توصیه‌ای به مادران نوزادان نارس

به گزارش قائم آنلاین، زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس یک مشکل جدی پزشکی، روانی – اجتماعی و اقتصادی در سراسر دنیا است.سالانه حدود پانزده میلیون نوزاد نارس در دنیا متولد می‌شوند. این نوزادان معمولا در معرض مشکلات زیادی قرار می‌گیرند که موجب تجربه‌ای دردناک برای خانواده خواهد شد. بستری شدن طولانی‌مدت نوزادان در بخش مراقبت‌های ویژه، ارتباط عاطفی والدین و نوزاد را مختل کرده و موجب تنش زیادی بر مادران خواهد شد.

در پژوهشی که توسط فریبا ابتکار، استادیار گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، تابان نعمتی‌فرد و شهناز صلواتی قاسمی مربیان گروه کودکان دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام شده، آمده است:« افسردگی پس از زایمان از شایعترین و جدی‌ترین اختلالات روان‌پزشکی است که ۱۰ تا ۱۵ درصد از مادران در مرحله بعد از زایمان با آن مواجه می‌شوند. میزان افسردگی در مادران دارای نوزاد نارس تقریبا دو برابر و در حدود ۲۸ تا ۴۰ درصد به خصوص در اوایل دوره پس از زایمان است.»

در این مقاله آمده است:« در مراقبت‌های پس از زایمان تنها بر مراقبت‌های جسمی تمرکز شده و مراقبت سلامت روان فراموش شده است. از این رو توجه وسیع و مداوم به مشکلات سلامت روان بایستی یک نگرانی مهم عمومی در بخش سلامت در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت سلامت روان مادر پس از زایمان و تاثیر آن بر روابط مادر، نوزاد و سلامت روانی خانواده از یک سو و فواید بی‌شمار مراقبت کانگورویی و خواندن لالایی و سهولت کاربرد آن‌ها و مطالعات محدود در ارتباط با مقایسه تاثیر این دو روش، مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای تاثیر دو روش مراقبت کانگورویی و لالایی بر افسردگی پس از زایمان در مادران دارای نوزادان نارس انجام شد.»

بنا بر آن چه در این مقاله آمده، این پژوهش یک مطالعه نیمه‌تجربی است. جامعه پژوهش را مادران دارای نوزادان نارس با سابقه بستری در بخش مراقبت ویژه بیمارستان بعثت شهر سنندج تشکیل داده‌اند.حداقل حجم نمونه براساس فرمول، ۲۳ نفر در هر گروه به دست آمد که جهت اطمینان بیشتر در هر گروه ۳۰ نفر مورد مطالعه قرار گرفتند. بر این اساس حجم نمونه در این مطالعه ۹۰ نفر بود که ۳۰ زوج مادر و نوزاد برای هر گروه در نظر گرفته شدند. ۳۰ مادر- نوزاد اول در گروه مداخله کانگورویی، ۳۰ مادر- نوزاد دوم در گروه لالایی و ۳۰ مادر- نوزاد سوم در گروه کنترل قرار گرفتند.

نویسندگان این مقاله می‌گویند:« مادرانی که چهارهفته پس از زایمان را سپری کرده‌ بودند وارد مطالعه شدند. مداخله در پایان هر ماه برای نمونه‌های جمع‌آوری شده انجام می‌شد و همچنین نمونه‌های جدید نیز وارد مطالعه می‌شد. نمونه‌گیری از مهرماه ۱۳۹۶ به مدت شش ماه به طول انجامید.»

پژوهشگران می‌گویند:« جهت انجام مداخله در گروه مراقبت کانگورویی چهار هفته بعد از زایمان و ترخیص نوزاد برای ۳۰ زوج مادر و نوزاد، روزانه عصر بعد از شیردهی و تعویض پوشک، به مدت ۳۰ دقیقه در طی یک ماه این روش انجام می‌شد. در این مداخله، مادر لباس مراقبت کانگورویی را پوشیده و در وضعیت راحتی روی صندلی به حالت نیمه نشسته قرار می‌گرفت و نوزاد را در حالی که لخت بود و تنها با پوشک و کلاه به صورت عمودی در زیر لباس مراقبت کانگورویی در ناحیه سینه مادر به حالت قورباغه‌ای و اندام‌های خم شده در حالی که سر به یک سمت خم شده و تماس پوست با پوست برقرار شد قرار داده می‌شد.»

« در گروه مداخله لالایی همانند گروه مداخله کانگورویی ۳۰ زوج مادر و نوزاد چهار هفته بعد از زایمان و ترخیص نوزاد، مادر در پوزیشن نیمه نشسته در وضعیت راحت با پوشش دلخواه، عصرها بعد از شیردهی و تعویض پوشک، نوزاد را با پوشش معمول همراه با کلاه، مانند وضعیت ذکرشده در مراقبت کانگورویی در آغوش می‌گرفت و از لالایی‌هایی که در گذشته در فرهنگ خود رایج بود به زبان مادری و با لحن دلخواه برای نوزادان به مدت ۳۰دقیقه در طی یک ماه به صورت پیوسته می‌خواند و احساسات درونی خود را ابراز می‌کرد.»

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد مراقبت کانگورویی و لالایی بر کاهش افسردگی پس از زایمان در مادران دارای نوزاد نارس موثر بود.

ابتکار و همکارانش می‌گویند:« با توجه به تاثیر مثبت این دو روش در بهبود خلق و خوی و پیشبرد سلامت مادران و سایر فواید آن برای مادران و نوزادان، انجام آن بعد از زایمان به عنوان روش‌هایی غیرتهاجمی و مقرون به صرفه به مادران توصیه می‌شود.»

این پژوهش در چهارمین شماره پنجمین دوره نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری منتشر شده است.