چالش‌ها و کمبودهای دانش‌آموزان استثنایی

به گزارش قائم آنلاین،  سال تحصیلی جدید چند روزی است که آغاز شده است و دغدغه بسیاری از والدین دانش آموزان از انتخاب مدرسه گرفته تا تهیه ملزومات تحصیلی تقریبا تمام شده است؛ اما برای والدین و کودکان استثنایی با نیاز ویژه تازه اول کار است.

بماند که با توجه به کمبود فضاهای آموزشی متناسب با شرایط ویژه این کودکان، چقدر انتخاب مدارس سخت و دشوار است؛ هزینه‌های تحصیلی از تهیه ملزومات آموزشی گرفته تا سرویس مدارس، قوز بالا قوزی است در کنار هزینه‌های درمانی این کودکان روی دوش خانواده‌ها.

هر چند شعار معلولیت، محدودیت نیست؛ سال‌‌ها است که از پشت تریبون‌های گوناگون بلند است اما فقدان امکانات و زیرساخت‌های موجود در مدارس استثنایی موجب شده است تا معلولیت این کودکان، آن‌ها را با محدودیت استفاده از امکانات متعدد مورد نیازشان از عبور و مرور گرفته تا استفاده از سرویس بهداشتی روبرو کند.

با وجود سال‌ها بحث و مطالبه‌خواهی برای حل چالش‌های کودکان استثنایی در سطح کشور که تنها به فضاهای آموزشی خلاصه نمی‌شود و از پارک‌ها و پیاده‌روها گرفته تا بانک‌ها و ادارات و بازار می‌رسد؛ متأسفانه مشکلات متعددی در حوزه دانش‌آموزان استثنایی وجود دارد که انتظار می‌رود با حمایت مسئولان مشکلات این قشر از جامعه هموار شود.

به بهانه شروع تحصیلی به سراغ رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران رفتیم تا مشکلات این کودکان را از زبان وی بشنویم و ببینیم مدارس ویژه این کودکان از امکانات اموزشی گرفته تا معلمان این مدارس، تا چه حد پاسخگوی نیاز خاص این کودکان است.

سیدحسین قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار بلاغ در خصوص کم و کیف مدارس استثنایی و تعداد و نحوه آموزش دانش‌آموزان این مدارس اظهار کرد: در استان مازندران، مجموعا ۸ هزار دانش‌آموز با نیازهای ویژه تحت حمایت آموزشی و توانبخشی قرار دارند.

وی افزود: از این تعداد، ۳ هزار دانش‌آموز تحت پوشش مدارس استثنایی و ۵ هزار دانش آموز نیز تحت پوشش مدارس عادی هستند که از خدمات متناسب با نیازشان استفاده می‌کنند.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران خاطرنشان کرد: جدا از این خدمات، حمایت‌های مالی در خصوص کمک هزینه‌های درمانی، جراحی، خرید دارو، هزینه تهیه واکر، عصا، ویلچر، سمعک، عینک و غیره نیز به این دانش آموزان صورت می‌گیرد.

این مسئول در خصوص تعداد مدارس استثنایی فعال در استان پاسخ داد: ۵۳ مدرسه استثنایی و ۴۰ مرکز مشکلات ویژه و یادگیری آموزشی در استان داریم که به طور خاص به این دانش آموزان خدمات می‌دهند.

قاسمی در پاسخ به این سوال که تا چه میزان در مدارس استان، زیرساخت‌های لازم برای شرایط خاص این دانش آموزان وجود دارد، گفت: زیرساخت‌های موجود در مدارس استثنایی و مراکز تحت این عنوان در حد مطلوب دیده شده است و حداقل‌های ممکن در آن فراهم شده است؛ اما در مدارس عادی که خدمات دهی به دانش آموزان با معلولیت ضعیف‌تر می‌پردازند، عمدتا از زیرساخت‌های لازم برخوردار نیستند.

وی ادامه داد: قریب به اتفاق مدارس عادی از زیرساخت‌های ویژه این دانش‌اموزان بی بهره‌اند؛ یکی از این نمونه‌ها، سرویس‌های بهداشتی ویژه این دانش‌اموزان است که مثلا برای دانش‌اموزان معلولی که از ویلچر استفاده می‌کنند، زیرساخت‌های مناسب با نیاز آن‌ها وجود ندارد.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران بیان کرد: یا در خصوص امکانات ورزشی متناسب با این کودکان هم زیرساخت‌های لازم وجود ندارد و تا حد مطلوب فاصله وجود دارد.

این مسئول در پاسخ به این سوال که با توجه به وجود کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش، سهم مدارس استثنایی از کمبود معلم به چه میزانی است، تصریح کرد: یک‌هزار و ۱۰۰ نفر نیروی انسانی، کادر آموزشی متخصص و متناسب با معلولان داریم که شامل معلمان و کادر توان بخشی است.

قاسمی با بیان اینکه کادر آموزشی مدارش استثنایی مازندران جزو پیرترین ادارات استثنایی کشور است؛ تاکید کرد: میانگین سنی همکاران ما در مدارس استثنایی بسیار بالا است.

وی اضافه کرد: امسال در اول مهرماه، نزدیک به ۲۵۰ معلم کمبود داریم که بخشی از این فقدان یعنی چیزی حدود ۳۰ درصد با پیگیری سازمان استثنایی کشور در حال تامین آن هستیم اما در خصوص ۷۰ درصد باقیمانده همچنان با کمبود معلم مواجه هستیم.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران یکی دیگر از چالش‌های دانش آموزان استثنایی را هزینه و سرویس متناسب با معلولیت این کودکان اعلام کرد و افزود: از یک سو با توجه به رشد هزینه‌ها، اعتبارات محدود ما پاسخگوی ۱۰۰ درصدی این هزینه‌ها نیست و از سوی دیگر خودروهای سرویس این مدارس متناسب با نیاز این کودکان نیست و شرایط را برای آنان سخت می‌کند.

این مقام مسئول متذکر شد: شهرداری‌های پایتخت کشور در این امر مشارکت و هزینه می‌کنند اما شهرداری‌های استان، هیچ همکاری در این خصوص نمی‌کنند.

قاسمی یادآور شد: متاسفانه در فضاهای خارج از مدارس نیز، هیچ جای مناسبی برای استفاده از خدمات عمومی، تفریحی و گردشی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه هیچ یک از فضاهای عمومی و پارک‌های استان، تجهیزات، امکانات و زیرساخت‌های لازم برای استفاده این کودکان وجود ندارد؛ مطرح کرد: حتی در ادارات نیز متناسب سازی برای حضور و استفاده کودکان ویژه انجام نشده است.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران هزینه‌های بالای درمانی و توان بخشی را یکی دیگر از چالش‌های عمده این کودکان برشمرد و  اظهار کرد: ما با بخشی از اعتبارات تخصیصی بدنبال تامین ان هستیم اما جوابگوی نیاز خانواده‌های آنان نیست که خیران می‌توانند نقش بسزایی در حل این مشکل داشته باشند.

وی در بخش پایانی کمبود فضای آموزشی را یکی دیگر از مشکلات جدی کودکان با نیاز ویژه اعلام کرد و اذعان کرد: در برخی از شهرهای استان به ویژه در ساری، چالوس، تنکابن و رامسر با کمبود محسوس فضاهای آموزشی مواجه هستیم که نیاز به کمک خیران برای اهدای زمین هستیم تا با ساخت مدارس، این کمبود را به حداقل برسانیم.

با توجه به شرایط خاص کودکان استثنایی می‌طلبد که امکانات خاصی نیز برای این کودکان در مدارس استثنایی فراهم شود که این مهم جدا از سهم لاینفک آموزش و پرورش، از یک سو ضرورت حضور دستگاه و نهادهای گوناگون به ویژه شهرداری‌های استان را نشان می‌دهد و از سوی دیگر  دست خیران را می‌بوسد؛ امری که تحقق آن بی شک، لبخندی را در گیرودار هزار پس توی مشکلات فراوان این کودکان، روی لبان آن‌ها می‌نشاند و لحظه‌ای از لحظات پر مشقت دوران کودکی این دانش‌آموزان را شبیه کودکان ما پر از نشاط و سرزندگی خواهد کرد.

یادمان نرود خدا هر کجا قدمی برداریم می‌بیند و خدا به این کودکان معصوم و پاک، نزدیک‌تر است!