مسایل بنیادین اندیشه سیاسی در یک کتاب

به گزارش قائم آنلاین، محمدرضا تاجیک در گفت‌وگو ، گفت: به نظر من کتاب «و آن‌گاه معنا زاده شد» به مباحث بسیار جدی می‌پردازد که امروزه ذهن ما و تفکر سیاسی را به خود مشغول می‌کند؛ یعنی مساله‌ معنا، سوژه، بازنمایی.

وی در معرفی کتاب «و آن‌گاه معنا زاده شد؛ بازنمایی، شبیه‌سازی، سوژه» افزود: مفاهیم، آموزه‌ها و ایده‌هایی که در این کتاب مطرح می‌شود مسایل جدی و بنیادین اندیشه سیاسی در زمانه‌ ما است. تمرکز «و آن‌گاه معنا زاده شد» بر معناست، معنا و بازتولید معنا به تعبیر بزرگی در بطن و متن سیاست نهفته است. سیاست در عرصه‌ بازنمایی معنا پیدا می‌کند، این‌که چه کسی می‌تواند تولید و بازتولید معنا کند، چه کسی می‌تواند منظومه‌ معنایی خود را هژمونیک کند، او یک کنش سیاسی معطوف به قدرت، معطوف به مقاومت، انجام داده است.

تاجیک ادامه داد: معنا تولید سوژه می‌کند. سوژه فی‌الواقع کسی است که از امکان و استعداد تولید و بازتولید معنا برخوردار است. به تعبیر رانسیر، سوژه کسی است که می‌تواند به‌جای خود، برای خود، به زبان خود سخن بگوید و این ممکن نمی‌شود جز در پرتو تولید و بازتولید معنا. و خود سیاست هم به تعبیری که لاکلا به شکلی بیان می‌کند، و دلوز و بدیو هم در همین فضا صحبت می‌کنند، عمدتا پیرامون تولید و بازتولید معنا و هژمونیک‌ کردن منظومه‌ معنایی است؛ این‌که چه کسی می‌تواند منظومه‌ معنایی خود را استعاری کند و چه کسی می‌تواند دال‌های شناور عصر و زمانه و جامعه خود را مهار کند، مدلول خود را به آن ببخشد، تولید معنا بکند و آن معنا را به صورت افق معنایی جامعه درآورد؛ این یعنی سیاست‌ورزی، یعنی عین سیاست.

تاجیک تصریح کرد: به نظر من، این کتاب از این دریچه به مباحث بسیار جدی می‌پردازد که امروزه ذهن ما و تفکر سیاسی را به خود مشغول می‌کند، یعنی مساله‌ معنا، سوژه، بازنمایی. این‌ها از مسائل بسیار کلیدی اندیشه سیاسی در عصر ما هستند و این کتاب تلاش کرده است تا از این زاویه به این مسائل بپردازد؛ مفاهیمی که بسیار پر از ابهام و ایهام هستند. تعاریف بسیار زیادی هم درباره معنا، هم درباره سوژه و هم درباره بازنمایی صورت گرفته که لازم است جایی به نوعی ایضاح معنایی و ایضاح نظری شود که به نظر من این کتاب از عهده آن برآمده است و می‌تواند به عنوان یک تکست‌بوک مطرح شود.

این استاد داشنگاه یادآور شد: این کتاب به مفاهیم اساسی در شرایط پیچیده مفهومی پر از ابهام و ایهام پرداخته و تلاش کرده تا آن‌ها را شفاف کند، تعریف واحدی از آن‌ها به دست دهد و ربط این مفاهیم را با همدیگر مورد بررسی قرار دهد. برای کسانی که اهل نظریه و کارهای نظری هستند، برای جامعه‌ روشنفکری ما و برای کسانی که به هر شکلی دغدغه کار فکری دارند، این کتاب می‌تواند کتاب مفید و ارزنده‌ای باشد. از این جهت شخصا این کتاب را به کسانی پیشنهاد می‌کنم که به دنبال این گونه مفاهیم هستند.

تاجیک گفت: در این‌جا تنها مفهوم سوژه مطرح نمی‌شود، بلکه مفاهیم امر اجتماعی، امر سیاسی، حقیقت و امر واقع را داریم. این‌ها مفاهیم کلیدی اندیشه سیاسی زمانه ما هستند و مفاهیم پیچیده‌ای هستند که به راحتی نمی‌توان با آن‌ها رابطه برقرار کرد. این کتاب به نظر من از این جهت موفق بوده است که نوعی ایضاح مفهومی و نظری از این مفاهیم کلیدی اندیشه سیاسی به دست داده و از این جهت می‌تواند بسیار مفید باشد.

امیر رضائی‌پناه، سمیه‌ شوکتی‌مقرب و عارف مسعودی برگردان کتاب «و آن‌گاه معنا زاده شد؛ بازنمایی، شبیه‌سازی، سوژه» را به تازگی از سوی نشر علم روانه‌ بازار کتاب کردند.