بهزیستی؛ از تأمين نیازمندی‌های اوليه تا “بهتر زیستن” قشر محروم جامعه

به گزارش قائم آنلاین، بیست و پنجم تیر هرسال، روز بهزیستی و تأمین اجتماعی نام‌گذاری شده است. سازمانی كه مبنای به وجود آمدنش كمك به تأمین حداقل هزینه زندگی خانواده‌های نیازمند و بی‌سرپرست و ایجاد زمینه‌های مناسب برای خودکفایی آنان بوده است. نام‌گذاری چنین روزی، از میزان اهمیت آن در نظام جمهوری اسلامی خبر می‌دهد. طرح اولیه سازمان بهزیستی، توسط شورای انقلاب، در خردادماه سال ۱۳۵۹، با پیگیری و تلاش شبانه‌روزی شهید دكتر فیاض‌بخش به تصویب رسید تا بر اساس اصول بیست‌و‌یكم‌ و بیست‌و‌نهم قانون اساسی، این سازمان بتواند به قشرهای محروم و انسان‌هایی كه بنا به دلایل محیطی، اجتماعی، اقتصادی، ارثی و داشتن مشكلات جسمی، روانی، ‌عاطفی، دچار عدم تعادل شده‌اند و بدون حمایت‌های مالی و خدمات دولت، قادر به توانایی و خودكفایی‌ اقتصادی نیستند، كمك كند.

* تشكیل بهزیستی از برکات انقلاب‌
تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تشكیلات متمركزی برای ارائه خدمات بهزیستی وجود نداشت و خدمات نسبتاً مشابهی به‌صورت پراكنده توسط دستگاه‌های مختلف ارائه می‌شد.

پس از پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی ایران سازمان بهزیستی كشور در بیست‌و‌چهارم خرداد‌ماه ۱۳۵۹ بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب اسلامی تشكیل شد. شهید دكتر محمد‌علی فیاض‌بخش پس از آن‌كه به پراكندگی سازمان‌های رفاهی و توان‌بخشی كشور و عدم هماهنگی لازم بین آن‌ها پی برد، با كمك و همفكری شهید سید محمدباقر لواسانی و تنی چند از همفكرانش لایحه تشكیل سازمان بهزیستی كشور را به شورای انقلاب پیشنهاد كرد و پس از تصویب آن باکار پیگیر و مستمر به سازماندهی تشكیلات و برنامه‌ریزی برای فعالیت نوین سازمان بهزیستی پرداخت و در مدت كوتاهی توانست ارگان دولتی و كارآمدی برای خدمت به محرومان و مستضعفان كشور ایجاد كند.

* سازمان بهزیستی، كمك به قشرهای محروم‌
بهزیستی، سازمانی فرهنگی، اجتماعی و امدادی است كه به‌منظور گسترش رحمت الهی در جامعه و حفظ ارزش‌ها و كرامات والای انسانی، مجموعه خدماتی را ارائه می‌دهد. این سازمان برای كمك به قشرهای محروم و انسان‌هایی كه بنا به دلایل محیطی، اجتماعی، اقتصادی و ارثی و نیز داشتن مشكلات جسمی، روانی، عاطفی، گرفتار مشكلات و دچار عدم تعادل شده‌اند، تأسیس شده است. بهزیستی با كمترین حمایت‌های دولتی و با تكیه بر مشاركت مردمی و همكاری سازمان‌ها، در راه گسترش خدمات توان‌بخشی، امدادی، بازپروری و كمك به تأمین حداقل نیازهای گروه‌های كم‌درآمدی كه قادر به توانایی و خودكفایی اقتصادی نیستند، فعالیت می‌كند.

* احسان و دست‌گیری، توفیق الهی‌
در آموزه‌های آسمانی دین مبین اسلام، پیوسته به احسان و دست‌گیری از كسانی سفارش شده كه به كمك و یاری، ‌نیازمند هستند. آزمون همه انسان‌ها در این دنیا با فقر و ضعف نیست، بلكه بعضی با ثروت و قدرت مالی یا توانمندی جسمانی آزموده می‌شوند. در دین اسلام نیز ملاك قبولی در آزمون‌های الهی، میزان اخلاص در كمك است‌.

احسان و دست‌گیری از مستمند، توفیق الهی است كه تنها نصیب عده‌ای می‌شود كه سزاوار لطف پروردگارند. دستی که معبد نیكی و مجرای امداد باشد، دست خداست كه از آستین خلق بیرون آمده است و بهزیستی و كمك‌رسانی به هر شیوه‌ای كه امكان آن فراهم شود، لطفی است كه شامل حال نیكوكاران گردد. امام باقر(ع) در مورد نتیجه نیكوكاری می‌فرماید: «نیكوكاری و صدقه پنهانی، فقر را از بین می‌برد، عمر را زیاد و هفتاد مرگ بد و ناگوار را دفع می‌كند.»

* وظایف سازمان بهزیستی‌
بی‌تردید، سلامت جسم و جان و روان، زیربنایی‌ترین عامل پیشرفت و تكامل جامعه است. امروزه برای دست‌یابی‌ به این هدف، با اجرای برنامه‌های پیشرفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از كشورهای توسعه‌یافته، افراد ناتوان جامعه از دوران شیرخوارگی تا سالخوردگی تحت مراقبت قرار دارند تا سلامتشان تأمین شود. یكی از وظایف سازمان بهزیستی، كمك به تأمین نیازهای افراد و خانواده‌های بی‌سرپرست و ایجاد زمینه‌های مناسب برای خودكفایی آنان است. این سازمان، ساختاری است كه به‌طور علمی به بررسی نارسایی‌ها و مشكلات اجتماعی می‌پردازد و از نیروی‌ متخصصان و كارشناسان علوم اجتماعی و بهداشتی برخوردار است و معضل‌های اجتماعی را از ریشه درمان می‌كند و از بین می‌برد.

رسیدگی به وضعیت معلولان‌
یكی از مسؤولیت‌ها و وظایف سازمان بهزیستی، رسیدگی به وضع معلولان جامعه است. سازمان بهزیستی، در كار برنامه‌ریزی و درمان و یا نگهداری از این معلولان تلاش می‌كند و با خدمات رایگان خود، باری از دوش خسته خانواده‌های این نیازمندان برمی‌دارد؛ ولی با توجه به حجم انبوه معلولان در كشور، لزوم توجه جدی به این قشر از جامعه، توسط مسئولان و دست‌اندركاران را می‌طلبد.

رسیدگی به وضعیت زنان بی‌سرپرست‌
یكی از برنامه‌های سازمان بهزیستی، سرپرستی، كمك و مساعدت‌های مالی به زنان بی‌سرپرست است؛ زنان آبرومندی كه سرپرست خانواده یا خانواده‌هایی بی‌مرد هستند كه دست تقدیر روزگار، نان‌آور خانه‌شان را از آن‌ها گرفته است. این گروه، هم نیازمند كمك‌های مالی برای گذراندن زندگی خود هستند و هم به برنامه‌های مشاوره‌ای در زمینه تربیت فرزندان و مشكلات زندگی‌شان نیازمندند.

پوشش نیازمندی‌های كودكان بی‌سرپرست‌
از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان بهزیستی، سرپرستی و كمك مالی به زنان و كودكان بی‌سرپرست است. در هر جامعه افرادی هستند كه جزو گروه‌های آسیب‌دیدگان اجتماعی شمرده می‌شوند. در این میان، باید فرزندان بی‌سرپرست، بد سرپرست یا محروم از پدر و مادر را جزو این گروه قرار داد.

حل مشكلات روشن‌دلان‌
گروهی از معلولان جسمی كه زیر نظر سازمان بهزیستی قرار دارند، روشن‌دلان عزیز كشورمان هستند. كارشناسان بر این باورند كه دست‌یابی به راهكارهای عملی در حل مشكلات نابینایان، تنها با مشاركت خود آن‌ها و خانواده‌هایشان امكان‌پذیر است. برخلاف تصور مردم و مسئولان، نابینایان و روشن‌دلان، توان انجام كارهای گوناگون را دارند، امّا تاكنون، از توانایی آنان استفاده بهینه نشده است. نكته مهم دیگر این‌كه، بهزیستی لازم است كه خانواده‌های این عزیزان را توجیه كند كه با برخورد مناسب و دادن روحیه به آن‌ها، از بروز مشكلات روانی نظیر افسردگی، انزواطلبی و بی‌اعتمادی بین آن‌ها جلوگیری به عمل آید.

طرح درمان اعتیاد معتادان‌
یكی از خدمات سازمان بهزیستی كشور برای مددجویان نیازمند است. در این شیوه، دارو درمانی وجود ندارد و محور و هدف درمان، تغییر در شیوه زندگی و بازتوانی و توان‌بخشی در شخص بر اساس یادگیری اجتماعی و قواعد زندگی اجتماعی است. از بیمار خواسته می‌شود آن‌گونه رفتار كند كه باید باشد، نه به‌صورتی كه اكنون رفتار می‌كند.

بی‌تردید، سلامت جسم و روان، زیربنایی‌ترین عامل پیشرفت و تكامل یك جامعه است و امروزه برای دستیابی به این هدف با اجرای برنامه‌های پیشرفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از كشورهای توسعه‌یافته، افراد جامعه از دوران شیرخوارگی تا پایان زندگی تحت مراقبت قرار می‌گیرند و سازمان‌های ذی‌ربط با دقت در مواد غذایی و تغذیه، سالم‌سازی محیط زندگی، توسعه برنامه‌های مختلف، پیشگیری و غیره مانع بروز بسیاری از امراض و معلولیت‌ها می‌شوند تا سلامت مردم تأمین شود.

سرانجام اینکه سازمان بهزیستی به‌منظور نیل به اهداف خود با اتخاذ تدابیر لازم و حمایت‌های گوناگون از كودكان نیازمند، زنان و كودكان بی‌سرپرست، ابن السبیل (در راه ماندگان) و نیز عرضه خدمات توان‌بخشی به معلولان جسمی و ذهنی، مبتلایان به بیماری‌های صعب‌العلاج، معتادان و ناسازگاران اجتماعی و هم‌چنین پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های‌ اجتماعی و غیره با توجه به حفظ ارزش‌ها و كرامات والای انسانی و تکیه‌بر تعاون و همیاری مردم نیكوكار و همکاری‌های نزدیك روحانیون متعهد و سایر طبقات دلسوز كشور تلاش می‌كند.