امن‌ترین و ناامن‌ترین فضاهای شهری برای زنان

به گزارش قائم آنلاین، فضاهای عمومی شهری از نظر ویژگی های کالبدی و کارکرد اجتماعی محیط چشمگیری برای رشد و بالندگی جامعه هستند. فضای شهری مکانی برای تعاملات، برخوردها و تعاملات اجتماعی و همچنین، محملی برای انواع فعالیت‌هاست. تشویق مردم به حضور در فضای عمومی یا فراهم کردن امکان دسترسی برابر همه افراد و گروه‌ها به آن، نخستین گام برای دستیابی به عرصه عمومی است و این عرصه، تحقق جامعه مدنی را تضمین می‌کند.

پژوهشی که در ارتباط با فضاهای عمومی و امنیت زنان، توسط تیم پژوهشگران متشکل از سعید شریعتی مزینانی( مربی، گروه پژوهشی علوم اجتماعی سازمان جهاد دانشگاهی) و سیمین فروغ‌زاده( مربی، گروه پژوهشی علوم اجتماعی سازمان جهاد دانشگاهی)، با جامعه آماری ۱۰۰۰نفری،‌ زنان بزرگ‌تر از ۱۵ سال در شهر مشهد انجام شده، نشان می‌دهد:«زیرگذر ها و مسافربران شخصی ناامن ترین موقعیت‌ها بوده اند. پارک‌ها و محدوده‌ اطراف محل زندگی هم با میانگین نزدیک به هم در رده بعدی قرار می‌گیرند و اتوبوس، پل‌های عابر پیاده و تاکسی در مقایسه با فضاهای عمومی دیگر، بیشتر امنیت دارند.»

در این پژوهش آمده است:« یکی از اولویت‌های اساسی در مسائل شهری توجه به امنیت شهروندان است که شکل‌گیری سرمایه اجتماعی را در ساختار شهری ممکن می‌کند. بدون ایجاد امنیت، ساختار شهری به صورت سیستمی از اجزا و عناصر برای سکونت شهروندان و زندگی همراه با رفاه و کرامت انسانی کارایی ندارد.»

در این پژوهش یافته ها نشان می‌دهد:« با محور قرار دادن موضوع امنیت زنان، یعنی نیمی از کل جمعیت، در فضاهای عمومی باید فرصت های برابری فراهم شود.

زنان باید به وسایل حمل و نقل عمومی دسترسی داشته باشند تا به راحتی و آزادانه جا به جا شوند و از مواهب زندگی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهر استفاده کنند. زنان همانند مردان حقوقی دارند و وقتی که به دیدگاه آنان توجه شود، امنیت شبانه‌روزی کاملا تضمین می‌شود؛ زیرا در زمان خشونت و پرخاشگری آنها نخستین هدف هستند و به همین دلیل، در برنامه‌ریزی شهری باید تجدید نظر شود. یک شهر امن امکان تحرک را برای همه، به‌ویژه برای زنان فراهم می‌کند و احساس امنیت در انسجام اجتماعی بسیار تاثیر دارد.»

پژوهشگران این پژوهش می‌گویند:« در بعد فیزیکی، در زمینه مسائل مربوط به زیرگذر ها نیز وضعیت نور تقریبا نیمی از آنها متوسط یا ضعیف بوده است. در ورودی هیچ‌کدام از زیرگذرها علائم نحوه کمک خواستن در وضعیت ویژه،‌ پیش‌بینی نشده است. در درون حدود دو سوم زیرگذرها جریان مناسب جمعیت دیده نشده است. نور شب در دو سوم پل ها به میزان متوسط بوده است و امکان دیدن آنها از پایین وجود دارد. همچنین، در ورودی بیشتر پل ها علائم نحوه کمک خواستن در وضعیت ویژه، پیش‌بینی نشده است. در دو سوم پل ها هم جریان مناسب جمعیت دیده شده است.»

در ادامه این پژوهش محققان در ارتباط با ” احساس ناامنی” می‌گویند:« احساس ناامنی عوارض و ضایعات روان‌شناختی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی دارد و آثار آن بر کیفیت زندگی و بهروزی اقتصادی و اجتماعی دراز مدت است. احساس ناامنی تاثیرات روان‌شناختی گسترده ای ایجاد می‌کند که شامل مواردی مثل: اضطراب، بی‌اعتمادی، احساس بیگانگی،‌انزوا و نارضایتی از زندگی است.»

در نتایج این پژوهش آمده است:« در زمینه احساس امنیت به تفکیک فضاهای موجود، زیرگذرها و مسافربران شخصی ناامن ترین موقعیت ها بوده‌اند. پارک ها و محدوده اطراف محل زندگی با میانگین نزدیک به هم در رده بعدی قرار می‌گیرند و همچنین،‌اتوبوس، پل های عابر پیاده و تاکسی در مقایسه با فضاهای عمومی دیگر، امنیت بیشتری دارند.

فضاهای شهری در صورت امن بودن، گذشته از آنکه آرامش را برای مردم شهر به ارمغان می‌آورند، میزان تعاملات و فعالیت‌های اجتماعی ساکنان را افزایش می‌دهند و در نهایت، احساس مطلوب بودن و رضایت را نیز در شهروندان تقویت می‌کنند.»