفاده از برچسب هولوگرام را برای تمام محصولات فرهنگی الزامی کرد و بعد از مهلتی که برای تولیدکنندگان محصولات فرهنگی با هدف استفاده از هولوگرام روی بسته‌بندی محصولات‌شان در نظر گرفت، شروع به جمع‌آوری محصولات بدون برچسب هولوگرام و برخورد با ناشران و فروشندگان این‌گونه محصولات کرد.

به‌دنبال همین جریان بود که یکی از قدیمی‌ترین فروشگاه‌های عرضه آلبوم موسیقی، ۲۲ دی‌ماه ۱۳۹۲ توسط مأموران نیروی انتظامی پلمپ شد. همان زمان، بابک چمن‌آرا – مدیر این مرکز – در توضیح چگونگی پلمپ دو روزه‌ی فروشگاه بتهوون و بازداشت خودش به خبرنگار ایسنا، گفت: با حضور مأموران نیروی انتظامی و ارائه‌ی کارت و حکم، با اعلام این‌که گزارش شده در این محل، آثار بدون هولوگرام عرضه می‌شود، مشغول بازرسی از فروشگاه شدند و پس از یک ساعت و با وجود حضور مسؤولان ستاد صیانت و ارائه‌ی توضیحاتی، با این گزارش که بیش از ۹۵ درصد محصولات فاقد هولوگرام مربوطه هستند و در ضمن کشف ۱۵۰۰ عدد سی‌دی غیرمجاز، همراه مأموران راهی اداره‌ی امنیت اخلاق شدم.

در سه سالی که از شروع اجرای این طرح می‌گذرد، ملزم کردن ناشران موسیقی برای استفاده از برچسب هولوگرام روی محصولات‌شان توسط ستاد صیانت و حمایت از آثار فرهنگی کش‌وقوس زیادی داشته است. گرچه به نظر می‌رسد قوانینی از این قبیل، موجب نظم هرچه بیشتر دنیای انتشارات موسیقی می‌شود؛ اما گویا نحوه‌ی اطلاع‌رسانی و اجرای آن گلایه‌ی ناشران مختلف را نیز سبب شده است و حتی جمعی از ناشران حوزه موسیقی، ۱۳ بهمن‌ماه سال ۹۲ در نامه‌ای اعتراض‌آمیز به علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعلام کردند که شیوه‌ی فعلی فعالیت «ستاد صیانت و حمایت از آثار فرهنگی هنری» را به رسمیت نمی‌شناسند.

خبرنگار ایسنا در سفری به مشهد، سری به یکی از مراکز فروش آلبوم‌های موسیقی زد و در گفت‌وگویی با فروشنده‌ی جوان آن، از او پرسید که چرا این محصولات هولوگرام ندارند؟ او نیز با حالتی میان ترس و خجالت گفت: بیشتر این آلبوم‌ها MP3 هستند و به‌صورت مجموعه آثار (فول آلبوم) کپی و سپس فروخته می‌شوند.

وی همچنین درباره نحوه تکثیر و توزیع این آلبوم‌ها نیز توضیح داد: تعدادی شرکت در مشهد هستند که این کار را انجام می‌دهند و آثار را برای فروشگاه‌ها می‌فرستند. عموما مردم به اصل یا غیراصل بودن محصولات کاری ندارند. وقتی هم که کسی به این فروشگاه مراجعه می‌کند، چون مجموعه آثار موسیقی مورد علاقه‌اش در یک سی‌دی جمع‌آوری شده و قیمت مناسبی هم دارد، از خرید این محصولات استقبال می‌کند.

به گفته فروشنده، برخی شرکت‌هایی که اقدام به تکثیر و توزیع مجموعه آلبوم‌های هنرمندان مختلف می‌کنند، اسم و رسم مشخصی دارند؛ اما محصول آن‌ها هولوگرام ندارد.

خبرنگار ایسنا همچنین با تعدادی از مشتری‌ها نیز که با دقت محصولات را بررسی می‌کردند، گفت‌وگو کرد و از آن‌ها پرسید، آیا تا به حال هنگام خریدن آلبوم موسیقی، به وجود برچسب هولوگرام روی بسته‌بندی‌ها توجه کرده‌اند؟ یکی از آن‌ها سریع پاسخ داد: نه خانم، در اینجا هیچ‌کس به این موارد توجه نمی‌کند و برایش مهم نیست، اصلا هولوگرام و کپی‌رایت در ایران معنایی ندارد.

اما نفر دوم، عقیده‌ای کاملا متفاوت داشت و خود را از لحاظ شرعی مسؤول خریدن محصولات اورجینال دانست و تأکید کرد: همیشه به وجود برچسب هولوگرام روی بسته‌بندی آلبوم‌های موسیقی و فیلم‌ها توجه می‌کنم.

حالا با توجه به وجود محدودیت‌ها و شرایط خاصی که برای فعالیت‌های موسیقی در شهرهایی مانند مشهد وجود دارد، ظهور و فعالیت چنین شرکت‌هایی و نبود کنترل روی آن‌ها، این پرسش مطرح است که با توجه به برخورد‌هایی که ستاد حمایت و صیانت آثار فرهنگی در گذشته با برخی فروشندگان و ناشران رسمی‌ و نام‌آشنا به‌دلیل نداشتن هولوگرام کرده است، حالا برنامه‌ی این ستاد برای شرکت‌هایی که آشکارا به تهیه و توزیع غیرقانونی محصولات فرهنگی مشغول‌اند، چه خواهد بود؟